DE HEILIGE SCHRIFT EN DE BEGINSELEN DER WETENSCHAP.

Er behoort voeling te ziJn tusschen ons Gereformeerde volk en onze wetenschap'. Ons volk heeft getoond te waardeeren. Zijn belangstelling kan liet best worden aangemoedigd niet zoozeer door populariseering der wetenschap, als wel door bij wederzijdsohe ontmoeting over de beginselen te handelen. Immers is de geloovige wetenschap gebouwd op het geloovige weten.

Bij de vraag, welke beteekenis de Heilige Schrift heeft voor de wetenschap, moet gelet worden op twee uitersten. Het eerste is dit, dat men - en terecht - wetenschappelij'ke beginselen put uit de Schrift en daarna - en dit ten onrechte - 'door d e d u k t i e, door afleiding, uit die beginselen heel de werkelijk^ beid wil oonstrueeren. Dat nu gaat niet aan. De werkelijkheid moet empirisch worden onderzocht. Dat mag niet aan de ongeloovige wetenschap worden overgelaten. En het is dat empirisch onderzoek, waarvoor onder onze mensdien nog niet voldoende waardeering wordt gevonden.

Maar nu de amdere strooming.

Men kan niet zeggen, dat deze onder ons veel voorkomt.

Een enkele maal mag eens iets de aandacht trekken, waarvan we vragen: zou dat geen symptoom kunnen zijn?

Doch over het geheel schuurt ze langs onze erve heen.

Toch eischt evenwichtigheid, dat we ook voor dat uiterste de oogen open houden.

Het tekort aan waardeering van het empirisch onderzoek kan, aJs het tot ons bewustzijn doordringt, weleens geheel omslaan in een tekort aan waardeering voor de beginselen, welke de geloovige wetenschap ontleent aan de Schrift.

Wij leven nu eenmaal gajarne in uitersten.

Accentverlegging valt ons zooveel gemakkelijker dan harmonie nastreven.

Daarenboven worden we gedurig door vragen, welke de ongeloovige of ook een onvoldragen wetenschap ons stelt, als aan een heksenpiroef onderworpen.

Men begint vaak met het praedikaat „wetenschap^ pelijk" ons te ontzeggen.

Voor ons, zoo legt men ons ten laste, staat het resultaat van het empirisch onderzoek van te voren vast.

Wij kneeden het in de vormen van onze beginselen, leggen het in den oven van ons geloof en het komt er als op bestelling uit.

Dat empirisch onderzoek bij u, zoo gaat men ^oort, is eigenlijk een wassen neus.

Ge kondt het evengoed nalaten.

Of ook beschuldigt men ons van onoprechtheid.

Ge komt, zoo klinkt het vriendelijk in onze rich-'"ig, natuurlijk tot dezelfde konklusies als wij'.

Uw wijze van wetenschappelijfe airbeiden staat daar borg voor.

Maar ge durft er niet voor uitkomen.

Anders wordt gij in uw kring voor dood v^erklaand.

Ge wordt gesteenigd.

Zelfs zijn er orthodoxe christenen, die een "heel eind in dit vaarwa, ter meezeilen.

Natuurlijk, zeggen ze, heeft de Schrift beteekenis ^'ow een wetenschap als de theologie. Daar gaat et om God. En hoe zal men die leeren kennen Uiten zijn openbaring in Christus, welke haar dokumentatie heeft ontvangen in den bijbel.

Doch wat biedt de Schrift voor andere weten-^^happen, die buiten het territorium van het reli-§'eus-ethische liggen?

Wat heeft de Schrift te zeggen voor de filosofie. Deze gaat immers van de realiteit uit, zoowel in u als buiten u?

Wat heeft de Schrift te zeggen voor de taalwetenschap ? Voor vergelijkende taaistudie legt zij niet het minste gewicht in de schaal. En in het empirisch onderzoeken der talen en het vergelijken daarvan gaat immers de taalwetenschap op'?

Wat heeft de Schrift te zeggen voor de vaderlandsche geschiedenis ? Gij vindt er niets over Karel den Groote en Willem van Oranje in.

Wat heeft-de Schrift te zeggen voor de rechtswetenschap ? Ze weet van de verschijnselen onzer dagen, forensische psychologie, ontO'erekenbaarverklaring, wisselredrt enz. niets af.

Wat heeft de Schrift te zeggen voor de sociologie of oeconomie? De toestanden van nu verschillen ZOO' enorm van die van vro'eger, dat de bijbel nooit als maatstaf dienen kan. Zij gedoo-gt zelfs de slavernij.

Wat heeft de Schrift te zeggen voor de Scheikitnde? Zelfs de grondformule • van water komt er niet in voor.

Wat heeft de Schrift te zeggen voor de natuurkunde? Van soortelijk gewicht, moleculen en zoo leest gij daarin toch niets?

Wat heeft de Schrift te zeggen voor de sterrenkunde? Zij huldigt imnier; 92rftM|jjh#^jjraroiuderdie ptolomeische wereldbeeld?

Wat heeft de Schrift te zeggen voor de anafomie ? Verschillende inwendige deelen en deeltjes van het lichaam zijn haar onbekend.

Wat heeft de Schrift te zeggen voor de geneesmiddelenleer? Er wordt geen enkel medicijn in genoemd.

Wat heeft de Schrift te ze'ggen voor de physiologie? De wetten der stofwisseling zijn haar onbekend.

Neen, zoo eindigt men, met de Schrift komt gij bij de wetenschap, uitgezonderd dan de Theologie, niets verder.

Beginselen strekken hun heerschappij tot hier niet uit.

Elmpirisch onderzoek is hier het een en het al.

En dat maakt soms indruk.

Zooveel indruk, dat zonen van Gereformeerden huize, die zich aan de een of anide-re Openbare Universiteit toelegden op een exacte wetenschap, welke aan de Vrije Universiteit niet wordt gedoceerd, voor zulk een redeneering zijn bezweken.

Zij wijdden zich aan het empirisch onderzoek.

Zij zagen er het eind niet van.

Zij kwamen, naar zij' meenden, geen 'beginselen op hun weg tegen.

Het empirische overwoekerde bij hen het principiëele.

En weg waren zij.

Verloren voor onze wetenschap.

Daarom raakt dit andere uiterste in zeker opzicht toch ook ons.

Het mag dan ook niet buiten bespreking blijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen