Eenheidsbeweging.

In d© achtste ialgemeene vergadering van de Vereeniging van Predikanten der Gereformeerde kierken in Nederland, die in September 1919 te Utrecht werd gehouden, refereerde Ds K. F e r n h o u t van Amsterdam' over 'de eenheidsbeweging en O'Uz© houding daar teg'enover. 'Wijj hebben toen van dat referaat genoten en 'later het kort verslag daarvan gegeven, in 't „'Gereform'eerd Theologisch Tijidschrift", 1919-20 blz. 231, v.v., nog' eens met belangstellingi gelezen. De referent dan kwam tot oo'nclusies van zeer verre strelsking. Zij' gaven ook, wat wel niet anders van een man als Fërnho'Ut werd verwacht, geen O'Uzeker geluid en eindigden niet in nevelachtige 'Onbepaaldheid. De eerste conclusie luidde: de eenheidsbeweging is na, ar haar hist'orischen .oorspirO'Ug geen vrucht van een verwakkering des geestelijken levens bij' dé geloovigeh, maar van een, door saamw'erking van verschillend'© factO'ren pntstan©'alg'em'éen'© mentaliteit. De volgende conclusies zijh van gelijke strekking. Toch wordt ©e'ue waardeering van dit streven in Fernho'ut's conclusiën niet gemist. Zulk een waardeering trek't door den regel sterk hen die leerlingen zijh van prof. H. Bavinck.'©n .ook in dez©n sym'pathiseeren met hun grooten leeraar. In de vierde conclusie drukt zich de referent .aldus uit: bijj waardeering van den ideaiistischen trek in haar streven, bij' het z'oek'en van heeüng voor lall© breuken, die niet uit debeginselen lOpkomen en van alle samfenwerking met ajidersdehfcenden, di© niet dojor de beginselen verboden Wordt enz. Ds Fernhout zag heel 'goed in dat in het streven naar eenheid bij' de beweging door hem besproken en beoordeeld een idealistisch© trek werkte. Diat er een zoeken van heeling uit kan spreken. Zul'k zioeken kan goed zij'n, indien nam-elijk maar gezotht wordt die breuken te heelen, die niet uit diep'er ligge'ude verschillende gro-ndbeginselen voortkomen. Er kan en moet een streven zijh naar samenwerking: , als wederom bij zulk een streven de beginselen maar niet wO'rden weggedoezeld of verzwegen. Dit zal zich straks wreken! Een kleine, proeve-daarvan hebben wij' gezien in ' de terugkeer van de Chr. Ger. Kerk' van Amerika in 1857. Ik wil niet vergé'ten dat de conclusies waartoe Ds Fernhout kwam volgden op zij'n referaat over de 'eenheidsbeweging, en daarom niet geacht miogeii worden te 'gelden van elke beweging van dit karakter. Dit moet ik vo'oropstellen om niet bevooroordeeld te staan, als ik lees van zulk eene beweging uit den jongsten tij'd in Enge-- land en Australië. D'C eenheidsbeweging op de Predikanten-conferentie besproken, was meer beplaaldelijk die zich in den laatsten 'tijd hier te lande 'Optenbaarde. Deze beweging had den eigenaardigen trek, dat zij; zich 'Oipta'erkelijk sterk bewoog naar links. Zijl schijnt alweer een weinig tot stilstand te zij'n gekomen. .Daar zijn ook' eenheidsbewegingen die dien trek minder sterk vertoonen; die oo'k uit .andere overw'egingen zijn geboren. Dit laatste is vooral het geval in de nieuw gevormde rijken in Cehlraal-Europa. Daar schijnen de Overheden nog uit d© verouderde gedachte te leven: cujus regioi ejus religio' = wiens brood ik eet, diens woord ik spreek. Daar worden de minde r h e d '© n O' n d e r d r u k t, ook „al is de regeering sterk democratisch, ja nog veel verder naar links •opgescho'ven. De burgervrijheden zijn nooit veilig in de hand van de geestes-kinderen der Revolutie. "Wijl vengeben niet licht de ongelukkige tirade van Kapipieyne van de Cappello! M'cn kan dan ook niet zioo'zeer van een ©enheids beweging in Centraal-Europa spreken , als wel van een eenheids d w a n g. Toch zijh' er ook nog andere mö'tieven .die een dergelijk streven naar eenheid en vereeniging in beweging kunnen brengen.' Tegenover het lang niet genoeg .geduchte sectewezen, dat niets schijnt te verstaan van de hede des Heeren: dat zij! allen één zijh, gelijkerwij's Gij, Vader! in Mij-, en ik' in U, dat O'O'k zijl jn Ons één zijn; opdat de wereld geloove, dat Gij' Mij' gezonden hebt, ligt er ééne gedachte in zulk' streven die sympathiek is. De verbrokkeliug van het godsdienstig en kerkelijk leven is niet het ideaal, integendeel, . z'ijl nroet ons smarten. Eenheidsbewegingen zijh er in den loop der historie zieer vele geweest! In het midden van de 17de eeuw ziaten de pogingen die gedaan werd©'n tot vereeniging tusschen Gereformeerden en Lutherscihen in de lucht. Een zekere Johannes Duraeus reisde daarvoor schier heel de wereld af; Een en .ander hiaal 'trachtte [hij' in het midden der 17de eeuw te Geneve en Leiden steun te' vinden voor zijh bemoeiingen. Terzelfder tijd werkte 'cen zekere' Cornelius Duüganus, predikant te Jutphaas om-de sdheuring en verdeeldheid onder Ramoinstranten en Contra-Remonstranten weg te nemen. Ook in latere tij'den werden hier en elders steeds pogingen gedaan tot vereeniging tusschen g'escheiden levende kërkengro'epen. "Wij-staan alle die pogingen tegen, welke vo'ortkomen uit onverschilli|^©id lof liever , uit vij'andschap' omtrent de leer, waarbij! de behjdenisschriften het loodje moeten leggen. Geen Gereformeerde stond sympathiek' tegenover de eenheidsbeweging die de Unirt© Kirche in Duitschl'aiid heeft doen gebO're'U worden. Geen waar Hervormde vo'elde in dc'U aanvang van de vorig© eeuw hier te lande warm' voor de pogingen om Remonstranten 'en Hervormden te vereenigen. Doch er was reden om God te danken, toen de Christehjke Afgescheidene Kerk in '69 te Middelburg ve-reenigde 'met de Kruisgemeenten. Heerlij'k rijke vruchten heeft de vereeniging van '92 te Amsterdam .afgeworpien. Biji die gescheiden groepen was eenheid in de leer. Eén Heere, één geloof, één doo'p. Gezegend zij' elke beweging die onder zulke 'omstandig'heden tot eenheid voert! 'Dan is zij vrucht van eene verwalckerimg van geestelijk leven bij' d© geloovigen. De beweging in Midden-Europa, di© ook in het kerkelijk leven willen centraliseeren is geen vrucht .van z.ulk eene verwa-kfceriimg. Integendeel, zij scheurt gewelddadig vaneen wat biji elkander he-hoort volgens traditie en naar belijdenis en kerkvorm. Zij wil samenvoegen wat misschien nc.oit samen zal groeien. In Engeland op'enbaart zich een verlangen naar vereeniging van wat eeuwen l-ang gescheiden heeft geleefd ui, t gansch andere overwegingen. Telkens verheft zich in d© historie een geest, die staat naar ver-'eeniging .en hereeniging, als de wereld vaneen ligt gescheurd door vreeselijke oorlog.en. Zoo was dit het geval ha de' herhaalde O'Orlogen in den loop der 17de eeuw; eveneens verlangde men naar, eenheid na de - o-ntzaglijke revolutie, en ook thans^ nu de gansche 'menschheid verdeeld is, en de rassenhaat meer dan een reli.giekWj^ de volkeren en de burgers van 'een zelfde land verdeeld ho'udt, is er een heimwee naar vereeniging. Gaarne laat m'en zi.ch leiden door ©en _herder als die den staf maax voert van lieflijkheid en saambinder; Een gTootsch© beweging van zulk een karakter is gaande in landen van Engelsch sprekende vO'lkeren. Een conferentie van twee - honderd twee en vijftig bisschoppe'n der Episcopaalsch© Kerk heeft een oproep gedaan, di© van '0.ngemeen groote beteekenis is

in de igesohiedenis der kerk. Haató'öptoëp' bedoelt iiereeinjiging van [het duistendom. Deze oproep woïdt gekenmierkt door een hoogen geest. De bisschop van Pensylvanië getuigde dat de vergadering te Lambeth, vanwaar de opiroep uitgaat ziob bewust was van.haar moeielijke taak. Eerst wanhoopfcein de bisschoppen er aan iets uit te kunnen richten in den ^eest van her-en vereeniging. Doch nadat zijl gebeden hadden „ging voor hun oog op een nieuw visioen van de Kerk, dat woord nu niet genomen in 'zijh gewonen, partij digen en seetarisohen zin, maar in den zin dien de Schrift leert, waarin de oude geloofsbelijdenissen het nemen, dien onzo Heere en Zij'n Heiligen Geest daaraan geven, en zooals de wereld haar noodig heeft en waarnaar zij' uitziet". De oproep van deze vergadering te Lambeth witgaande, draagt de kenmerken in taal len toon van deze bizondere gesteldheid des geestes.

Deze oproep ging uit tot de Engelsche Vrije Kerken. Diaaroip' vormde 'zich een oommissie, saamgesteld uit de meest vooraanstaande mannen uit de kringen der Baptisten, Comgïegationalisten, Wesleyaansche Methodisten, Oorspronkelijlke Methodisteoi, Vereenigde Methodisten, Moraviers en der Presbyterianen. Deze Commissie heeft een rapport opgesteld, groot 32 bladzijden royaal gedrukt. Daarin wordt vooropgesteld dat. de Christenen van den tegenwoordigen tij'd geroepen zijn om ernstig te streven naar de Christehjfce broederschap!. „Wij voelen, zoo spreken deze mannen, dat al die scheuringen en verdeeldheden lOp godsdienstig terrein, veroorzaakt door ons kerkelijk gescheiden leven, heel de idee van de Kerk van Christus, welke des Heeren lichaam is, wederspreken. Wij' hebben één Zaligmaker, één Meester, één Heere. Alles danken wij Hem. Als wij allen Hem prijzen, dan moeten wij' Hem ook te ziamen liefhebben. Zullen wij allen Hem dienen, dan moeten wij' Hem te z: amen dienen. Deswege verlangen wij' > met al wat in ons is naar en heeten van harte welkom een broederlijk samenleven met onze broeders in Christus .lezus. Zoo spreken wij' en zoo willen wij' handelen." Zij wenschen met de Anglicanen, die Christus liefhebben, ja met allen die Hem beminnen, niet alleen op' het gebied van [het sociaal en burgerlijk leven, maar ook op; dat van den dienst des Heeren gaarne Vereenigd samenleven en samen aanzitten aan het Heilig Avondmaal, dat^ „en dit mogen wij' onszelf wel eens herinneren, niet onze tafel, maar des Heeren tafel is". In dezen geest gaat het rapport door. Toch verheelt de Commissie zich niet de moeilijkheden O'p dezen weg' te overwinnen. In den oproep tot de Vrij'e Kerken komen drie belangrijke punten voor, waarop het rapport der Commissie nader ingaat. Het eerste betreft de wederzij' d s c h e erkenning der kerken, het tweede betreft de bisschoippelijke ordening, ènhet derde de geestelijke vrijheid. Wat de belijdenisschriften betreft, zoo erkent het rapport wel de groote waarde van oudere belijdenisgeschriften, doch verzwijlgt ook niet dat oude termen^ licht kunnen worden misverstaan en dat waarheid altijd nieuw leert spreken. Zij' verklaren nader onder de geestelijke vrijheid te verstaan, dat de Staat nooit eenig recht kan laten gelden inzaike de geestelijke aangelegenheden der Kerk.

Het rappiort eindigt vol geestdrift met de opmerking, dat de Vrije Kerken de er\raring' hebben opgedaan dat door het feit dat bij haar reeds menigmaal de kansels werden gewisseld, men toch meer en meer tot de ervaring was gekomen dat zij! inzake de prediking van het Evangelie één waren; dit had er van 'zielf toe geleid dat Izij' elkanders leden toelieten aan het Avondmaal; zoo was men langzamerhand giekomen tot vereenigde diensten en eindelijk tot samensmelting. Daarom raden de broeders uit de Vrij'e Kerken de Auglicanen aan om maar vast een aanvang „met deze dingen te maken. Dat schijnt wel niet veel te zijn, vergeleken bij' hetgeen 'de Lambeth Conferentie in het vooruitzicht stelt, maar het is toch al iels. Men wissele van kansel, men late toe aan elkanders Avondmaalsdisoh en men werke" saam om de konist van Gods koninkrijk. Zij meenen dan dat het de roeping der kerken zal .zijn, eene roieping die nu al op haar weg ligt, om gemeenschappelijk het Evaingelie te verkondigen, den dood des Heeren te gedenken en bezig te zijn in allen christelijken arbeid thuis en op; ïeis. Zijl gelooven dat de Geest des Heeren die in deze dingen hen reeds was voorgegaan, verder hen nog, voor zal gaan op den weg van grootere dingen.

Deze belangrijke materie zal een der meest gewichtvolle punten zij'n, die op' de eerstvolgende vergadeiing der Alliantie van de Presbyteriaansche kerken, die vanaf 16 September a.s. te Pittsburgh in Amerika zal worden gehouden, ter sprake zal worden gebracht en wel op Maandag' 19 September, des namiddags:

Ook in Nieuw-Zeeland staat het kerkelijk leven in het teeken der eenheidsbeweging. De Presbyteriaaasche kerk van dat 'land-hield in November van het vorige jaar haar Generale Synode. Reeds het'vorige jaar had deze terk een schema ontworpen voor eene vereeniging met de Congregataonalisten en Methodisten. Thans versöhenen op haar vergadeiing afgevaardigden van de Congregationaüisten, die zich hereid verklaarden om op nader te bepialen tijid zich met de Presbyteriaansche kerfi te vereenigen. Het was voor de Presbyterianen geen kleine verrassing, dat de Congregationalisten bereid walen de Presbyteriaansche kerkregeeri'ng te aanvaarden, alsmede de Westminstersche geloofsbelijdenis. Wij' weten dat deze confessie zich keinmerikt door haar gereformeerd karakter. Machten de kerken allen onder zoodanige voorwaalrden zich vereenigen, dan zouden wij' niet baing hehoeven te zijh voor deze eenheidsbeweging in de kerken van die volkeren, welke de Engelsche taal spieken. Wij' ziullen echter mioeten afwachten! Laten ook wij die (kerken gedenken in onze gebeden en niet veilgeten wat de K. O. zegt in Art. 85.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen