De bronnen van het privaatrecht - pagina 13

11 de rechtsvorming onontbeerlijk is, en zulks in toenemende mate. Immers, zonder eenige uitzondering bleek het steeds weer, dat het volksrecht neigt tot conservatisme, het noemen van het Romeinsche jus civile en de Engelsche Common Law is voldoende, om dit te doen zien. Bovendien neigt het tot verbrokkeling en tot onvastheid. En daarom heeft de rechtsvorming door de Overheid steeds in hoofdzaak de tweeërlei strekking gehad, om óf verouderde toestanden te breken 6f vastheid te brengen in het recht en eenheid daarin te scheppen. Voorbeelden uit den lateren tijd zijn van het eerste de kinderwetten, het principe van de gedwongen boedelscheiding (art. 1112 B.W.), en de regeHng van het arbeidscontract, van het tweede de regeling van den gebonden vorm van de zakelijke rechten, het vaststellen van meerderjarigheidsleeftijd, het domicilie, de regeling der verkrijging van rechtspersoonlijkheid voor vereenigingen, de testamentsformaliteiten, de regeling der voogdij en het wettelijk erfrecht, en zooveel meer. Dat geen nauwkeurige grenzen zijn aan te wijzen spreekt daarbij wel vanzelf, soms golden beide motieven tegelijk, en allicht zou een historisch onderzoek ad hoc nog wel andere, meer ondergeschikte aanleidingen tot ingrijpen voor den dag brengen. Als derde zelfstandige rechtsbron komt nu daarbij de rechter. Positief recht schiep het volk naar zijn eigen autonome bevoegdheid in de eerste plaats zich zelf. Daar, waar dit tot misbruik leidde — hetzij positief door ontstaan van gewoonte-onrecht, hetzij negatief door conservatisme —•, tot verbrokkeling of onvastheid, greep de Overheid in en schiep harerzijds recht. Maar daarmee was men er niet. Bij ontstaan van verschil moest de rechter beslissen. Dat rechterschap vertoont in de Germaansche landen een merkwaardige ontwikkeling. Eerst volksorgaan, later in toenemende mate Overheidsorgaan, eerst meer de man, te wiens overstaan de volksgenooten zelf hun zaak uitvechten, later onder den invloed der cultuurontwikkeling in de N . ItaHaansche steden, waar zich Romeinsch en Germaansch recht voor 't eerst innig verbonden, meer zelfstandig

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen