„Vanwege die hen drongen en lie ze drukten.”

En wanneer de Heere hun Richteren verwekte, zoo was de Heere met den Richter, en verloste ze uit de hand hunner vijanden, alle de dagen des Richters; want het beiouwde den Heere, huns zuchtens halve vanwege degenen, die ze drongen en die ze drukten. Richteren II : 18

De historie van Israel onder de Richteren vertoont een geheel eigenaardig karakter, waaruit slechts zeer ten deele gevolgtrekkingen voor de doorloopende historie van Christus Kerk zijn af te leiden. Toch moogt ge beide niet geheel van elkander vervreemden. Er kterdcn in de historie van Christus' Kerk gedurigtijdtn terug, die als van zelf de beteekenis van Israels historie onder de Richteren terugriepen, en ons als terug 'deden leven in wat in Joiua's en Simuels dagen op Israels htiligen bodem doorworsteld was. Als van»elf kwam dit dan in de prediking uit. De R chteren en Jozua waren in 't minst geen vergeten Schriftboeken, di ch veeleer steeds interessant-blij • ende heihge Geschriften, die gedarig opnieuw ons een heilig getuigenis brachten.

In de dagen toen onze vaderen den bangen

krijg met de Spanjaarden voerden, dedtn zich keer op keer in de historie oogtnbhkken van diep-ingiijpenden ernst voor, welke thans nog op ons den indruk maken, alsof de spanning die onder de R chteren Israel eens aangrtep, op Christelijk terrein was teruggekeerd en de aloude worsteling hernieuwd. De historie getuigt 't ODS dan ook, hoe inde dagen van Spanje schier heel ons geloovig volk zich in dezellde heilige stemming had teruggetrokken, die eens onder Jo^ua en de Richteren het volk van Israel, • voorzoover het Gode trouw bleef, bezield en ter victorie geleid had. Als in die bange dagen de Prediker als vanzelf dezen tekst uit Jozua of Richteren koos, deed hij iets geheel natuurlijks. De toestand, dien hij zelf mee doorleefde en mee doorworstelde, droeg toch een geheel gelijkmatig karakter met wat Israel onder Deborah deels geleden, deels getriomfeerd had. Vandaar dan ook, dat juist in de dagen der Richteren de genade van Israels God gedurig met vernieuwde kracht uitging om wat was af^edoold, weer in de vreeze Gods terug te leideo, en wat de vreeze Gods verloren had, opnieuw door de vreeze Gods geestelijk te sterken. Dit nu is het wat ook hier in het aangrijpende woord zich uitspreekt: »Want het berouwde den Heere, huns zuchtens halve vanwege degenen die ze drongen en die ze drukten.

Het is volstrekt niet eeniglijk in de dagen der Richteren geweest, dat het geloof onder Gods kinderen zoo zichtbaar kon gesterkt, en dan weer zoo in 't oogloopend kon verzwakt worden. Ongetwijfeld sprak in de dagen der R chteren de tegenstelling sterker dan nu. Schier a^s plotseling kon in die aangiijpende dagen de toevlucht van het volk tot zijn God een overheerschende macht in 't volksleven worden, en dan kon, soms kort daarna, een verslapping volgen en een inzinking de overhand kiijgen, die 't op nieuw alles aan den vijand gewonnen gaf, en den indruk vestigde, alsof de zake Gods voor goed verloren was. Zoo was het ook in de dagen waarvan Richteren in het tweede Kapittel getuigt. Ia den regel hoorde het volk niet naar de Richteren die optraden. In VS. 19 staat 't zoo bitter verwijtend ten laste van Israel uitgesproken: > Zij hoorden niet naar hun Richteren, maar volgden de andere goden na en bogen zich voor die". En kwam het dan weer tot geestelijke ontnuchtering, dan was het niet de geest van het volk zelf die wakker werd, en zich voor zijn God nederwierp, doch dan was het steeds van Jehovah dat de heilige aandrift uitging, om het geroepene en geheiligde volk weer in den heil'fsjen band met zijn God vast te klemmen. Vooral in VS. 18 en' v. v, van het tweede hoofdstuk werd het zoo bezielend uitgesproken: »Doch wanneer de Heere hun Richteren verwekte, zoo was de Heere met den R ctiter, en vetloste ze ze uit de hand hunner vijanden alle de dagen des R'chters". En dan volgt er deze zoo veel zeggende redegeving: »Want het benauwde den Heere huns zuchtens halve «vanwege degenen die ze drongen en die ze drukten" Van een wedergeboone onder het volk, aUhans op breede schaal, was geen sprake, maar keer op keer zond God de Heere een getuige van den Heiligen Geest onder zijn volk uit, en dan ging dit veelal op zoo aangrijpende wijze toe, dat er een geheele ommekeer in den volksgeest tot stand kwam, en dat - ten slotte uit heel het volk een diepe verzuchting om uitredding opging tot den God die Israel verkoren, en Israel tut den dienst van zijn Heiligen Naam geroepen had.

Zonder overdrijving nu kan gezegd, dat de hier aangegeven grondtoon uit de dagen der Richteien in heel het type van Isiael, en daarmêi in het karakteristieke van 't levtn van Gods volk, is overgegaan. Mm kan zulk een aangTJjpende vertolking van wat onder Israel zich toedroeg, niet in zijn diepen grondtoon beluisteren, of ieder onzer gevoelt aanstonds, dat 't mtt name in de dagen onzer Vaderen onder ons niet anders toeging, en dat er ook sinds de worsteling met Spatje, gedurig tijden van gelijke spanning in onze vadeilaudsche historie terugkeerden, die op schier gelijke wijie nu eens vai^afval en dan weer van terugkeer gewaagden. Van «dringen en drukken" gewaagt de geest hierbij steeds. »Het berouwde, zoo toch staat er, den Heere, huns zuchtens halve vanwege degenen, die ze drongen en die ze drukten". Juist etn beeldspraak die op gespannen lij ien past. Ook in ons Kerkelijk leven, van de dagen der Spaansche vervolging af, is het rusteloos op en neer gegaan. Men kan volstrekt niet zeggen, dat sinds de dagen van Alva, in heilige bezieling hier te lande nooit anders dan een voor zijn God ijverend volk is opgetreden. VoOral in den annvang was de kring der vrome belijders zeer uitgebreid en tenslotte geheel het publieke leven behêerschend. Doch juist zooals 't in de dagen der Richteren toeging, zoo verliep het ook onder ons. R^eds in het einde der 16: ; eeuw viel er klacht over ontrouw naar allen kant. Maar al te vaak dorst men zelfs het aantal der wel waarachtiglijk aan hun God getrouwen op niet hooger dan één tiende van het geheel si ellen. Doch die kleine srhare was g er dan toch, en juist in die bange oogenbhkken, als de vijandelijke woede het bangst doorbrak, fonkelde meest klaarder dan in lang de bezieling der verdrukten op, en bleef aan de zake Gods de triomf.

Nu kon dit tot een volstrekte tegenstelling leiden. Ook in ons land zijn ons de bange jaren niet gespaard, dat de waarachtiglijk vromen tot een kleine groep ineenslonken. Tijden dürom van twee kanten zoo gevaarlijk, omdat ze zoo licht de getrouwe belijders tot geestelijke zelfveihtffi )g verleiden, en anderzijds zoo vaak heil doen zoeken in betoon van veel eigen gewrocht werk, waardoor men zich onder ziju tijdgenooten verheeilijkt. Doch hier althans staat het zoo duidelijk uitgesproken, dat de g tegenstelling ook veel minder aangrijpend kan zijn. Er wordt hier gehandeld van wat het volk des Heeren tdrong en drukte". Natuurlijk brengt dit nog geen geestelijke beslissing mede. Het duidt veel meer op een bedenkelijke neiging. Dringen en drukken zijn niet 't zelfde. t Dnngen is wat u wel poogt mede te sleepen, m maar u toch viij laat of ge in 't eind dien drang volgen zult. Drukken daarentegen gaat reeds veel verder. Er wordt dan niet alleen pressie op den geest uitgeoefend, om de ziel van het heilige te vervreemden, maar het dringen gaat ten slotte in drukken over. Nog niet in een drukken als met 'c schavot en door de Inquisitie. Van zoo iets wordt hier nog zelfs geen gewag gemaakt. Maar toch is drukken meer dan aringen. Dringen ziet op het woord van verleiding waarmede ge iemand poogt over te halen en te winnen. Dat kan fataal worden, maar 't kan toch ook op zulk een afstand van u blijven, dat nog weerstand en verzet legel blijft. In de p g k z A o d d n uitdrukking zelve echter ligt dit niet. Drukken, in tegens elliog met aringen gebezigd, spreekt uit dat men u niet meer viij laat, dat men de beslissing niet meer aan uw vrije keuze overlaat. Wie niet slechts dringt, maar eindigt met te drukken, knakt de pcrsooulijke vrijheid, en trekt u onder een onheilige macht, die aanstonds uw nederlaag voorspellen kan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen