’t Is mijn broeder

LITERATUUR EN KUNST

door Argye M. Eriggs. Uit het Amerikaans vertaald door Nel Bergmans. Uitgave J. H. Kok N.V. te Kampen.

We zijn heel erg blij met dit boek, want het is een goed boek en goede boeken zijn schaars tegenwoordig.

Het is het verhaal van jQSh Kenyon.

Zijn vader is een oud-militair, een Kolonel, verstard in een vormen-godsdienst. Zijn broer heet Ran, een deugniet, de verwende lieveling van zijn vader, die opgroeit tot een misdadiger, het familiebezit opmaakt en krankzinnig wordt. Evart is een van de negerbedienden. Het donkere ras wordt in den huize Kenyon op een afstand gehouden. De bedienden, negers en negerinnen, worden niet mishandeld, maar evenmin behandeld als mens, laat staan als christen.

En daarmee is de stof gegeven voor een roman, die boeit van de eerste tot de laatste pagina. Maar het boek is niet alleen spannend, het is ook door en door Amerikaans. Wie wat wil weten van het leven in Amerika, leze dit boek. Het vertelt ons van de opvattingen van de gewone Amerikaan, van zijn gezinsleven, zijn kijk op het negervraagstuk, zijn godsdienst, zijn praotische aanpak van de dingen.

Maar dat is lang niet alles. Ofschoon Amerikaans tot in de kleinste détails, is het een boek, dat u uzelf laat zien. Want dit boek is niet een godsdienstig boek, zoals Amerika er twaalf in een dozijn leveren kan. Dit boek blijft niet aan de oppervlakte, het graaft diep, zéér diep in de roerselen van het menselijk hart en het reikt daarom ver uit boven het Amerikaanse leven, het raakt ook uw leven zéér persoonlijk.

En dat is het wat dit boek waard maakt door ons allen gelezen te worden.

Het gegeven van deze roman ligt in de titel verankerd: „'t is mijn broeder".

Josh wordt geconfronteerd met het Schriftwoord: wie zijn broeder haat, is een doodslager, en later, wanneer hij dit woord begint te begrijpen, met dat andere woord: Wie tot zijn broeder zegt Raka, die is strafbaar door het helse vuur. En wanneer hij eindelijk ook dat heeft leren verstaan, komt hij in aanraking met nog een ander woord der Schrift: hebt uw broeder lief

En ook dat leert hij.

Hij wordt op tweeërlei wijze met deze eis der Schrift geconfronteerd. In de eerste plaats met zijn natuurlijke broeder, die hem veel kwaad berokkend heeft en voor wie hij desondanks, toch dertig dollar per maand van zijn karig weekloon gaat opbrengen, wanneer deze in een inrichting moet worden verpleegd.

Maar daar is ook die andere'broeder, die neger Evart, die stille jongen, die „bekeerd" wordt en als christen leeft, voor dokter gaat studeren en later, wanneer Josh getrouwd is en op de olievelden zijn brood verdient, na jaren verwijdering hem weer in de weg treedt. Josh heeft nooit iets met deze bediende van zijn vader gehad. Integendeel, hij hield wel van de vrome, stille jongen, maar hij was een neger, en die gaf je geen belangstelling. Maar God drukt hem ook hier met de neus op de eis van de Schrift, ook Evart is zijn „broeder" en dat beseft hij pas op de laatste pagina van het boek, want dan is ook Josh „bekeerd", heeft hij de KERK mogen zien, de onmisbaarheid van de gemeenschap der heiligen en dan zal er Avondmaal gevierd worden. Amerika heeft kerken voor blanken en voor negers gescheiden. Maar het is een bizondere dienst, want de zoon van Josh is dominé geworden en de neger-dokter EVart leeft zo mee met het gezin van de zoon van zijn vroegere meester, dat ook hij, zij het op de galerij, deze dienst wil bijwonen. En dan gaat daar beneden 't brood van hand tot hand en wanneer ook de bekertjes met wijn rondgaan, ziet Josh plotsehng, daar op de galerij de neger, zijn oude vriend, en dan gaat er iets opzienbarends gebeuren.

Josh gaat met brood en wijn naar boven en neemt plaats naast Evart en deelt met hem de Avondmaalstafel, terwijl de jonge predikant daar beneden zegt: „Want zo dikvidjls als gij deze drinkbeker zult drinken, zo verkondigt gij de dood des Heren, totdat Hij komt ". En dan drinken Josh en de neger Evart samen.

„Eén Heer, één geloof, één doop ". Men moet Amerika kennen om . te begrijpen, wat deze overwinning zeggen wil.

Maar laat ons de hand in eigen boezem steken. Ook u en mij wordt dagelijks in het oor gefluisterd: „'t Is uw broeder ".

Of het gereformeerde mensen zijn, die in dit boek optreden? Neen, dat niet. Want AJnerika heeft zo goed als geen gereformeerden.

Maar we belijden in art. XXVIt van de Ned. G. B., dat „deze kerk verspreid en verstrooid is door de gehele wereld, nochtans tezamen gevoegd en verenigd zijnde met hart en wille in één zelfde Geest, door de kracht des geloofs".

Krachtens dit artikel zeggen wij: dit is een c h r i s- t e 1 ij k boek, en in.i. reikt het vèr boven het gewone Amerikaanse genre van z.g. „christelijke lectuur" uit, omdat deze auteur zijn stof laat uitgroeien tot kerkvergaderend werk en in de gemeenschapsoefening aan de Dis des verbonds, het rassenvraagstuk inderdaad „oplost", op de enige manier, waarop ook Amerika dit zijn probleem alleen maar zal kunnen oplossen.

Dezer dagen zagen we ergens een aankondiging van een nieuwe druk van het boek „Zoon van Amerika", het opzienbarende boek, dat zijn stof vond in de , , black belt" van Chicago. Ook dat werk zoekt de oplossing van het rassenprobleem. Maar we beluisteren daarin het lied van Lamech, die een man dood sloeg om een wond en een jongen om een buil. Dit boek zingt het lied van de verloste kerk, dat niet het lied is van de krachtmens, die eenling bleef, maar het gezang van de grote schare, uit alle geslachten, tongen en natiën.

Ik zeg: ik ben blij met dit boek en ik hoop op herdrukken, want, wat ditmaal uit Amerika kwam was goed, heel goed, een verrijking voor onze positieve christelijke lectuur.

De vertaling was in goede hand en de firma Kok zorgde voor een smaakvolle en degelijke uitvoering.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen