Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 111

103 zijner omzwervingen, zich ook wel loannes Crispus noemde en voor zijne correspondentie meest den schuilnaam van loannes Burgundus gebruikte. Daardoor is men vroeger er toe gekomen, die met I. Burgundus onderteekende brieven niet aan hem, maar aan Jakob van Bourgondië, Heer van Falais, toe te schrijven. En toen die vergissing bemerkt was, is men er niet op verdacht geweest, dat ook Crispus dezelfde persoon was; hetgeen toch buiten eenigen twijfel is, daar deze loannes Crispus in zijn brief uit Straatsburg van April '45 aan Calvijn vraagt, hem in zijne correspondentie loannes Burgundus te noemen. Zelfs de uitgevers van Calv. Opp. hebben daarop niet gelet, blijkens de onzekerheid, waarmede • zij in hunne aanteekeningen bij dien brief zich uitdrukken (a. w.. Vol. 12, p. 73, noot 3, en p. 74, noot 9). Evenmin Benoit in zijn boven aangehaald werk (t. a. p., blz. IX), daar hij Crespin eerst na zijne veroordeeling in Maart of April '45 uit de Nederlanden naar Straatsburg laat uitwijken, ofschoon hij tevens aanwijst dat Crespin toen toch reeds in Geneve moet geweest zijn, waarvoor dan echter geene plaats meer overblijft. En ook Herminjard schijnt te dezen aanzien minder nauwkeurig te zijn, blijkens zijne aanteekening bij een brief, dien Wendelinus Rihelius uit Straatsburg den oden Nov. '44 aan Calvijn schreef {Corresp. d. Ré/., Tome IX, p. 351); in welken brief de mededeeling voorkomt: »Proxime misisti partem Institutionis Christianae [waarvan toen eene nieuwe uitgave bij Rihelius gedrukt werd] per Dominum Crispum, unum ex praeceptoribus nostrae Scholae" (waaruit blijkt, dat Crespin destijds docent was aan het Gymnasium te Straat.sburg, en kort geleden uit Geneve daar gekomen was); terwijl in de noot dan wel gezegd wordt, dat het woord »Crispum" ook als ïCrispimum" zou kunnen gelezen worden, en dat aan het Straatsburger Gymnasium inderdaad Crispinus Pythopaeus gedoceerd heeft, maar voorts bij dien naam blijkbaar niet gedacht is aan den welbekenden Jean Crespin. Wanneer we de identiteit van Crispus, Burgundus en Crespin in het oog houden, dan blijkt, dat hij uit de Nederlanden is uitgeweken, niet in het voorjaar van 1545 (zooals altijd gesteld wordt, enkel en alleen omdat in dat jaar, op 18 Maart, volgens Benoit, of op 13 April, volgens Haag, zijn vonnis van verbanning te Atrecht is uitgesproken), maar reeds in het najaar van 1544; blijkens den vermelden brief van Rihelius aan Calvijn van 5 Nov. '44, en blijkens de omstandigheid, dat Crespin volgens zijne brieven aan Calvijn, reeds van April '45 af, dezen persoonlijk zeer goed kende en daarom zeer verlangde in zijne onmiddellijke nabijheid te komen wonen, in verband met hetgeen de Geneefsche predikant Nicolas des Gallars in 1570 aan Crespin schreef (in de tweede Voorrede van de 3^ Ed. van Calvijn's Commentaar op Jesaja, Calv. Opp., Vol. 35, p. 17): »Tu vero satis meminisse potes qualis esset illius [nl. van de Kerk te Geneve] status quum patria extorris hue primum appulisti, deinde quanto iam aucta esset numero quum recepta familia tua hue commigrasti prorsus eo animo ut arte industriaque tua piorum studia adiuvares." En voorts zijn dan voor

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen