GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

HOOFDARTIKEL

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

HOOFDARTIKEL

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

UIT EN DOOR OF VOOR EN ZONDER HET GELOOF.

VII.

door Prof. Dr S. GREIJDANUS.

Deze leer des doops moet nu natuurlijk op hare beurt weer vastgehouden worden en hare geldigheid handhaven bij de leer van den kinderdoop. Anders kregeh we twee doopen, een doop voor volwassenen en een kinderdoop, die beide aanzienlijk van elkander zouden onderscheiden zijn. De een zou dan eene toezegging doen, eene belofte in afbeelding voorstellen, welke voor hare heilsuitwerking door het geloof moest worden aangenomen, overdacht, laat mij zeggen behandeld, maar de andere zou dan eene innerlijke werking in ons hart zijn buiten onze geloofsactiviteit om, eene verzegeling in onze ziel door Gods hand, waarbij onze geloofswerkzaamheid als instrumenteele bemiddeling nief zou ingeschakeld zijn of tusschenbeide komen. Deze laatste ware dan de kinderdoop, de eerste de volwassendoop.

• Maar daarvan weet onze Catechismus niets af.

Hij zegt betreffende den kinderdoop, dat de kinderen der geloovigen gedoopt moeten worden, , , mitsdien zij alzoowel als de volwassenen in het verbond Gods en in Zijne gemeente begrepen zijn, en dat hun door Christus' bloed de verlossing van de zonden en de Heiligen Geestr die het geloof werkt, niet minder dan -den volwassenen toegezegd wordt". Dus ook hierbij is toezegging, belofte, evenals van de Sacramenten in het algemeen in Zondag 25, en van den doop in Zondag 26 gezegd is, en wel Van toezegging of belofte gelijk bij de volwassenen, met denzelfden inhoud. Er is verschil tusschen die kinderen en de volwassenen. De een is naar zijn bewustzijnsleven nog niet ontwikkeld, de ander wel. Maar de toezegging aan beiden verschilt niet. Het is bij beiden een toezeggen, en wel van hetzelfde heil. En eene toezegging of belofte kunnen we ons alleen door bemiddeling van ons bewustzijnsleven, van ons geloof, toeëigenen. Dat is de eenige weg bij jong en oud. Daar mag bij den een meer klaarheid van bewustheid wezen dan bij den ander, maar alleen door bewustzijnsactivi^it als instrumenteele bemiddeling kunnen we eene toezegging of belofte aangrijpen. Waar God dus eene toezegging doet, daar sluit dit ook onuitgesproken den eisch in van geloovige toeëigening of aanvaarding, want eene toezegging gaat niet buiten het bewustzijn om, maar richt zich juist tot het bewustzijn. Dat is hier het conditioneele. Niet als verdienende oorzaak, maar als bemiddelende tusschenschakel.

Hoe dit verder in of bij kleine kinderen in zijn werk toegaat, weten we niet. Wij weten niet, of die kleine kinderen reeds geloof hebben, het geloofsvermogen, als zij geboren en gedoopt worden. En wij weten niet, of zij geloofswerkingen verrichten, als zij gedoopt worden. En wij weten niet, hoe dat dan eventueel bij hen plaats vindt. Niets daarvan heeft de Heere ons geopenbaard in Zijn Woord. Althans is dat tot nog toe daarin niet ontdekt. Wij weten dan ook niet, of er bij die kleine kinderen bij hun doop reeds gesproken kan worden van geloofsversterking. Daaromtrent is nog geen openbaringslicht in de Heilige Schrift gezien. Maar de doop is ook niet van kracht alleen op het moment van doopsontvangst, maar over ons geheele leven. En hij dient tot meer dan enkel geloofsversterking. Hij doet ons, naar onze Belijdenis, art. 34, dragen Christus' „mer.k- en veldteeken". Die doop kenmerkt den gedoopte ook als 's Heeren eigendom, door mensch en duivel en engel als zoodanig te erkennen, ontzien, beschermen. En dit begint reeds van de vroegste jeugd en op het moment van de doopsbediening.

Maar, en daar komt het nu op aan, onze Catechismus leert bij de kinderen geen anderen weg van heilsbemiddeling door den doop, dan bij de volwassenen. Het is bij beiden eene toezegging Gods, en wel dezelfde heilstoezegging, en deze kan door beiden zich tot heilsgenieting toegeëigend worden slechts door bewustzijnswerkzaamheid, geloofsactiviteit, verstandsoverlegging en wilshandeling. De Gereformeerde leer wil niet weten van werking der Sacramenten ex opere operato; reeds door de toediening alleen en op zichzelve, zonder bemiddeling van geloofsactie. De Catechismus noemt de Sacramenten zichtbare teekenen en zegeleji, antw. 66. die dus dienen om iets te waarmerken of de echtheid of waarheid van iets te verzekeren en te verzegelen..En onze Belijdenis zegt, dat God die bij Zijn Woord gevoegd heeft, bij het woord des Evangelies, en die strekken om aan ons Zijn beloften te verzegelen en om panden te zijn van Gods goedwilligheid en genade te onswaarts, om ons geloof te voeden en te onderhouden, art. 33. Dat wijst alles op bewustzijn, op het kenleven, op verstandswerkzaarnheid, waarop God bij of door de Sacramenten werkt, om aldus in verband met geloofsactie als bemiddelenden factor dat geloof te voeden en te onderhouden, evenals wij eten moeten, onzen mond gfebruiken, om door ontvangen spijze verzadigd en versterkt te worden.

Wanneer daarom art. 33 van onze Confessie zegt, dat de Sacramenten zijn zichtbare waarteekenen en zegelen van eene inwendige en onzienlijke zaak, door middel, waarvan God in ons werkt door de kracht des Heiligen Geestes, dan zegt zij daarmede niet, dat God die werking door den Heiligen Geest in^ons werkt zonder bewustzijns- en geloofsactiviteit van onzen kant. Want zij noemt de Sacramenten juist zichtbare waarteekenen. Wij kunnen ze dus zien, en wij moeten ze zien. En zien is eene werkzaamheid van den geest, van ons kenleven en bewustzijn, door onze oogen. Niet die oogen zien, maar wij zien door onze oogen. Een doode heeft nog wel zijn oogen, maar hij ziet niet. Zijn bewustzijn, zijn geest is uit zijn lichaam, ook uit zijn oogen uitgegaan. En zooals reeds gezegd werd, wijst ook het woord waarteeken naar bewustzijnswerkzaamheid, kennen, waaraan iets beteekend, gewaarborgd wordt. En wel de waarheid van het woord des Evangelies.

Niet de geloovige wordt verzegeld. Niet de wedergeboorte wordt be- of verzegeld. Maar onze Confessie zegt, dat God door de Sacramenten Zijne beloften verzegelt, en wel: aan ons. Dus niet ons, maar aan ons. Niet wedergeboorte, inwendige genade, of iets dergelijks, maar Gods Evangeliebeloften; en deze aan ons. En bij beloften moeten we met ons bewustzijn werkzaam zijn, met ons hooren en opmerken en verstaan en vertrouwen en aannemen, met ons geloof, om er door opgebeurd, bemoedigd, vertroost te worden.

Hiermede geeft onze Confessie niet te kennen, dat er dus bij allen, wien het Sacrament, ook van den doop, naar Zijne ordinantie toegediend wordt, het geloof aanwezig en werkzaam is, noch dat een ieder, die dat Sacrament, ook van den doop ontvangt, dus inwendig heilzaam door Zijn Heiligen Geest bewerkt wordt. Daar kan zijn een ontvangen van het Sacrament, ook van den doop, zonder geloof en geloofswerkzaamheid. En dan werkt God door dit Sacrament in ons niet heilzaam. Ook dan werkt Hij wel door Zijn Heiligen Geest in ons. Want de Sacramentsteekenen zijn niet ijdel noch ledig, om ons te bedriegen, zegt art. 33 van onze Confessie, want Jezus Christus is hunne waarheid. Maar Jezus Christus zaligt niet alleen, maar oordeelt ook. Hij behoudt niet slechts, maar verderft ook. Hij is de Heiland maar ook de Rechter. En zoo is ook Zijn Evangelie eene reuke des levens ten leven, doch ook eene reuke des doods ten doode. Evenzoo werkt God nu ook door Zijn Sacrament door den Heiligen Geest niet alleen zaligend, troostend, maar ook bestraffend, (verdervend. Dat hangt er maar van af, of daar geloof en geloofswerkzaamheid bij ons is, , of niet. Door dit laatste worden die Sacramenten niet anders, maar werken zij anders volgens Gods bestel en door de kracht Zijns Geestes. Want Gods werking in ons door de Sacramenten en Zijn Heiligen Geest geschiedt instrumentaliter door ons geloof en geloofswerkzaamheid, of door ons ongeloof en zijne actie, heen. En vandaar de tweeërlei uitwerking van het ééne en zelfde Sacrament. God geeft niet tweeërlei Sacramenten, een ander soort aan Zijn geloovigen, en een ander soort aan de ongeloovigen. In dien zin is er geen tweeërlei doop, een , , volle" doop, en een leege doop. Dat zijn dwaze verzinsels en praatjes van het Praeadvies. Art. 35 van onze Confessie zegt, dat God bij de Sacramenten de beteeken.de zaak met de teekenen samengevoegd heeft, maar dat de goddelooze niet de waarheid van. het Sacrament ontvangt, maar wel het Sacrament tot zijne verdoemenis. Dat Sacrament is dus ook bij dezen niet ijdel en ledig, want het werkt verdoemelijk, maar niet tot heil. Want deze heeft door zijn ongeloof de beteekende zaak van het teeken losgemaakt, om alzoo wel het teeken aan te nemen, maar de beteekende zaak, de waarheid van het Sacrament, den Christus Gods, buiten te sluiten. Daarover ontbrandt nu Gods toorn. En zoo werkt dat Sacramentsgebruik den ongeloovige of goddelooze dan ter verdoemenis. Geen tweeërlei Sacrament dus, ook geen tweeërlei doop. Wel tweeerlei Sacraments- en doopsuitwerking, in over-

eenstemming met het tweeërlei Sacraments- en doopsgebruik, geloovig, óf ongeloovig. Dezelfde zon maakt den grond droog, doch doet was en boter smelten. Dat zijn dan niet verschillende zonnen, maar eene zelfde zon doet dat. Doch de uitwerking harer warmte staat in verband met de gesteldheid van hetgeen waarop zij hare stralen uitzendt. God heeft dat geloof en zijn werzaamheid gesteld als bemiddelend instrument voor de heilzame werking van Zijn Sacrament, ook dat van den doop, maar het ongeloof en zijne verharding a.h.w. als transformator, die de zegenrijke werking van Sacrament en doop omzet in eene verdervende werking.

(Wordt vervolgd)..

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 27 oktober 1945

De Reformatie | 8 Pagina's

HOOFDARTIKEL

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 27 oktober 1945

De Reformatie | 8 Pagina's