De invloed van het christendom op het Romeinsche recht - pagina 32

ken om een staal te geven van de detailonderaoekingen, waaruit tenslotte het beeld van het geheel moet worden opgebouwd. Natuurlijk ga ik niet over elk punt van het personen- en familierecht, van het erfrecht, van het zakenrecht, van het verbintenissenrecht, waarbij christelijke invloed wordt aangewezen en wordt ontkend, uitvoerig spreken. In het bestek van een rede moet verder met enkele aanduidingen worden volstaan. Juist in verband met de moeilijkheid om duidelijke aanwijzigingen van den christelijken invloed te vinden, dragen de meeste verhandelingen over het onderwerp nog een programmatisch karakter 41). Er is overeenstemming daarover, dat het vooral de geschriften der kerkvaders zijn, waaruit moet worden saamgelezen op welke punten het christelijk gevoelen zich aan de bestaande wetgeving stootte, een arbeid, die wel ten aanzien van sommige schrijvers is verricht 42) ^ maar waarvan het meeste nog te doen blijft. Daarbij moet intusschen wel in het oog worden gehouden, dat aan beschouwingen van ethisch of van disciplinair karakter niet zonder meer een juridische strekking mag worden toegeschreven. Van beteekenis is voorts, dat de bescherming der zwakken, waarop christelijke auteurs telkens nadruk leggen, herhaaldelijk tevens geeischt wordt door het economisch, fiscaal of politiek belang der staatsmacht, waar het geldt bijvoorbeeld het breidelen van de macht der potentes, of de verzekering van de graanvoorziening. Een groote moeilijkheid om den invloed van het christendom met zekerheid vast te stellen is ook daarin gelegen, dat voor concrete toepassingen van christelijke beginselen in meer dan één geval aanknoopingspunten reeds vóór Constantijn aanwezig waren. Met name konden de opvattingen der Stoïsche wijsbegeerte in deze richting werken. Riccobono, meer dan wie ook overtuigd van den grooten invloed van het christendom, erkent dit onbevangen 43). De invloed van de Stoa op het Romeinsche recht is niet te ontkennen 44). Die invloed werkte reeds aan het einde der republiek, toen Panaetius te Rome vertoefde. Reeds toen werd erkend dat alle menschen van geboorte gelijk

30

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen