UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN

Kerkelijk en onkerkelijk Nederland.

IV.

B u r g e r 1 ij k e staat.

Deel IX van de „Volkstelling 1930" i) , geeïl nog een merkwaardige tabel. Zij heeft betrekkuig op den burgerlijken staat der mannen en vrouwen van iedere kerkelijke gezindte.

Wij laten die tabel, eenigszins gewijzigd, volgen.

Per lOOO mannen waren:

In deze tabellen valt allereerst het groote per- (: enta, ge ongehuwde R.K. mannen en vrouwen op. iMj iedere volkstelling winnen zij het van de andere gezindten. Het verscliil neemt zelfs toe.

Twee hoofdoorzaken zijn aan te wijzen. In de eerste plaats het celibaat, ten tweede het h o o g 6 g e b o o r t e c ij f e r. Of ook een „geringer welvaartspeil" het aantal huwelijken beperkt heeft, valt niet gemakkelijk te bewijzen.

De invloed van het hoogere geboortecijfer is ook bij de Gereformeerden duidelijk merkbaar. Deze groep volgt, wat de cijfers betreft, op de Roomsch-Katholieken. Van de niet-Roomsclie groepen hebben zij het hoogste percentage ongehuwden. Op hen volgen de Chr. Gereformeerden, De verklaring moet in de betrekkelijk groote toename van het aantal jeugdige personen gezocht worden.

Bij de Ned. Herv. en de „onkerkelijken" nemen we ©en snelle daling van het percentage ongehuwden waar. Dat beteekent niet, dat het aantal huwelijken abnormaal sterk toegenomen is — ook de cijfers der gehuwden zouden misschien die gedacht© kimnen wekken —: de daling wordt hoofdzakelijk door het relatieve tekort aan jongere menschen veroorzaakt. Over dat verschijnsel, en de verklaring daarvan, is in het vorige arüked het een en ander gezegd.

De cijfers in de kolommen der „weduwen en weduwnaars" zijn bij de „onkerkelijken" veel lager dan bij de andere groepen. De oorzaak is niet een geringere sterfte in die gro'ep. De groote massa der onkerkelijken bestaat uit menschen van mid^ delbaren leeftijd en daaronder. In 1930 waren slechts bijna 12 pet. ouder dan 50 jaar, bij de Gereformeerden ongeveer 17, 5 pet., bij' , , alle Nederlanders" ruim 18 pet.

Evenmin moeten we uit de hooge cijfers, der „weduwnaren en weduwen" bij de Ned. Herv. de conclusie trekken, dat daar een zeer groote sterfte is opgetreden. De oorzaak is weer dat do Ned. Hervormden als groep veel sterkere „ouderdomsverschijnselen" vertoont, dan elke andere. Nergens is de top der „pyramide" zoo zwaar, als bij die groep. Ongeveer 21, 7 pet. is ouder dan vijftig jaar. Bijgevolg zijn er naar verhouding veel weduwen en weduwnaren.

Een goede vergelijking is steeds die met de cijfers voor „alle Nederlanders". We kunnen dan onmiddellijk nagaan of een bepaalde groep er relatief gunsüg voor staat.

1909 1920 1930

Per 1000 mannen waren on geh uwd ge huw d 623 342 ge huw d geweest 35 606 360 34 582 385 33

Per on ge ge 1000 geh huw huw vrouwen uwd d d geweest 559 336 65 582 356 62 560 381 59

Nog meer is er uit de gegeven tabellen te loeren. Wie nemen gemakshalve eerst alleen de uitkomsten van de volkstelling 1930.

Het valt op dat het percentage gehuwde mannen bij „alle Nederlanders" grooter is dan dat der gehuwde vrouwen. Dat koimt omdat het totale aantal vrouwen boven 20 jaar in de geheele bevolking grooter is dan dat der mannen van dien leeftijd. ^) Er blijven om die reden dus steeds een aantal vrouwen ongehuwd.

Nu is het algemeen bekend, de cijfers wijzen 't ook uit, dat de toevloed van de mannen naar de „onkerkelijke groep" veel grooter geweest is dan die der vrouwen. We zouden dus een hooger percentage gehuwde vrouwen moeten verwachten. Dat is niet het geval. Het verschil tusschen het percentage gehuwde mannen en dat der vrouwen is zelfs grooter dan bij „alle Nederlanders". Er moet dus een groot aantal onkerkelijke mannen met kerkelijke vrouwen getrouwd zijn.

Dr Kruyt geeft in zijn artikel de volgende cijfers voor Amsterdam.

Van de 6652 gesloten huwelijken in 1930, waren 845 waarbij de man onkerkelijk en de vrouw kerkelijk was^ 690 waarbij de man kerkelijk en de vrouw onkerkelijk was, en 432 waarbij beide partijen lot geen kerkgenootschap behoorden.

Zoio is het ook te verklaren, dat de cijfete bij de kerkelijke gezindten elkaar niet veel ontloopen. We zouden juist verwachten dat de verschillen die van „alle Nederlanders" overtroffen. Dat is niet het geval. Er zijn veel meer „kerkeUjke vrouwen" gehuwd, dan op statistische gronden bij een bepaalde groep verwacht kon worden. Een groot aantal moet dus wel „onkerkelijke mannen" genomen hebben. Waren alleen, of hoofdzakelijk alleen., huwelijken gesloten tusschen personen van dezelfde kerkelijke gezindten, dan zou het percentage gehuwde vrouwen veel lager geweest moeten zijn.

Natuurlijk werken hier allerlei factoren, dikwijls is het effect van den eenen tegengesteld aan dat van den anderen.

Toch geven de cijfers wel eenig houvast. Ze spreken dikwijls een droeve taal. Nuchter stelt de statisticus de kracht der „onkerkelijke groep" vast. Maar welk een wereld van ellende heeft hij ontdekt! Hoe is het mogelijk, dat in deze ontzettende tijden nog zoovelen i-uwweg God verwerpen of de vraag van het bestaan van het Opperwezen geheel negeeren? Het menschdoim holt naar den afgrond.

Den volgenden keer willen we nog iets over „Kerk en Beroep" mededeelen.

1) Uitgave van het „Centraal Bureau voor Statistiek".

2) Bij de beschouwingen in dit artikel heeft o.m. het stuk van Dr J. P. Kruyt in de Soc. Gids van Juni 1935 (pg. 435) tot voorlichting gediend.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen