Conclusies naar aanleiding van het raport der ScIiotsGhe Commissie.

II. (Slot).

De bedoeling is niet om weer te geven tot welke 'Conclusies de Schotsche heeren kwamen, maar om enkele gedachten mede te deelen, waartoe de lening van het miji zeer interesseerende stuk heeft geleid in verband met de onderscheiden berichten en correspondenties, die in den laatsten tijd merkwaardig veel in de groote bladen van rechtsoh en linksch voo'rkomen. Wij hebben uit eene mede-•deeling . in „De Heraut" kunnen lezen van eene uifcnoodiging, uitgaande van de jubileerende Evangelisch-Theologische faculteit te Weenen, waaraan door de V. U. gehoor is 'gegeven door de afvaardiging van Pïof. Dr H. H. Kuyper en in „De Bazuin" van Zaterdag 25 Juni werd het antwoord afgedrukt, dat door het .college van Hoogleerai^en te Kampen ten antwoord op eenzelfde uitnoodi-: ging gezonden is aan den Senaat van genoemde iaculteit. Weenen's faculteit telde, - om slecfcts een te noemen, ook onder haar proff. Dr Eduard Böhl, den schiooinzoon van Dr Hermann Priedrich KoMb'rügIge. De naam van Böhl wordt wordt ook thans weer in .ons land genoemd in Prof.' Böhl te Groningen. De ouderen onder ons kennen ongetwijfeld Prof. Böhl van Weenen uit diens dogmatische geschriften en misscjhien ook uit wat Kuyper over hem schreef in de inleiding „van de vleeschwording des. Woords" en in de voorrede van „het werk van den Heiligen Geest".

Nog kwam tot onze kringen een uitnoodiging, - waaraan de aangezochten onmogelijk fenaen voldoen. Prof. James Good van Philadelphia verzocht één* onzer Hoogleeraren onze kerken te vertegenwoordigen op het a.s. Congres der P'resbyteriaansche Alliantie, dat dezje wieek te Pittsburg, in Amerika zal worden gehouden. Nu kon wel is waar niemand der onzen officieel de Geref. kerken vertegenwoordigen op genoemd congres, daar aan een afvaardiging in dien zin stellig wel een synodaal besluit zoude moeten voorafgaan, maar aaingezien de Alliantie de koeten van een reis naar Amerika voor haar rekening nam, kon, gelijk dit voor een, kleine twintig; jaar het geval ook was met de proff. Bavindc en Wjelenga, naar het concilie te Toronto in Canada, wel een onzer mannen naar dit machtig congres gaan, opüat er over de wereld bekendheid kome met onze beginselen en onze groote nianhen.

Tat onze blijdschap is prof. Dr C. van Gelderen naar Amerika gereisd en thans tegenr woordig op de vergiadéring, die ook' met bet oog op de Gereformeerde ' kerken in Centraal Europa van het ihoiogiste belang; belooft te zijn. Prof. James Good, ook bekend om zijn geleerde studiën gemaakt met betrekking tot den Catechismus, reisde van ons land door naar Cz'echo-Slovakïje. Van den bisschop! der kerk aldaar schreef ik in vorige artikelen.

Liater is tcéj gebleken uit de bericihten der nieuwsbladen, dat de Oud-Kathoiieken evenzeer door de demociratisohe regeering van Czecho-Slovakije. worden bemoeilijkt in hun kerkelijk leven als de gereformeerden. De" gereformeerden maakten vroeget een deel uit van de Hong^-arsohe Gereformeerde kerken; zoo behoorden de Oüd-Katholiefcen onder de kerkelijke juris-dicitie van den bisschop van Weenen. De Oud-Katholieken nu zijn thans gedwongen om een eigen kerk te'vormen mfet een eigen bisschop. Ik las in eene .correspondentie uit Hongarije: „otee Westersche democra; üschle vrijheidsbegrippen vinden hier nog geen bevrediging. Men heeft hier (B.óedapesü) het liberalisme op non-activiteit igezet". Dit werd geschreven naar aanleiding van een , , heftigi.do^ interessant debaJt in de Hongaarsche Kamer". D'e tegenwoordiige Hongaarsohe regeering is openlijk conservatief. .Zij volgt niet de politiek van den vermoorden-gjaai Tisaa, van wien ge kunt lezen' in helt boek van Mej. Kuyppr, „Hongarije in oorlogstijd". Ik weet niet of onze Westers(|hLe democratische vrijheidsbegrippen sinds de dalgen der Afscheiding erg veel zijn veranderd en dat zlouden toonen als het er weer eens op aankwam. Er zijn menscjien, die beweerd worden met getallen te kunnen gooehelen; er zijn ook menschen, die met begrippen weten te goochelen. In den naam van democratie kan mön rare dingen beleven. Waarlijk, Masarijks regeering is niet conservatief, maar openlijk democratisch en wel van een democratie, die niet weinig hnksch is. Nu, deze rose-'getiint© linksche democratie houdt er al een heel wonderlijk begripj van godsdienstvrijheid op Ina! Niet onbillijk zijn! zou een Czecho-Slovaak zeggen. De maatregelen tegen de Gereformeerden en Oud-Roomschen zijn noodzakelijk uit poli/tieke overwegingen. Zoo zal de liberaal Thorbecke de maatregelen tegen de Afgescheidenen Oiok wel hebben verdedigd en zioo zullen de vrienden yan Hoelz en de bewonderaars van Lenüi hun gruwelijke vervolgingen van de geestelijken ook wel noodzakelijk achten en hun beestachtige maatregelen verdedigen met een beroep! op de politieke noodzakelijkheid. Toeh' is deze taktiek van Slovakije niet nieuw! Jerobeam bracht die al in praktijk!. Hij was bang dat de band aan Jeruzalem zou binden aan het oude rijk. Daarom moest er een middel op worden gevonden om^ de godsdienstige saamhoorigheid te verbreken; dies stelde Jiij den dienst te Bethel in. De oude band mocht eens te sterk trekken, daarom moeten de Gereformeerden en Oud-Katholieken van Czecho-SlovaMje eigen ketken worden met eigen bisschoppen, los van Hongarije, los van Weenen. Heerschappijl van den staat over de kerk en dat onder een democratie! Zulke toestanden zijn mogelijk bij' democratieën uit de Revolutie geboren! Een christelijke, anti-revoluitionaire demo.cratie, is de beste waarborg voor de buxgervrijheden, ook voor de vrijheid der kerk!

Maar daarom moeten wij^ ook het onze doen om onze beginselen over de wereld te-verbreiden. Een eerste vereischte is ze kenbaar te maken. Op • den schooldag sprak D's Halse'ma over „Verwijderde Horizonten". Dat was een onderwerp naar mijn haxt! Voor de ideeën door hem verkondigd, heb ik vanaf mijn eerste artikel in „De Reformatie" * pTiopaganda gemaakt. De tijden zijn daarvoor zeer gunstig! Diuitschland ziet naar ons. Hongarije vraagt naar ons. Het Ang'elsaksische ras heeft het nog te goed! Diat scihijnt een weinig zelfvoldaan te zijn. . Het spteekt eenigszins verschiOonend van de oude school. Het heeft het nieuwe Duilschland overwonnen. Maar datzelfde Duitscjhland heersdht geestelijk over Engeland, vooral' op het gebied der godgeleerdheid ^en doet zijn invloed evenzeer gelden in Amerika. Daar is echter-in Duitschland een volk, dat steeds meer kennis gaat nemen van, laat ik het zOo noemen, het groote werk van Groen en Kuyper met de hunnen op staatkundig .terrein. Er komt kentering. Wat voor den oorlog door enkelen werd gevoeld, wordt nu reeds door meerderen - begrepen en openlijk'verkondigd. In dat opzicht staan wiji voor nieuwe tijden. Horizonten worden geopend. Men draagt thians in de, landen van Centraal-Europa, Zwitserland, Sohoitland en ons land veel sympathie' toe. En sympathie kan in dezen zooveel doen. Er W'Ordt beweerd, dat historisch het Rpoimsch-Katholiek-zijn der Boven-Betuwe moet verklaard worden uit de sterke antipathie die in de Boven-Betuwe in de 'dagen der Reformatie heers^hte te, gèn een 'CaMnistisch geziagsman, burgemeester Vijgih uit de Beneden-Betuwe. Hoe dit ook zij, de volks-sympathie kan van zoo g'roote beteekenis zijn. Hongarije waardeert 'Op bizondere wijze, . wat genoemde landen hebben gedaan tot leniging van zooveel nood. In deze landen leeft de.issue de Calvin; b'et nak'roost 379 van Calvijn vengete niet verre bloedverwanten in het midden van het geteisterd Europa te tellen bij duizenden en millioenen. De naam van onzie Koningin is in zegening. Officieel wil mén blijken va, n erkentelijkheid geven.. Een straat werd in Boedapest naar Wilhelmina genoemd. Ontallijk veel banden binden ons reeds aan de Hongaren en hen aan ons. Noem het dunne draadjes I' Maar er zijn er z.ooveel en van zoo onderscheiden kleur, dat daarvan ineengedraaid kan worden een sterk snoer, haast zou ik zeggen veel snoeren, die te zamen wel een dikken kabel kunnen vormen. Banden des bloeds trekken reeds enkelen en zullen gewis straks meerderen binden. Geestelijke kinderen werden geteeld. Naast een Hongaarsche Heraut versqheen reeds, volgens een mtededeeling in „De Standaard", , , Omke", het .offioiëel orgaan van de Algemeen© Hongaarsqhe Handelsveieeniging te Boedapest en wel in liet Nederlandsch'. O m k e wil in het Friesch zeggen: oO'm. En wij' laten onze kinderen vaaJk pom noemen een vriend des huizes. Nomen sit.omen. Dit blad laten wij straks in onze handelskringen „omke" noemen en als dan de zoon des huizes vraagt, waarom dit blad zoo wordt genoemd, dan beduiden wij hem, dat „O'mke" wil zeggen „oO'm" 'gelijk' vriend des Jiui-, zes. De liefde des Heeren moet ons aan het werk vinden voor de komst van iGods koninkrijk; de liefde tot de Gereformeerde beginselen helpje de kennis daarvan te verbreiden onder de volkeren, die daarvoor de meeste vatbaarheid hebben, Het smart ons dan ook, dat de Gereformeerden van Zevenberlgen zO'Oveel bebben te lijden gehad van de Roemeniërs. Schande over het land van Carmen Sylva, dat het. doior rassenhaat, meer dan door reli|gie-haat gedreven wiordt om Transsylvanischie bewoners zoo^n hard juk op te leggen, ? e te plagen en te vervolgen. Al was het alleen maar O'm het feit, dat de vei; g!aderi.ng te Pittsburg zidi bizonder met het lot der Gereformeerden, eens beh'OiOïende tot de Gereformeerden van Hong; arije, zal bemoeien, dan zO'U reeds daarom door ons die veitgadering en haar arbeid met de hoogste belanigstelling dienen te woTden gevplgd.

G. KEIZER.

Den 24sten S e p t e'm b e r is het v ij f en z' e-ventig jaar geleden, dat Ds A. Van, Raalte te 'Arnihem' scheep ging om over Rotterdam naar Amerika te reizon. Dit feit is van biaondér groote beteekenis geweest voor de westelijke staten van Amerika en voor de Gereformeerden der Vereenigde Staten. Wij' mogen, onze groote mannen nieit vergeten; hebben hunne daden te vermelden en hujn voorbeeld te volgen, daar zij' op God vertrouwden.

G. K.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen