Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 109

101 ecclesias in Frisia exscindit et conspurcat. Rogabat me Joannes a Lasco ad ministerium suum redirem. Nam minister est ecclesiarum orientalis Frisiae, post relictas amplissimas dignitates. De qua re tuus Raimundus [nl. Raymond Chauvet; gelijk Herminjard, Correspondance des Reformateurs, Tome IX, p. 285, tegenover de uitgevers van Calv. Opp.^ duidelijk heeft aangetoond] qui Coloniae est apud piissimum virum lacobum a Burgundia Dominum a Phales. Is, inquam, lo. a Lasco me rogavit ut tibi exemplum mitterem et officium ipsius pollicerer. Cupit enim tibi esse quam notissimus, et certe vir est tua amicitia dignissimus, qui quum primas esset duorum regnorum Poloniae et Hungariae, maluit tarnen nudus nudum Christum sequi. Is vir rogavit ut sententiam tuam discerem de forma coenae. Nam ille hactenus in ea est sententia ut dicat Sed suam ipse sententiam tuae prudentiae submittit. Quare recte facies si nos, qui in eodem haeremus luto, una resti extrahas Haec tibi soli scripta sint, mi Calvine; malo enim clam discere et audire quam ullam dare de me novi dogmatis in ecclesia suspicionem. Scio invidiosam nunc rem hanc quaestionem, sed tarnen discenda est. Tu itaque caede sed audi", enz. Op dien brief zal Calvijn zeker wel geantwoord hebben. Maar van verdere correspondentie (die wegens het gemis van verkeer tusschen Zwitserland en Bremen, waar Hardenberg reeds in 1547 predikant werd, ook zeer moeielijk was) is niets meer bekend, dan één brief van Calvijn, uit den tijd toen Hardenberg wegens zijne Gereformeerde opvatting van het Avondmaal veel te lijden had van zijne Luthersche collega's, die hem na veeljarigen strijd zelfs uit Bremen verdreven hebben. Calvijn was met betrekking tot dien strijd op de hoogte gehouden, o. a. door den zeer bekwamen rechtsgeleerde en diplomaat Hubert Languet, die zeker niet geheel Calvijn's geestverwant was, maar toch nu en dan aan hem schreef, met name in de jaren dat hij, voor zooveel hij niet op reis was, in Wittenberg woonde. En dezelfde Languet had hem in zijn eersten brief niet alleen uitvoerig ingelicht, maar ook tevens opgewekt, Hardenberg in zijn strijd door een schrijven te raden en te steunen (L. aan C , 15 Maart 1558: «Credo tibi notum esse nomen D. Alberti Hardenberg, qui est Bremae Dignus est sane pro quo omnes pii orent, et queni tu et tui similes Uteris vestris et adhortationibus confirmetis"), Aan die opwekking nu heeft Calvijn voldaan; wel niet aanstonds, maar dan toch later, toen dezelfde wensch van een ander tot hem kwam, en nu mede uit naam van Hardenberg zelven. En de brief, dien Calvijn hem toen op 7 Nov. '60 geschreven heeft, laat genoegzaam zien, dat hun beider verhouding nog dezelfde was als in 1545. Zoo b. V. in het volgende: ïPridem de tuis certaminibus audieram, ornatissime vir et frater observande, nee ad ferendas suppetias fuissem piger, si vel data esset facultas vel tuus usus ita postularet. Verum quia certo persuasus eram, te probe contra omnes hostium insultus esse munitum et instructum,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen