De invloed van het christendom op het Romeinsche recht - pagina 29

christelijke kerk de overhand hadden. Hier is verschil tusschen roomsch-katholieke en protestantsche schrijvers. Groen van Prinsterer verklaarde reeds in het proefschrift, vpaarmede hij den graad van iuris utriusque doctor behaalde, De iuris lustinianei praestantia ex rationibus eius manifesta, het volgende 32) ; magnam imperatoris culpam esse in omnes haereticos crudelissime saevientis, et rationem improbandam istam, qua, pro aetatis suae more, cum paganos, tum etiam ludaeos misere vexavit. Gelheel anders is het oordeel bijvoorbeeld van Hohenlohe 33). Over de kerkelijke en religieuse politiek en vs^etgeving der christelijke keizers ga ik intusschen niet uitweiden; voor een belangrijk deel vallen zij binnen het gebied van het publiek recht, al hebben zij ook op privaatrechtelijk gebied velerlei consequenties gehad. Prijzenswaard en rijk aan feitelijk gevolg was de erkenning der manumissio in sacra ecclesia, eenvoudig een consequentie van de aanvankelijk door Constantijn afgekondigde gelijkstelling aller religies; een blijvend resultaat voor het privaatrecht heeft opgeleverd de erkenning van den rechtsvorm der stichting, consequentie van de erkenning van testamentaire beschikkingen ten bate van kerken en piae causae. Maar de tenslotte cesaropapistische politiek, die — hoezeer dit lang en fel is ontkend 34) — vooral door Justinianus werd gevolgd, is niet een schoone bladzijde in de geschiedenis van den invloed van het christendom op het staatsbestuur. De christelijke invloed, opgevat dan in den zooeven aangegeven zin, is hier onmiskenbaar. Misschien is het beter hier van invloed der Kerk te spreken, een onderscheiding — natuurlijk niet noodzakelijk tegenstelling — die weder meer tot een protestant spreekt dan tot een roomsch-katholiek. Men denke aan het woordelijk opnemen in keizerlijke constituties van den inhoud van kerkelijke canones, die aldus bekleed werden met het gezag van den keizer 35). In den regel is de christelijke invloed niet zoo eenvoudig aanwijsbaar. Gemakkelijk spel hebben daardoor zij, die wanneer geen tastbare bewijzen van oorzakelijk verband aanwijsbaar zijn, zoodanig verband meenen te moeten ontkennen. Vooral

27

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen