Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 141

133 Dr. Van Lennep, a. w., biz. 84, blijkbaar geen raad weet), dat dit stuk eigenlijk volstrekt geen brief is, maar geheel den vorm heeft van eene verhandeling. 51) Onder hen, die in de 16"^^ eeuw hier te lande leiders en woordvoerders waren der Gereformeerden, is G u i d o d e B r é s zeker een der meest bekenden; en dan niet slechts omdat zijn naam aan onze Nederlandsche Confessie verbonden is, maar ook omdat er van zijn levensloop en zijn arbeid betrekkelijk veel aan het licht is gebracht. Ongeveer terzelfder tijd hebben twee geschiedvorschers, geheel onafhankelijk van elkander, zich met hem bezig gehouden; waarna beiden het resultaat hunner grondige onderzoekingen in eene levensbeschrijving hebben uitgewerkt. In 1883 verscheen: Daniel Oilier, Guy de Bres; étude historique sur la Réforme au pays Wallon; en in 1884: Dr. L. A. van Langeraad, Guido de Bray; bijdrage tot de geschiedenis van het ZuidNederlandsche Protestantisme. Laatstgenoemde, die, toen zijn eigen werk reeds gereed was, ook het boek van Oilier nog leerde kennen, maakt er in zijn »Voorwoord" melding van, met de bijvoeging: het »heeft, naar mijne meening, mijn arbeid niet overbodig gemaakt." En zoo is het ook inderdaad. Er is in zijn boek veel te vinden, dat men bij Oilier niet zal aantreffen; en de grondigheid en nauwkeurigheid, die hun beider studiën kenmerken, zijn bij Dr. Van Langeraad doorgaans het grootst. Toch kan desgelijks gelden, zij het ook in mindere mate, dat de tweede biograaf het werk van den eersten nog niet overbodig gemaakt heeft. Ook bij dezen zijn wel enkele bijzonderheden, die door Dr. Van Langeraad niet vermeld zijn. Zijne wijze van behandeling is geheel anders, waardoor vaak dezelfde zaken nog eens uit een ander oogpunt bezien worden. En bij quaesties, waarin tusschen de twee schrijvers ook een zakelijk verschil is, is het doorgaans van belang, beiden te raadplegen; waarna dan, wel niet op de meeste, maar toch op sommige punten menigeen met Oilier zal medegaan. Zoo b. v. wat de spelling aangaat van den naam van De Brés. Dr. Van Langeraad schrijft dien naam, op het voetspoor van Ch. Paillard e. a., De Bray, en geeft daarvoor eenige gronden (a. w., blz. 9). Daarentegen blijft Oilier de gewone spelling handhaven; waarbij hij het vóór en tegen uitvoerig in het licht stelt, om uit alle die gegevens dan als slotsom op te maken, dat de schrijfwijze zijn moet De Brés (a. w., blz. 28—83). En nu schijnt het betoog van Oilier hier inderdaad het sterkste. Vooral omdat hij heeft aangetoond, dat de naam zóó geschreven werd door zijn drager zelven: blijkens de eenige handteekening, die er van hem over is; blijkens de titels van de boeken, die hijzelf heeft laten drukken; en ook blijkens de gewoonte van zijn vriend Crespin, wien hij vele bijdragen zond voor diens Martelaarsboek, en die dus zijne handteekening dikwijls moet gezien hebben. Bij de beide biografen is te vinden, wat er thans bekend is van de persoonlijke betrekking waarin De Brés gestaan heeft tot Calvijn: dien

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen