KENNIS DER ZIELE-DIEPTE.

Met, eem sclirijiiende onaandoenlijildieid glijdt ons .leven van dag tott dag voort, wel vol van blaeke ge& oegens en drukt'ende verdrietelijkheden, ziwakke verlangens en oranachtigie gevoelens. Daarbiuiten in de groote wenpld wordt geleden en gestreden in..stoffelijken en geestelijken nood als wellic; ht nooit tevoren. Alles gist en kookt, allen werken bewast of onbewust' aan een nieuwen tijd, maar in deze lage^ndeïi gaat öien onverstoord verder te nemen en te. geven met mate, Le denlcen en te werken •zooveel als 'hoog noodig is om een stabiel evenwicht te bewaren, een nist zonder beweging, zonder leven. Latdn. wij ons' er toch van bewust _zijn, dat de wereld iii 'hare ontreddering uitziet naar inieawe leidslieden, naar nieuwe idealen. Laten wif toch ernst maken met de universeele taak', die Gotd ons heeft opgelegd. Lateir wiji toch onze krachten niet uitputten in het •afbreken van anderen, in het wieden alleen van onze tuiintjes, maar laten WO in ernstigen arbeid bonwen aan het nieuwe geestelijke tehuis voior onze medemenschen, laten We het goedie zaaien en voedsel geven.

Deze taak begint niet m& i iets uitwendigs, niet met een ombouw of nieuv^bouw, niet met een organisatie, een methode of een theoiie.

Willen wij' allen samen arbeiden om onzen tijd gelukkiger en lichter te maken, dat wil z'eggen dichter bij' God te brengen, dan is' daarvoor'noodig oen bewustwording van ons eigen innerlijk' leven, zooals het onder Gods leiding-in.onzie ziel beweegt en groeit.

Een machtige faeps'tiöm'g.a, a: t èr door-de "wereld, vol.van verlangen iets te mogen weten en te, doorvoelen van wat in de geheimzinnige diepten der ziel zich afspeelt. Waarom is het onze heilige plicht om aan dit verlangen te voldoen? Laten we toich niet ziende blind ziijn. Gods Woord, de weg tot het leven, wordt niet meer verstaan. En niet alleen uit een bewusten onwil. Ieder kent toch wel menschen, die met ernst begonnen zijn te luisteren en niet .'kunnen vers'taa-n, , jtii6t Kunnen gelooven.

Dit zijn vaaK^^tiiién'schen met een ëïig' gewé-tén, van nauwge-ztette eerlijkheid. Zij willen niet itoestemmen zonder vast verzekerd té zijn. Zij leven vaak imoeilijk voor z'rdhzelven, met een onbevredigd verlangen naar geestelijke verlossing, vol van .vragen zonder antwoorden, vol gevoelens zonder een biewuste central© bron. Er. zijn er onder geleerden en boeren, onder' jonge arbeiders en studenten, onder freules en naaisters, onder huisvrouwen en dienstboden.

„Die sciapen dwasen (zijn verdwaasd) ende dolen, ende si (de herders) en soefcen se niet". „Al verleidt se die duivel ende die > verelt in den grond der hellen, si en wisen hem die weeh der waerhejt niet" schreef Jan van Ruysbroek voor vijf eeuwen en het antwoord op deee: klacht was' de „Navolging van Christus"'door Thomajs a Kempis. Duizenden en duizendein .zijn do'or dit boekje de geheimen van het zieleïeven ontsluierd en hebben daardoor Gods Woord leeren verstaan en gelooven. En thans. Wiet alleen de Bijbel, maar ook een geschrift als dat van Thoimias heeft geen werkehjkheidskarakter meer voor de meeste menschen. Men igelooft niet, omdat men niet ziet, dat het werkelijk zoo is.

Wat kunnen wij. in gehoorzaamheid aan de opzoekende liefde van Christus yoor deze nienschen ^S^j-Hoe kan in hun zie] het evangelie in zijn .overweldigende heerlijldieid verstaan worden? Welke taal geeft toegang tot hun hart?

Hiertoe is een voorbereidende arbeid noodig^ dié •groote tact en - zorgvuldige studie noodig maakt. Eietst moeten we wefcen wat wij: met iemand gemeenschappelijk bezitten. En van daar uit volgen we dan s'tap' voor sta, p den voortgang en de uitbreiding van , öns eïgen geestelijk' leven, niet alteen van ons denken, maar ook van ons gevoelen en willen en trachten den ander te toonen met de helderheid die al wat werkelijk is bezit, de, geestelijk'e processen in hun samenhang.

Hét geloof kunnen wij nietóES**'^vëïrf'maaf' wel helm: toonen, "wat het religieuse leven voor leen reëel levend deel van ons geestelijk bestaan is eh hoe het rust en ontspringt en zich voedt uit deïi objeiotieven^grondslag van 'het getuigenis Gods. Eh - waar de zielkunde tot nu toe zich slechts befeig hield met de wetmatigheid van de eenvoudigstö , zielspro: cessen, daar is thans een machtige .drang bij velen naar een otoschrijven en verstaan in zfijn veelvo> rmiige samengesteldheid van het hoogere geestelijke leven.

Daartoie moet men dieper afdalen, in ^.eigen^. geestelijke processen, want het hoog^^Uf^l^^fg aan de oppervlakte.

Op, een "bepaalde richtixig 'in deze diepte-pisychologie (zielkunde) als geestelijke strooming van groote beteekienis, wil ik hier de aandacht vesügen. Ik bedoel daannede niet het streven van hen, dia meenien, dat men uitgaande van de innerlijk doorleefde gevoelens tot geloof k'an komen en als zoiu de Heilige Schrift - slechts bevestigen, wat .men innerlijk ervaart.' Deze na'ieve opvatting moge hier te lande nog vrij veel aanhang vinden, zij is vreemd aan - de diepte-pSychotogie als wetenschappelijke stiooming en met name aan dez^ wetenschap in zooverre ook zij bij het licht van Gods' Woord naar een verklaring der feiten' zoekt.

Ook wil ik hiier niet opnieuw de aandacht vestigen op > het werk van die psychologen, waarover BavinCk in - zijn „Zielkunde der religie" schreef. ïminers bij al het.goede, .dat in de godsdienstpsychologie viel te waardeeren, stoorde de neiging tot sociologische, statistische en hiistorische bieschouwingen toch vaak in hoog|a 'mate 4Ö ontvouwing van den geheimzinnigen samenhang der eenvoudigste èn algemeenste zielsprocessen. En. dit is het juist, wat ieder gevoelig en ernstig denkend mtehsch met heftige ontroering aangrijpt, wamieer daar ontbloot wordt, wat diep verscholen in eigen ziel sluimerde en toch werkte-, vaak aelfs beslissend was voor den inbond en verandering der bewuste processen.

De feiten van* het geestelijke leven kunnen volgehs zeer uiteenloiopende piinqipes in 'hun samenhang worden verklaard. Men kan, uitgaiande van het doglma eenier streng deterministische natuurverklaring trachten, alles in ons zieMeven als een onveirbree-Bbarien keten van oorziaken en gevolgen te zien. Zij die dit willen, rniot name de bekende Freud eh zlijn school, ' kbmeii er toe de geestelijfcfe invloeden van onze jeugd af als' de bepalende factoren 'te zien van ons doen en denken, van ons gevoelen en willen, van ons waken en dröomen. Eein echt „willen", een invloed van God op: ons hart, kan door hen niet worden .aanvaard. Eji»wie getuigen zou van ervaring van zonde, • Gods genade in Christus en van verzoening, die zou biJ! deze diepte-psychologjen een „verklaring" van d^ze verschijnselen vernemen, berustend op aangeboren en ervaren elementaire prodessen.

Sleichts in zooverre mien van .Gods; .Wooird uitgaat, zal mten deze „ervaringen" kunnen doorleven en in hun waar karakter kunnen herkennen en slechts in ZiOioverre als men overtuigd is, dat Gods Woord .ons in de wetenschap en met name-in'de zielkunde tot war© 'kennis kan voeren, zal m^en overtuigd zijn, dat teen zoo verworven visie op het wezen der "^ielsproöessen „werkelijk'-waar" is, evidentie karakter bezit en dns menigeen die blind en doof was voor de beginselen, waardoor deze kennis kan worden verworven, toch 4oor een demonstratie van het zoo-verkregen klare beeld' van zijn eigen zieleïeven kan opvoeren en opvoeden tot een geloof in Gods Woord.

De geestelijke stroioming', „diepste psychologie bij het licht van Gods Woord" m'oet een der machtiigste 'stroom.ingen in ons Christelijk wetenschap; pelijk leven worden.

Zij is reeds zeer sterk. Niet doordat velen zich aan deze : studie met ernst hebben gewijd, maar doordat, de. persoon, die zoover mij bekend hare voornaamste stuwkracht vormt, in zich een kennen en kimnen vertegenwoordigt, , , die .tot geestdriftige navolging prikkelen moet.

Max Scheler, hoogleeraar in de phiiosophie te Keulen, behoort tot de Roomsch Katholieke Kerk. Wat dit beteekenit, behoef ik hier verder niet te 'Betoogen. Maar ook afgezien hiervan, bevat het werk van 'Scheler, vooral ziijn sociaal-ethisclie artikelen, menige uitspraak, waar wij' ons op wetenschappelijke igr'onden niet mede kunnen vereenigen. Maar. laat ons niet altijd en overal het onjuiste zo'öken, , toaar ons verheugen in het goede en ware. . . In de volgende artifcielen heb ik telkens uit het |ï^erk van Scheler geciteerd^ en de grondgedachten aan heiii ontleend. Om echter het betoog niet telkens te onder breken, moge '"hier dit worden vast­ gesteld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen