Christelijke wereldbeschouwing - pagina 53
Rede bij de overdracht van het Rectoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
53 experimenteel onderzoek de functies der organismen, zooals de ademhaling, den bloedsomloop, de spijsvertering, de stofwisseling,
de bloedbereiding, de werking der zintuigen en der hersens
enz.
ons veel
dan vroeger doen kennen. Botanici en
beter
zoölogen hebben de levensverschijnselen van
en kern bespied. Het bevruchtingsproces
cel,
protoplasma
van oogenblik
is
tot
oogenblik door microscopisch onderzoek nagegaan en vastgesteld.
niet
Maar
organismen zijn,
de
i)
2).
nog meer onhoudbaar dan de andere
wint het vitalisme in den laatsten
den
Bij
strijd nu, die
vraag
en
altijd
tijd
tusschen praeformatie
(mechanische)
causaliteit, tusschen
transcendente teleologie wordt gevoerd,
-en
deze studie nog
tusschen vitalisme en anti-vitalisme, tusschen
epigenese,
teleologie
schijnt
alleen
;
aan invloed en
al
zooveel hypothesen als er onderzoekers
er
zijn
eene
wezen
te
een vast resultaat heeft
tot
Over het ontstaan en de voortplanting van de
geleid.
deze,
of
is
immanente
de principiëele
de vorming van het organisme onder
de heerschappij van een onstoffelijk principe, van eene idee staat,
dan wel
Gesetzen
of ze
enkel en alleen geschiedt „nachbhnden
der Nothwendigkeit," of het organisme principe of
product van zijne veranderingen Terwijl
om
de
wetenschap
het organisme
begrijpen,
liet
liefst
generatie
heden ten
had
er tegenwoordig vooral op uit
daarom
is,
op de laatste manier, mechanisch te
men vroeger
ook het mechanische
is ^).
zich
organisch toen
een
leiden door de zucht,
op
te vatten.
veel
om
Het begrip
uitgebreider zin dan
dage, nu het alleen op organische wezens toege-
Kuyper. Evolutie bl. 27—32. Ed. von Hartmann, Archiv f. system. Philos. 1903 bl. 369—377. 3) Schwann bij Otto, Die mechanistische Lebensheorie und die Theologie, Zeits. f. Th. u. K. 1900 bl. 179—213. 1)
2)
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's