De verflauwing der grenzen - pagina 31

29

werking van wat Schleiermacher uitspon, en naast hem veel gevaarlijker nog vSchelling met zijn .schitterend gouddraad borduurde. Het is het omgieten der vormen, het uitwisschen der lijnen, het hullen van de Christelijke essentie in een modern-philosophisch gewaad. En hierbij nu ging de waarheid te loor. Niet alleen die objectieve waarheid, die in het erts van onze belijdenis staat gebeiteld, maar ook die innerlijke waarheid waarmee op die belijdenis het Amen uit ons hart weerklinkt. Het werd al één spraakverwarring. Eén chaos van onheldere zwevendheden. En toen voleindde Schellingf in deze mannen wat Kant met zijn „statutarische Religion," begonnen had, door hun, gelijk Scholten het uitsprak, de kunst te inspireeren, om, „nieuwe en vreemde denkbeelden onder oud-kerkelijke namen, als de uitspraken der aloude rechtzinnigheid" te doen uitventen 123). Laat het nu zijn, ik neem het aan, dat ze hierbii den drenkeling in den philosophischen stroom zijn nagesprongen met het doel, om er hem uit te trekken; maar dan is ook hun toch het tragisch lot overkomen, dat die drenkeling hen omklemd en in de diepte heeft neêrgetrokken, en dat niet zij den drenkeling hebben gered. Waarlijk ik dweep met Ritschl niet, maar, na de chaotische would-be theologie, die achter hem ligt, is er in Ritschl's klaarheid toch verademing. Van hem weet g e althans, dat hij met de oude metaphysica heeft gebroken. Maar toch, ook met Ritschl, dolen we al verder af. Letterlijk niet ééne grens is er, die op religieus gebied nog onverzwakt en onverflauwd het oude spoor teekent. Vroomheid, ja, maar vooral vrije, zeer vrije vroomheid moet het zijn, een vroomheid, zooals men die ten slotte ook in het dier meent te vinden. W a n t ja, met name bij onze huishonden acht meer dan één geleerde reeds heusche sporen van religie, een eerste begin van „vroomheid", ontdekt te hebben 124). Een bizariteit, die u bijna de vraag naar de lippen zou dringen, of het ook reeds uitgemaakt is, of ze onder de polythéisten of monotheïsten zijn te rangschikken. Een vraag voor wier beantwoording (wijl immers, de Islam nu uitgezonderd, monogamie zich liefst met monotheïsme verzelschapt) een spotter u allicht verwees naar de analogie van hun lagere

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen