Hongarije.

V.

De laatste maal, dat ik iets over Hongarije mededeelde, bepaalde ik mij meer tot het uitwendige. Ik schreef van de kerken, die ik 'had gezien of waarin ik had gepreekt. „De Spiegel" van 15 Juli 1922 gaf van een paar bizonder mooie afbeeldingen.

Ditmaal wil ik het een en ander mededeelen van de kerkr^geering. Begon ik deze reeks met de vraag of wij schrijvende over Hongaarsche toestanden, vooral over die het kerkelijk leven raken, van het goede niet te veel zouden ontvangen; het feit, dat telkens weer opnieuw door onderscheiden ambtsbroeders in verschillende bladen en blaadjes over wat zij opmerkten en ondervonden, verslag wordt gedaan en dat meestal op verzoek van belanigstellenden, heeft mij een afdoend antwoord gegeven. Steeds meer wil men daarvan lezen en hooren. De liefde en belangstelling klimmen bq de week. Dit nu deed mij besluiten om' nog een paar .artikelen te voegen bij het viertal, dat ik voor een paar maanden reeds schreef. In hetgeen wij dan alzoo van week tot week te lezen krijgen, dan in deze en dan weer in een andere kerkbode, waarvan ik met nadruk wil wijzen op de hoogst belangrijke en instructieve artikelen-reöks van D'S H. A'. Munnik in de „Gereformeerde Kerkbode" van Zwolle, waarbij ik ook nog , wil noemen „De Kerkbode" van Kampen, waarin Ds J. J. Westerbeek van Eerten mededeelingen doet van zijn reis in gezelschap van (meerderen o.a. odk van Ds Munnik gedaan; in het minder en meer Tjelangrijke nu van deze en dergelijke reisverhalen komen allerlei titels en benamingen van kerkelijke hoogwaardigheidsbekleeders ea kerkelijke ambten voor, die ons gereformeerde volk een weinig yreemd in de ooren 'klinken; terwijl het bij andere mededeelingen weer vraagt: wat is dat nu? Hebben wij niet met een Gereform'eerde (Kjerk of kerken te doen? Wel wordt dan terloops wel eens iets medegedeeld ter nadere verklaring of opheldering, maar toch zou het mij niet verwonderen of velen dergenën, die de levendigste belangstelHng hebben in Hongarije's gereformeerd kerkelijk leven, kunnen zich geen goede voorstelling vormen van het kerkrecht waaronder deze kerken leven. Daarom wil ik trachten een kort overzicht daarvan te geven, dat volstrekt niet de pretentie heeft van een compleet en afgerond geheel te vormen.

Mijn wijsheid heb ik niet uit boeken geput!

Wel ligt voor mij een tamelijk lijvig boekdeel dat in 270 bladzijden handelt over het vigeerend kerkrecht in de Hongaarsche Gereformeerde Kerk, met den titel: egyhazi törvények amagyarorszagi refortaatus egyhazban, maar het is iets anders den titel te kunnen lezen dan den inhoud te kunnen verstaan.

Om billijk te kunnen zijn in ons oordeel over het gereformeerd kerkelijk leven moeten wij de geschiedenis dezer kerken eenigszins kennen, althans daarin niet geheel vreemd zijn. Jammer genoeg dat er geen „kerkgeschiedenis" dezer zoo belangrijke groep bestaat in een der onder ons bekende moderne talen. Wel is er in het Duitsch' een dergelijke geschiedenis, maar dan van Luthersche zijde beschreven. Daarmede zullen wij ons vooralsnog moeten behelpen, totdat er misschien een van onze jongere theologen lust en bekwaam-

heid heeft om de Hzbnder rijke geschiedenis van dit deel der issues de Calvin in de taal van het volk te bestudeeren en ons in onze taal te beschrijven. Toch neem ik de vrijheid om' hen, die belangstellen in de geschiedenis van deze kerk en dit volk.aan te raden het zeer goed geschreven en in het Duitsch vertaalde geschiedwerk te lezen: dieGeschichtederUngarn, vonDrEugen Csuday, Zweite vermehrte auflage übersetzt von Dr M. Dar va i, zwei Bande, Berlin W. 9, verlag von Ad. Bodenburg 1899.

De auteur was een koorheer van de Praemonstratenserorde, en beeft met groote objectiviteit de geschiedenis van het Hongaarsche volk beschreveji; een volk, dat zooveel en zoolang geleden heeft door de .Tezuïtisohe streken van vele leden der Habsburgerdynastie. Later is de schrijver overgegaan tot Ihet Protestantisme. Nog eens, oin, ' billijk 'te kunnen oordeelen, om veel te kunnen verstaan, moet men de geschiedenis van het Hongaarsche volk en van de Hongaarsche Gereformeerde Kferk kennen; moet men weten, dat deze ker'k' zioh nimmer vrij iheeft kunnen bewegen. Vele gebruiken, vreemd aan het gerefonneerd kerkrecht, zijn geen gevolg van ontaarding, van deformatie, maar zijn uit de lijdenshistorie te verklaren; zijn opgelegd geworden; moesten aanvaard worden om te kunnen bestaan. Nu de Hongaren politiek in een andere „Lage" zijn gekomen, is misschien ook de tijd aangebroken om te reformeeren. Maar eene H e f o r m a t i e is iets anders dan eene Revolutie. Bij het reformeeren gaat men ook anders te werk.

Echter laat ik niet meer schrijven van wat eens was, en van wat, God geve het, eens worden kan; ik wil iets mededeelen van de regeering der Gereformeerde Kerk in het heden.

De kerkeraad dan bestaat uit den predikant, die als Praeses fungeert, naast dezen worden een e e r-ste.-curator en een curator gekozen. Deze laatste is voor de gemeentelijke finantiën; de eerste dient meer voor vertegenwoordiger der gemeente. Jammer genoeg, dat bij de keuze van dezen kerkelijken hoogwaardigheidsbekleeder er wel eens, zoo' niet in de meeste gevallen, meer gelet wordt op de aanzienlijke positie, die hij in de maatschappij bekleedt, dan op den ernst en de getrouwheid, die hij openbaart in zijn kerkelijk leven. Wij' kennen ook in ons land hier en daar wel in andere kerkelijke gemeenschappen analoge voorbeelden!

Het presbyterium, de kerkeraad wordt door de leden der gemeente gekozen; het aantal leden varieert tusschen de getallen 4 en 100; naar dat het getal der leden is.

In een kleinen kerkeraad heeft o.a. één ouderling zitting, die uit de onderwijzers der lagere schooi wordt gekozen, en één uit het midden der godsdienstleeraars op de lagere en hoogere inrichtingen van onderwijs. Kerk en School zijn nog zeer nauw verbonden in dit land!

De classikale vergadering wordt samengesteld uit alle de predikanten der onder haar ressorteerende kerken, en uit even zooveel niet-predikanten. Deze laatsten zijn meestal de curatoren bovengenoemd der onderscheiden kerken.

Op de classis volgt de vergadering der districten, wij zouden deze kunnen noemen de PARTICU­ LIERE SYNODE; thans zijn er nog vier zulke districten, b e z i r k e n, in het door de entente zoo schrikkelijk besnoeide Hongarije. De bisschop, er zijn er nu nog vier, is voorzitter van deze vergadering; naast hem .staat weer een eerste-curator. De leden der particuliere Synode bestaan uit de senioren en de curatoren der classes; bij deze senioren en curatoren, die door de classes verkozen worden, berust de leiding van de classikale vergadering. Uit hen nu wordt de particuliere Synode samengesteld.

Op' deze particuliere Synode volgt de Generale Synode, die slechts om' dé tien jaar vergadert. Zij wordt samengesteld uit de particuliere Synodes en door deze vergaderingen gekozen. Haar Moderamen bestaat uit vier personen, uit één van de vier bisschoppen, één van de eerste-curatoren, een eerste en tweede scriba. De tegenwoordige Pïaeses is de meermalen in onze couranten genoemde bisschop Balthasar van Debrescin en de eveneens reeds vaak genoemde graaf Degenveld; als tweede secretaris fungeert thans Dr Kallay, de jonge man, die zoo groote diensten als vertolker bewees aan de Hollandsche Commissie, welke in April naar Hongarije werd afgevaardigd.

Deze zijn thans de vier leden van wat wij noemen kunnen de Synodus contracta, een permanent Moderaanen, of gelijk bet in Hongarije beet, het convent.

Bij de korte beschrijving van deze vier kerkelijke vergaderingen valt het ons in H bijzonder op, dat men naast de vier k e r k e 1 ij k e ambtsdragers, die het praesidium voeren der respectieve lichamen ook vier w e r e 1 d 1 ij k e hoogwaardigheidsbiekleeders heeft. Bij de keuze dezer mannen schijnt meer op naam en positie te worden gelet, dan op' vroomheid en op kerkdijken zin.

Inderdaad er is nog veel in deze kerk te reformeeren; maar gelukkig het is een Gereformeerde Kerk en die kan alleen maar Gereformeerde Kerk blijven als zij er steeds op bedacht is om' te reformeeren wat gedeformeerd is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen