De ontwikkeling van de wetenschap der economie in de 20e eeuw - pagina 6
Rede uitgesproken ter gelegenheid van den Dies Natalis der Vrije Universiteit
4
theoretische analyse, die tot een omwerking van onderscheidene leerstukken leidde, is het eerste opvallend kenmerk. Niet weinig in getal zijn de afzonderlijke theorieën, wier gestalte zich in den loop der laatste tientallen jaren mee daardoor radicaal wijzigde. Daar is de ommekeer die zich in de geldleer voltrok sinds Knapp in 1905 zyn geruchtmakend Die staatliche Theorie dies Geldes deed verschijnen. De oude metallistische opvatting, die ter verklaring van het wezen van het geld in het stoffelijke substraat het fundamenteel uitgangspunt zag, werd verlaten en te kust en te keur • werden aangeboden de nominalistische theorieën, die teruggrepen naar ideëele functies, door het geld verricht. In nauw verband daarmee werd niet slechts de geldtheorie, maar ook de leer van het bankwezen gebouwd op grondslagen, die van de vroegere structuur principieel verschillen. Met name de geldscheppende functie der banken behoorde in de nieuwere literatuur tot de geliefkoosde onderwerpen. De scherpere begripsontleding valt niet minder op bij het betreden van het gebied der prijstheorieën. „Monopolistische concurrentie" was voor de 19-eewsohe economen een onbekend begrip. Monopolie en concwrrentie vormden voor hen de onoverbrugbare tegenstelling, waarbij dan hoogstens de monopolies in natuurlijke en kunstmatige monopolies werden onderscheiden en concurrentie de volkomeTi concurrentie omvatte. Dieper doordringen in deze materie leidde de laatste jaren tot het opstellen van allerhande tusschenvormen als monopolistische concurrentie, duopolie, oligopolie, die ten aanzien van de prijsvorming fijnere nuanceeringen d^den onderscheiden. Als derde voorbeeld voeren wij aan den overgang van crisis-theorie tot conjunctuurleer, die zich in de moderne beschouwingen voltrok. De oude theorie gaf een pathologie, ds moderne conjunctuurleer ontwerpt een physiologic van de economische bedrijvigheid. De 19e-eeuwsche behandeling spitste zich toe op de verklaring van de crisis, een ziekteverschijnsel, dat het economisch leven verstoorde, maar de moderne leer gewaagt van een rhythmischen kringloop van op- en neergang, welks opvolgende phasen alle een voorwerp van onderzoek dienen te zijn en waarvan de crisis slechts een onderdeel vormt.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van maandag 20 oktober 1947
Rectorale redes | 28 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van maandag 20 oktober 1947
Rectorale redes | 28 Pagina's