Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 104

96 aldaar niet voorkomt, bij vergissing door Beza, en op zijn voetspoor door alle volgende uitgevers, van een verkeerd adres voorzien is, zoodat in de laatste uitgave die brief dus abusievelijk tweemaal voorkomt (Calv. Off., Vol. 14, p. 1 en 105). In dien brief dan schrijft Calvijn o. a. het volgende: »Antequam urbem hanc primo adventu ingressus essem, abrogati erant dies festi omnes, praeter dominicum. Farello et Vireto hoc utile visum fuerat. Ego receptae consuetudini libenter acquievi. Eandem quoque rationem nova haec Bernatium provincia sequuta initio fuerat. Surrexit Conzenus [een der Berner predikanten], nee minus tumultuose pro diebus festis, quam olim Victor Romanus pro suo paschate pugnavit. Ex quo autem fuimus expulsi, quatuor festi dies cum aliis quibusdam ritibus instituti sunt. Reversus, quum momento possem quidquid me absente actum erat magnae partis applausu convellere, placide quievi: nisi quod dissimulare non poteram, praepostere celebrari Christi circumcisionem, praeterito mortis d i e : id inscite ac perperam ab indoctis hominibus fabricatum esse. lam quod diem conceptionis Christi sub Mariae nomine plebs colebat, acriter in eam superstitionem quotannis invectus sum. Galli enim sua lingua festum Nostrae Dominae in Martio [la fête de Notre Dame de Mars] appellant, ac proinde dies illi sacer esse vulgo creditur. Sic tarnen mihi temperavi, ut compescerem ex adverse qui dies illos prorsus tollendos esse clamitabant. Nam qui inter principia nomen evangelio dederant, adeo aegre tulerant novationem postea inductam, ut mihi interdum non pepercerint, quod nimis tepidus videbar. Quin etiam ad gladios semel ventum est. Quum utrinque immodicus contentionum fervor praevaleret, media ratio nobis placuerat, ut mane clausis tabernis feriae agerentur, a prandio conferrent se ad ordinarias operas. Id ante annos novem [eigenlijk zeven] statutum fuit. [In den brief aan Halier is dit alles korter uitgedrukt, maar met ééne bijvoeging over Kerstmis: »Ex quo sum revocatus hoc temperamentum quaesivi, ut Christi natalis celebraretur vestfo more: aliis autem diebus extraordinariae supplicationes tabernis mane clausis fierent, a prandio ad suas operas aut res agendas quisque rediret."] Neque tamen hoc modo sedata fuerunt certamina. Varietas enim in clausis vel apertis tabernis turpe dissidium prodebat. Quum nee finis nee remedium inveniretur, anno proxime elapso veni in curiam, rogavi senatum ut modum aliquem pro sua prudentia excogitaret quo populus in meliore consensu retineretur. De abrogatione nominatim loquutus non sum. Quin potius laudavi quod hactenus fovendae pacis studio se ad Bernatium morem accommodassent. Quum plebiscito audivi abrogates esse dies illos, adeo res erat inexspectata, ut propemodum obstupuerim. Certe si sententiam rogatus essem, nihil aliud dico, nisi quod vix ausus essem ita statuere. [In den brief aan Haller wordt hier tot verdediging van de afschaffing nog iets bijgevoegd: »Ego tametsi neque suasor, neque impulsor fui, sic tamen accidisse non moleste fero. Quod si statum ecclesiae nostrae aeque compertum haberes, non dubitares meo iudicio subscribere. H o c tamen testatum esse volo, si mihi delata optio fuisset, quod nunc constitutum

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen