GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Buitenland.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Buitenland.

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Duitschland. Uit de 12de vergadering van den Gere f. bond voor Duitschland. Een merkwaardige s t r ij d.

Van den 3den tot den sden Sept. 1.1. werd te Odenkirchen de 12de vergadering van den Gereformeerden Bond gehouden. Deze.Bond staat op den grondslag van den Heidelberger Catechismus en heeft ten doel de rechten en de genadegaven der Gereformeerde kerk in Duitschland te handhaven en te ontwikkelen.

In de hoofdvergadering die den isten September plaats had, hield professor Riggenbach uit Bazel een voordracht over „de leer der recbtvaardigmaking uit het gelooi in den stiijd van den tegenwoordigen tijd."

Daarna zou de predikant Correvon het woord gekregen hebben om Calvijn's invloed op'de wetenschap, de politiek, de beschaving enlitte ratuur te schetsen: doch deze was verhinderd de vergadering bij te wonen, en daarom trad voor hem Lic. Lang op, die het Calvinisme verdedigde tegen vele scheeve beoordeelingen welke ten huldigen dagedaarover geveld worden.

Tegenover de meening door professor Max Weber uitgesproken, alsof het kapitalisme van den tegenwoordigen tijd zijn wortel heeft in de zedenleer van Calvijn, sprak Lang het uit, dat het Calvinisme en de algemeene cultuur ongelijksoortige grootheden waren. In den loop van de ontwikkeling der laatste eeuwen is veel te voorschijn getreden, waarvoor het Calvinisme niet verantwoordelijk kan gesteld worden. Historisch is voor de moderne cultuur de Reformatie met haar ideaUsme het eerste uitgangspunt, maar toch hebben nog andere factoren medegewerkt.

Door de Engelscbe revolutie kwam de gewetensvrijheid en werd de theocratie, door den staat uitgeoefend, gebroken; de Fransche revolutie deed het nationaliteitsbeginsel en dat der humaniteit baan breken, en van beide gingen de werkingen uit, die onze tegenwoordige be-'schaving mede in het leven geroepen'hebben. Het Calvinisme is de voleinding der reformatie, door hec met met Lutherdom het piëtistische . element en het humanisme verbond en daardoor aan de reformatie activiteit verleend heeft. In de Engelscbe revolutie waren niet zoozeer politieke, als wel godsdienstige en kerkelijke vraagstukken aan de orde. Bij die revolutie treedt het puritanisme als een drijvende kracht op (Cromwell, Milton), dat niet uit de wederdoopers zijn oorsprong had, maar uit het Calvinisme voortsproot, toen het in het volksleven indrong. De Fransche revolutie komt niet op rekening van het Calvinisme, maar deze heeft haar grond in het Arminianisme, dat aandrong . om den mensch als uitgangspunt te nemen; en dat dit het geval is, wordt bewezen door dein de Fransche revolutie op den voorgrond tredende „verklaring van de rechten van-den mensch." Onze cultuur moet een andere wending, nemen en daartoe kan een grondig onderzoek van de denkbeelden van Calvijn nuttig zijn, ja dit is daartoe noodzakelijk.

Zoo ongeveer sprak Licentiaat Lang. Wij nemen niet alles wat hij beweert voor onze rekening, maar het is toch opmerkelijk, dat Lang omtrent Calvijn's leer geheel anders denkt als de meeste Fransche Gereformeerden. Deze toch zijn van oordeel, dat de Fransche revolutie baar oorsprong heeft in de denkbeelden van Calvijn.

Op de avondvergadering werd door drie verschillende sprekers gehandeld over de drie stukken van den Heidelberger Catechismus: ellende, verlossing en dankbaarheid. Wij zouden zeggen, dat een dergelijke bespreking voor een Gereformeerden Bond wel wat elementair is, doch als men bedenkt, dat de avondvergadering, meer een „gemeentefeest" was, waarop 1500 personen samenkwamen, en als men weet, dat in Duitschland door de moderne Theologie de elementaire waarheden van het Christendom worden aangevallen, dan kan men het verstaan waarom op de samenkomst met gemeenteleden gesproken werd over ellende, verlossing en dankbaarheid.

Wij lezen in het Handelsblad: „Een merkwaardige strijd tusschen Kerk en Staat kan, naar de Duitsche bladqi meldden, in het Duitsche Rijk verwacht worden.

De bekende professor Schrörs in Bonn heeft in een zijner lessee kritiek geoefend op de pauselijke encycliek betreffende de bestrijding van het modernisme. Die daad leidde tot een besluit van den aartsbisschop van Keulen, kardinaal Fischer, waarbij aan de katholieke studenten en de leerUngen van het seminarium te Bonn verboden wordt, de verdere lessen van professor Schrörs te volgen.

Tot zoover kon de aartsbisschop gaan; maar hij deed meer. Hij gaf den professor bevel, om zich persoonlijk voor zijn bisschopszetel te komen verantwoorden. Professor Schrörs heeft geweigerd dit bevel op te volgen.

Dit antwoord is begrijpelijk, zegt de Frankf. Ztg. „Pio{. Schrörs is staatsambtenaar, en behoeft zich niet bij den Bisschop te komen verantwoorden. Hij heeft het ambt, dat de Staat hem opdroeg, te verdedigen tegen macbtsoverschrijding van den Bisschop, Pruisen is nog geen Roomsch Katholieke kerkstaat". En het blad verwacht, dat de Pruisische regeering dit den Bisschop van Keulen zal duidelijk maken.

En het Evangelische Gemeindeblatt für Rheinland und Westfalen schrijft:

„Een historisch oogenblik. Thans moet blijken wie machtiger is, Rome of Pruisen. Het gaat hier niet om een confessioneele, maar om een wetenschappelijke quaestie. De Pruisische staat kan niet toestaan, dat een Kardinaal of een Paus gezag oefent over een staats universiteit. Of de Katholieke facuUeiten moeten worden gesloten, of de staat toone zijn-macht en belette alles, wat een moedig Katholiek professor in zijn oprechten arbeid tot welzijn der wetenschap kan belemmeren".

„Telang heeii men in Pruisen gehoor gegeven aan de stem van den Kenlschen kardinaal-bisschop. Thans is het tijd, dit weer goed te maken. Nog regeert de Paus niet over de Pruisische faculteiten. Nog bestaat bij het katholieke volk de achtiag voor de geestelijke hoogte der wetenschap. En daarom zeggen wij: Het is een historisch oogenblik, en een be-- langrijke beslissing van de Pruisische regeering staat te wachten. Zal zij strijd voeren tegen het fanatisme en de onduitsche vrees voor de wetenschap, en daardoor bij honderdduizenden katholieken levendige instemming wekken — of zal de staat zich verlagen tot slippendrager der hiërarchie 1' Dat is de vraag, die de Hervormingsdag ons dit jaar brengt."

Eigenaardig is het, dat men van liberalistische zijde maar niet kan begrijpen, dat een „Katholieke faculteit", wat haar onderwijs betreft, niet staat onder het gezag van den Staat, maar onder dat der Roomsche hiërarchie. De Staat kan alleen in deze ingrijpen, door zulk eene faculteit op te heffen.

Engeland. Jit de algemeene Synode der lersche Fresbyteriaansdbe kerk.

Ook op „het groene eiland" vindt men een Presb)^eriaansche kerk met eene Gereformeerde belijdenis, namelljk in den Noord-Oostdijken hoek in de provincie Ulster. Deze provincie wordt door eene bevolking van Schotschen oorsprong, de zoogenaamde Iroskoten bewoond, en dezen behooren tot de Presbyterianen en niet tot de Episcopalen.

De lersche Presbyteriaansche kerk heeft in de stad Belfast haar centrum; daar is hare Universiteit en haar Gymnasium (the Royal Institution) en daar houdt zij hare Synoden. Aan de golf van Belfast ligt het oude Bangor, de plaats van welke de zendelingen uitgingen, die in den tijd vóór Bonifacius een Christendom onafhankelijk vanden paus op Duitschen bodem wilden planten. Onder hen bevond zich Kilena, die ook Kilian genoemd wordt. De naam komt tegenwoordig nog in die streek voor.

Ook dit jaar heeft de Iroskotische kerk hare Synode te Belfast gehouden. Hoofdschotel op deze vergadering was het alcohol-vraagstuk; men besloot den strijd tegen de heerschende drinkgewoonten met kracht voor te zetten.

Een merkwaardig besluit nam de Synode, toen aangenomen werd naast de algemeene kas voor weeskinderen ook een algemeene fonds te te stichten voor bejaarde en behoeftige gemeenteleden. De jaarlijksche contributie voor dit fonds zal / 3.00 bedragen; men meende dat de kerk als gemeenschap zich verplicht moet gevoelen voor wederzijdsch hulpbetoon te zorgen, en daarom ging men over tot het stichten van het fonds. Naar ons beste weten is de Presbyteriaansche kerk van Ierland de eerste, die ouderdomsverzorging uit de algemeene kas ter hand neemt.

Ook beraadslaagde men over de opleiding tot den dienst des Woords en wel over het Magee College. Dit College is door eene dame uitdrukkelijk voor de opleiding van aanstaande dienaren des V/oords gesticht; het bestaat uit twee afdeehngea, een voor letterkunde en een voor GodgeleerJheid. Wel is deze inrichting in verband getracht met de Koi^inklijke Universiteit te Belast, maar de algemeen Synode heeft er het to : zicht over en deze vergadering benoemt ook de hoogleeraren.

Nu had het Magee College een legaat van 100, 000 pond terling gekregen (/ 1, 200, 000), tnet de bepaling dat de letterkundige afdeeling niet meer oude; de algemeene Synode, maar onder een door de algemeene Synode te benoemen bestuur staan zou. Na lange discussie besloot men, op de volgende Synode een besluit over deze zaak te nemen, en een commissie te benoemen, ten einde dan de vergadering te dienen van advies.

Daarbij kwam de schoolquaestie op de Synode ter sprake. De regeering was gekomen met een wetsvoorstel, waardoor de invloed der kerken op het onderwijs zeer beperkt werd. Van Ultramontaansche zijde had men zich zoo vierkant tegen de plannen der regeering verklaard, dat deze besloot het wetvoorstel in te trekken.

De Synode bleef ook haar standpunt innemen, dat de Kerken voor het Godsdienst-' onderwijs op de scholen te zorgen hebben.

In een aantal kerken was er toenadering gekomen tusschen haar en de Methodisten, zoodat Presbyteriaansche predikanten op de kansels der Methodisten prediken, en omgekeerd. Deze zaak werd in handen eener commissie gegeven, welke commissie meende, tot voorzichtigheid in dit stuk te moeten manen. Het is toch niet onverschillig, aan welke kerk men zich heeft te houden; en al te groote ruimhartigheid kon licht tot zulke onverschilligheid leiden. „Ieder hst zijtie", zoo sprak men, en voor eene georganiseerde unie tusschen de Methodistische en de Presbyteriaansche kerk was het de tijd niet.

WlNCKKL.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 10 november 1907

De Heraut | 4 Pagina's

Buitenland.

Bekijk de hele uitgave van zondag 10 november 1907

De Heraut | 4 Pagina's