Buitenland.

Duitschland. De overwinning der modernen in de landskerk van Baden.

De landskerk van Baden is sterk onder den invloed van het liberalisme gekomen. Tengevolge daarvan gaat de groote menigte niet meer naar de kerk, de menschen zijn in de dingen der religie over het algemeen zeer onkundig, maar dit neemt niet weg dat als de zaken van de landskerk in het gedirg komen, ieder in haar belang gaat stellen, zoodat zelfs de liberale bladen zich dan met haar gaan bezig houden. Waaruit is dit te verklaren? Wij hebben in Nederland hetzelfde beleefd bij de beweging van 86. De geheele liberalistische pers scheen toen met gloeiende liefde bezield voor de Ned. Herv, kerk. Wij konden toen die plotseling ontwaakte liefde uit geen ander motief verklaren, dan dat men van de zijde des ongeloofs vreesde dat de volkskerk tot eene belijdende kerk zou worden, en men het daarom noodig achtte om met alle kracht hen te steunen, die in de kerk alle leertucht wenschten te weren. Zoo zal het ook wel in Baden zijn.

De landskerk in Baden doorleeft een crisis waarbij haar bestaan bedreigd is. Op de onlangs gehouden algemeene synode is met meerderheid van stemmen besloten, dat bij de her-

ziening der liturgie een formulier voor het be dienen van den doop en voor het aannemen tot lidmaat zal worden ingelascht, waarbij de twaalf artikelen van de apostolische geloofsbelijdenis wegvallen. Niet minder dan 175 predikanten en hulppredikers hadden in gelijkluidende verzoekschriften gevraagd, van den „gewetensdwang" der twaalf artikelen bevrijd te wordenj bovendien bleek het uit de discussies, dat onderscheidene predikanten bij het bedienen van den doop en bij het bevestigen van nieuwe leden de twaalf artikelen niet meer voorlezen.

Het is wel te denken, dat de Synode lot het bovengenoemde besluit niet kwam, dan na een zwaren strijd. Er was een verzoekschrift van positieve zijde bij de Synode ingediend, waarbij verzocht werd de twaalf artikelen te handhaven, die behalre door 15 vereenigingen van rechtzinnigen, ook nog door de evangelische conferentie onderteekend waren; welke conferentie 205 Godgeleerden onder bare leden telt. De moderne sprekers in de Synode gewaagden van „gewetensnood" „formulierdwang", van „onderdruk king der stu'deerende Theologische jeugd". De hoogleeraar Hirsch te Eppingen verklaarde, dat hij als leek moest getuigen, dat bij plechtige gelegenheden, wanneer hij zich nader voelde bij den wereldgeest, als bij de bevestiging van nieuwe leden, het lezen van de apostolische geloofsbelijdenis op hem werkte als een koud waterbad of een knodsslag. De predikant Rode van Karlsruhe vond de apostolische geloofsbelijdenis te arm, want zij bevat slechts het kleine deel der godsdienstige ontwikkeling der menschheid, die met den persoon van Jezus verbonden is. Hij gebruikte de twaalf artikelen alleen wanneer dit van hem verlangd werd; doch dit geval had zich bij hem nog niet voorgedaan.

Het voorstel der rechtzinnigen had de strekking, „dat aan de twaalf artikelen zoowel in den belijdenden als in den refereerenden vorm van het kerkboek van 1877, zijn plaats in het Godsdiecstig leven der gemeente, in het bijzonder bij het bedienen van den doop en bij bevestiging tot lidmaat, ook verder onveranderd zal gewaarborgd worden.”

De decanus Meijer van Durlach betoogde bij de debatten, dat het voorstel der modernen een bijlslag was aan den wortel der kerk. Wanneer de kerkbezoekers de apostolische gelootsbelijde nis in den refereerenden vorm hooren voorlezen, dan wordt van hen niets anders gevergd dan deze belijdetis aan te hooren; zij die zelfs de belijdenis niet meer konden aanhooren, zijn niet te helpen. Wanneer het voorstel aangenomen werd, zou de Roomsche kerk opnieuw, en nu met meer rtcht, den doop der Evanj^eüsche kerk weigeren te erkennen. De decanus Kappler van Pforzheim wees er de synode op, dat de trouwste leden der kerk uit haar werden gedrongen. „Hit zou voor onze kerk een verlies van bloed zijn, wanneer zij ons verlieten, die voor onze keik bidden." De decanus Hermann van Gölsbausen vroeg waar de Badensche landskerk ten sloue belanden zou. In 1877 hadden de liberalen doorgedreven, dat de apostolische geloofsbelijdenis alleen bij wijze van aanhaling in de formulieren zou voorkomen, in 1909 zijn zij daarmede niet langer tevreden. Wat zou het volgende station zijn ? Ten slotte eene kerk zonder de 12 artikelen 1 Het voorstel der liberalen was het begin van het einde. In elk geval zou het een onverdragelijken dwang op de gemeenten leggen. Wie moet aangeven, naar welk formulier zal gedoopt worden: de predikant of de gemeente ? Wat moeten dan in eene liberale gemeente de ouders beginnen, die hunne kinde ren in den naam van den Drieëenigen God willen laten doopen? De eenigen, die van de nieuwigheid nut zouden trekken, waren de secten, aan welke de scherpste wapenen in de hand gegc/en werden. In elk geval zou het moeilijk zij», vrome lieden nog bij de kerk te houden. Ook toonde Dr. Lemme, hoogleeraar te Heidelberg, aan, dat de kerk van Baden door het prijsgeven van de twaalf artikelen der geloofsbelijdenis zich van de Christelijke kerk zou losscheuren.

Ook sprekers, die tot de middenpartij behooren, verkUarden zich tegen het voors el der liberalen. De voorzitter van den opperkerketaad Ds. Helbiög wees er op, dat hetgeen de libe rakn verlangden, zij reeds bezaten in het verkorte formulier voor den nooddoop; daarin worden de twaalt artikelen niet vermeld. Man moest ook op die kringen acht geven di« getrouw aan de kerk en offervaardig zijn. Hij verklaarde ook, dat de opperkerkeraad over wegen zou, of er bij eene nieuwe bearbeiding der Jiturgie niet een vorm te vindets was die, zonder dat de belijdenis werd geschonden, aan de geopperde bezwaren tegemoet kwam.

Doch niets mocht helpen. Het voorstel der rechtzinnigen werd afgestemd, en dat der liberalen aangenomen met eene meerderheid van 30 tegen 24 stemmen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen