HET JAAR 1927.

I.

De jaarwisseling werkt met zekeren mystieken drang.

Zij dringt ons om rekenscliap té ^even.

Er zijn ook andere gelegenheden, welk'o daartoe gereed e aanleiding bieden. Maar hoe dikwijls laat men die niet glippen?

Het is echter of de jaarwisseling oais sterker omklemt. Ons niet loslaat. Ons tot rekenschap noopt.

De christen heeft zich vóór alles rekenschap to geven van zijn persoonlijk leven, van den omgang met zijn God. De oudejaarspirediking leent daarbij stuur. Ook de O'udejaarsmeditatie.

Doch ook omtrent ons openbare leven zijn wij' rekenschap verschuldigd. Persoonlijk en gemeenschappielijk. Wat dit laatste betreft, dit kan nog wel het best tot uiting koimen door artikelen in onze P'6rs, welke zich door de gemeenscihap gedragen weet.

Evenmin als voiige jaren mogen wij oiiis dan ook daaraan onttrekken.

God e zij • dank staat voor ons Gerefofmeerde volk in het centrum van ons opienbare leven de kerk. De omstandigheden, welke met zich brachten, dat wij onze kerken verstop'ten achter huizen, in sloppen en stegen, in achteraf-straten, zijn gelukkig veranderd. Wij timmeren nu met onze kerkgebouwen aan den weg, wij maken ze van verre zichtbaar door torens, wij plaatsen ze op pleinen in nieuwe wijken.

Dat heeft de kracht van een belijdenis.

Wij spreken daarmee uit, dat voor ons in het publieke , leven niets gaat boven~ de kerk, dat de openbare dienst van onzen God voor ons eerste levensbehoefte is.

En wanneer wij ons dan rekenschap geven van ons kerkelijk leven in 1927, dan trekken wij daarbij als vanzelf een vergelijking met 1926.

1926 was een jaar van kerkelijke bewogenheid, van kerkelijke beving.

1927 bracht ons reeds kerkelijke consolideering.

Assen en Groningen zijn in dit op-zicht symbolen.

Rondom de Synodale vergaderplaats te Assen spookte de sensatie, was een spionnage-dienst ingericht, in Groningen konden de Synodeleden als argelooze burgers in-en uitgaan.

1926 liet ons als erfenis een schokkend schisma na.

1927 ving den schok op en maakte het schisma tot proces.

Zeker, ook in 1927 vielen droeve dingen voor.

Op onderscheiden plaatsen scheujcden zich broederen af.

Over een Dienaar des Woords sprak de Synode van Groningen uit, dat hij met zijn afwijkend gevoelen niet kon worden gedragen.

Doch dit zijn allemaal teek: nen Tan donscl'datie.

Dit is vooral het foomam© in de Synode van •Groningen, dat zij in elk opzicht de clontinuiteit met Assen heeft bewaard, , dat zij bevestigd heeft wat daar is begonnen.''#| m-X'-

Ook de schismatieke groep neigt tot meer stabiliteit. ** >

Die met haar sympathiseerden verkregen in verschillende deelen van het' land zelfstandige kerkfoTmatie.

Zij waren toch reeds voor onze kerken verloren, maar sloten zich nu vast aaneen.

Dit droeg niel. weinig tot verheldering en saneering van den toestand bij.: .

Belangrijke uittredingen uitlonze kerken hadden nergens plaats.

Pogingen om te behouden werden zelfs hier ©u daar gezegend.

De zaak-Brussaard had een verblijdend einde.

Nog is de stilstand niet verkregen.

Men kan de plaatsen schier aanwijzen, waar nog een schisma kan worden verwaciht.

Die plaatsen zelf worden daardoor in onrust gebracht, maar op het geheel der beweging gemeten, zijn het slechts kleine schommelingeai.

Inmiddels teekent het zich hoe langer hoe duidelijker af, dat onze kerken vóór 1926 een richting in haar schoot bergden, ttie met haar niet eens geestes was. •'^Mï'é: '

Zeker, het schisma sleeri< ? er hoinderden mee, die er niet in thuishooren, die van ons zijn, die dienen teruggeleid.

Maar globaal genomen, krijgt de scheidslijn al meer relief.

De vader van het schisma bewees door de uitgave van een catechismuspreek over den dorden Zondag, dat hij al verder van ons verwijderd staat, dan men in Assen kon vermoeden. Daarin komen uitdrukkingen voor, die doen vragen of hij ook al de historiciteit van het Paradijs niet disputabel stelt. Ook inzake de slang sprak hij zich krasser uit.

Redacteuren en medewerkers van het leidend oi'gaan van het schisma, meten de eenzijdigheden van Kuyper breed uit en vinden zijn korrek'tief in den ethischen Gunning. Gunning wordt in vele opzichten boven Kuyper geprezen. Ooik is er toenadering tot Earth merkbaar. Er schijnt aansluiting te komen bij vertegenwoordigers van de Confessioneele Vereeniging in 'de Hervormde Kerk.

Dat alles behoort tof het cionsolldatie-procles.

Naarmate dit meer voortschrijdt, naar die mate zullen zich ook meer en grooter versclhillen openbaren.

Het wezen van het schisma zal zich oot voor het eigen bewustzijn van zijn leiders meer onthullen.

Het zal zulk een scherp belijnde gestalte aannemen, dat het voor de kerken, die er uit zijn voortgekomen, een naam zal uitvinden.

Want voor ons heeft het gesukkel met den naam dit tot oorzaak, dat het beeld dier kerken voor de leiders zelf nog te vaag is.

Dit zal echter bij verdere clonsolideering terecht komen.

En dan zullen wij hen met genoegen noemen bij den naam, dien zij zelf hebben bedacht en vloeit het woord schismatiek, dat zij niet aangenaam vinden, nooit meer uit onze pen.

Voor onze kerken brengt dit een moeilijke taak met zich, welke zich in haar zwaarte reeds in het afgeloopen jaar deed gevoelen.

Eenerzijds moeten zij trachten te redden, wat nog gered kan jvorden. Er moet gepoogd worden om hen, die dreigen met het schisma te worden meegezogen, nog in tijds te grijpen.

Anderzijds mag het consolidatie-jn'oces niet kunstmatig worden gestuit. Dit maakt den toestand onnoodig ingewikkeld. Dit vormt zeli's een 'dreigend gevaar voor hen, die niet scherp onderscheiden. Dit schept wankele figuren.

Wij voor ons gelooven, dat er dit jaar • nog te veel algemeene polemiek is gevoerd.

Wat baat dit brengen kan, vermogen wij niet in te zien:

Telkens weer beschuldigt men ons van schismatieke zijde b.v., dat wij de uitspraak der Synode op één lijn stellen met de HeiHge Schrift. Duizendmaal is die beschuldiging o-ntzenuwd. .Op argumenten ging men van de andere zijde niet in. Wij weten nog altijd niet op welke gronden die beschuldiging rust. Maar men herhaalt het met de taaiheid van oen Cato: kerk en Schrift o.) één lijn!

Het is een aUtosuggestieve leuza geworden.

Waarom daartegen dan gestreden?

Dit kan slechts persoonlijke verbittering kweeken.

En dat mag allerminst.

Wij pleiteri voor als na voior een uitlichten van het geschil uit de persoonlijke sfeer.

Steekt alzoo in algemeene polemiek', uitzonderingen daargelaten, naar onze beschouwing geen heil, wel zal men, waar plaatselijke moeilij'lcheden rijzen, door voorlichting en samensprefcingen op vergadering en onder vier oogen, het dwalende moeten zoeken en zoeken te' overtuigen.

Indien deze les door 1927 is geleerd, zal men niet zonder goede verwachtingen 1928 behoeven in te gaan.

Consolidatie ook van onzen k'ant!

Ik zinspeelde er reeds op.

Ik noemde dit de kostelijke vrucht van Groningen.

Maar.... consolidatie gaat meestal van een gevaar vergezeld.

Dit gevaar is het conservatisme, het ongezonde conservatisme.

Daartegen meenden wij dit jaar ernstig te inoeten waarschuwen.

Men begrijpe ons wel.

Niet gaarne zou ik de leden onzer Gereformeerde Kerken in tweeën deelen: in conservatieven en vooruitstrevenden.

Want conservatisme en vooruitstrevendheid zijn dikwijls in een en denzelfden mensch vereenigd.

Wij zagen niet zoozeer twee stroomingen in onze kerken als wel twee trekken, die soms dwars door de personen heenliepen.

Dit alles ligt nog te versch in het geheugen, dan dat dit nadere verklaring zon vereischen.

Gelijk ieder mensch, die over het hoogtepunt van zijn leven heen is, zich steeds, dient voor te houden: „word niet conservatief, maar versta uw roeping ook in den nieuwen tijd", zoói heeft ook de kerk, die door Christus de dwaling overwon, dubbel tegen odhservatisme op liaar hoede te zijn.

Elkander daartegen te vermanen scherpt de hroederlijke liefde op.

En wanneer dan ook wij meer dan eens onze waarschuwende stem deden hooren, was dit niet om broederen in een hoek te plaatsen, waar zij niet wilden staan, maar alleen om gedachten te bestrijden, welke naar ons gevoelen indrai.5chein tegen het gebod van onzen Koning om het koninkrijk der hemelen in te nemen met voortvarend, heilig geweld.

Vinde 1928 ons allen in opmarsoh naar, .Jeruzalem!

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen