REFORMATIE.

II.

De wet der Reformatie.

Het eerste artikel droeg tot bovenschrift: „ONTwikkeling, geen INwikkelLng". Daarin werden zoowel conservatisme als radicalisme bestreden. Beide zoeken do ontwikkeling van het geestelijke leven te keeren, hetzij door krampachtig aan het oude vast te houden, hetzij door het historisch gewordene met wortel en tak uit te roeien. Vooral echter dreigt voor de reformatorische actie gevaar van die richting, die tot een bepaald punt in het verleden terug wil keeren. In onze dagen werkt een sterke drang om naar de apostolische eeuw terug te gaan. Maar dat moet als reactie worden gebrandmerkt. Dat zou geen ontwikkeling, maar inwikkeling zijn. Gevoed door en geleid naar de Schrift behoort de Refonnatie - al zal zij op sommige punten zich weleens het verleden moeten toewenden om aanknoopiag te vinden - als geheel genomen zich te bewegen in voorwaartsche richting.

Steeds voio-niit, itot op Hieii dag dat Jezus kotoat. Hleïiruee Jjiesloot het vorige artikel.

Daarin werid de eiijsoh Gods voorgehouden.

Dat is het ideaal, waarvoor gtetröden moet worden. Het verweirkelijlkt zich niet vanzelf.

Alle Reformiatiei zal ran uit den Raaid Godfe gteleid moeifceta worlden. Anders is ze tot mislukking gedoemd.

Zij Ltehoort hovenal, '|a ©enig en alleen werk Gods te zijn. iDat is een ondeir ons bökende waarheid. Maar waaraaln ioiet genoiOig kan wolfden hel^ irüiferd. De vrees om! afgezaagde dingen te zeggen, mag niet weerhouiden, (dit nog eens naJdiukkelijk voorop te stellen.

Christus, die voor Zij'n hëifk. het leven verwierf, moet dat leven do^en doorwerken. De Heilige Geest, die in aajnsluitinjg aan het werk van onzen Middelaar, dat leVeto! in de harten inhteengt ön daaïmee de geWeente (diooctintelt, moet gedurig voor ^herleving zorgen. '

Reformatie — teien werk Godsl

Maar daaroimi oiok een wletk vaji den geloovige.

Want God werkt hier Id'oor den geloovige heen.

Reformatie vraagt van den gelooivige trouw te zijn aan het beviel van zijh Koning.

Het kan iden belijder en belevier der Christelijke waarheid niet gienoeg worden ingeham'eltd, dat zonder die trouw de teformatie eien verloren zaak is.

Het heilige vuur dient op het altaar des harten brawdende tie woirlden gehouden.

Wat van God uitgaat jDehoort de kerk' door zich te laten heengaan.

Dat is de grondwet van alle ware Reformatie.

De Reformatie is aan vaste wettein onderworpen.

Natuur-en geestesleven, ook natuurlijk' en geestelijfc leveln, hebben iedteir ihun eigen wetten.

Die van de natuur laten zich het gemakkteüjkst ontdekken. DaaromI hebben velen, die het zich bij' hun wereldbeödhtouwing eenvoudig wilden maken, de natuurwettem ook van toepassing verklaard op de wereld vaiu (dan gleest len van het geesteüjlke. Omgiekeerd hebben idealistisdhe jaaturen, die doof het ingewikkelde niet werdten lafges'tooten, miaar juist aang|9tr0'kken> |de| wetten Van den göest willen opdringen ; aan Idel natunr.

Het zou geen izm, hebben hier fle wijfegeerige scholen te Ixoietaien, die zich aan zulke gievaarlijlke eenzigdigheüd söhuldSlg WaJceth; die hetzij dte" natuur, hetzij' den geest willen, yierisradhtten.

Aan de christelijke wereldbeBchouwing is het echter eigem alle ding: „naar z, ijh. aaird" te bezien. Daarin ging die Schrift aelf haar voor. Zij' erkent de grenzieh tulssdhen die vteïschilleiide sferen. En gelijk toen, wanmieieir jnien in het volkierenleven |de grenzen oveirtrelkit, anidere wöKten vindt, zoo ook hier.

Maar nu is het weer niet 'zróó gelegen, dat de wetten voor natuur-en geesteslevien 2EOozeer vreemd aan elkanlder zijki, (dat zlö 'zelfs niet m'et elkander vergeleken ktinnen woiiden. Integendeel. Voor den aauwkeurigen onderzoeker valt er onophoudelijk zekere overeenidomtet, zeker paralellisme of even­ wijdigheid vaBt te stellen. Daarom' laten verschijnseïein in het geieisibesleven 'zich' zoo dikwijls icnieit' beelden aan (de natuur ontleend, verhelderen.

Inzonderheid geldt dat voor de idee der geestelijke ontwikkeling, waarbij, gelijk wij .reeds zagen, de Ref ormiatie tan' nauwste is betrokken. De natuur biedt sprekedde voorbeeldte'n, welke die ontwikkeling kunnen verduidelijken. Men kan zich wenden tot het dieren-, miaar bovenal tot het plantenleven. De ontwikkeling] der plant is zooveel minder gecompliceerd Idap die van het dier en leelat ziclh des te bater tot illustratie en vergelijking.

Niemand minder dan onzte' Heiland opende hiervoor ons oog. Als Hij' ide ontwikkeling van helt echte geloof in (tqgens'belling mtet die van allerled wangeloof wil scheldem, grijpt Hij' naar de machtige gelijkenis valn iden izaaier. Wil Hij Zijn (discipelen de ontwikkeling van he!t Godsrijk voor oogen stellen, dan kiest Hij' diei gelijkenis van het mosterdzaaid, dat wel het geringste onder de moeskruiden is, naiaar later opschiet tot triotschön boom.

Zoo doet b.v. ook Paulus. Inzake de ontwikkeling van het geloofsleiveïi blijft zijn woord klassiek, |dat het Fauluis is, die plant, Apollos die nat maakt, maar God die (den wasdom geeft. En in den brief aan de Romieinien wijdt hij' zijn lezers in het mo'edlijke Joodische probleem in Idoor te spfeken van doode takken, die worden afgehouwen en van wilde takken, (die op een boom woiiden geënt.

Dat geeft ons het recht om' de wetten, welke voor de Reformatie gelden te illustreeren met wetten, welke de natuur leert.

Het heelt weinig 'zin of iemand door een der eerste tuinkunstaniaars een tuin laat aanleggen, indien hij' geen zorg draagt voor een geregeld onderhoud. Dag aain (dag mloet erin gearbeid .worden. Met taaie volharding! mtoet tegen het onkruid worden gestreden. Schadelijke in'seoten moeten onvermoeid worden veiidelgd. Verkeerde groei der gewassen moet worden tegtengegaaa. Anders /zijh in minder dan geen tijd de oorspronkelijke sierlijke lijnen verdwenen. De smiaakvolle vorm is onkenbaar geworden. iNatuurlijb heeft Ide tuinbouwkundige er bij' den aanleg op gerakend, dat boom' en heester zich zullen ontwikkelen en dat dé gaarde daardoor over eenige jaren een geheel .ander aanzien zal verkrijgen. De eerste kale vormen zullen door meer weelderige worden vervan; gen. Maar onder dat alles dient de grondvorm behouden te blij'ven. Daarvoor is de dagelijks che bearbeiding noodig.

Zoo nu heeft ook Christus Zijh kerk op voortdurende Reformatie aangelegd. Jlijl gaf haar niet alleen weizen, maar ook vorm. En zoowel Idat wezen als die vorm worden door schadelijke invloeden van binnen en van buiten onophoudelijk bedreigd. Christus legide in Zijla kerk krachten, die noodzakelijk ter ontwikkeling moeten leiden. Maar Hij stichtte geen kerk, (die in één oogenblik de zonde te boven is. Hij! beloofde, dat zij' de zonde eerst te boven zou 'fcolmlen na strijd. Op den akker der kerk wast onkruid. Er werken krachten, idie, fcoo zij niet worden gestuit, ontbinding ten gevolge heb> bën. Zouden idle laatsten het winnien, dan zou de kerk haar wezen en voirm inboeten.

Met het oog jiaarop nu is rustelooze Reformatie plicht.

Reformatie wordt niet piaaï id'oot dön een lof alnderen critiieken tijd geëischt.

Zij is roeping van alle tijden.

Er moet een geregelde Reformatie plaats hebben.

Dat is (de ledglenlijlse Reformatie.

Nog velel te weinig wooddt öjalt zóó ingezien

Om zich leien recht begrip van Reformatie te vormen, gaat mian gem^eenlijk terug naar de heroïeke beweging der IBde eeuw, waartoe Luther den stoot gaf en waaraan Galvijb. voltooiïng schonk.

Voor velen is (dat de Reformatie.

En waar het Spraakgebruik die meening onder­ steunt, kan men ter zich bij' neerleggen. Maar dan toch - altijd onider zeker voorbehouid. Namelijk dit, dat mien mooit piag vergeten, dat deze Reformatie — hoe geziegenjd (zijl ook werkte — een abnormaal karakter droeg.

Zij levert het model voor , alle abnormale Reformatie.

Niet echter voor de normale.

Wanneer ietoanld zijln tuin verwaarloost, zal later krachtig ingrij'pen noodzakelijk zijn, om hem weer zijh eigen stijl te do-en herwinmen en in dien stijl ontwikïcéling te "waarboi^gen. In dia wildernis zal alleen door krasse niaatregelen, (door snoeien en wegkappen op groote schaal orde zijh te scheppen. Hoeveel beter ware het echtelr geweest, wanneeir men er geregeld die haöld aan had gehouden! Dan ware zulk een totale verandering overbodig geweest.

En izoo ook, het is niet normlaal, wanneer een Reformatie zoo (diep moet snijden in het lichaam der kerk als (die der 16e eeuw. Indien de kerk niet nalatig was gewelest in het wterk der doorgaande Reformatiei, had dit nooit b'ehoeven te gebeuren. Had zij' trouw op haar post geistaan, zulk een pijhlijke operatie ware haar bespaard gebleven. ' . - .

Men behoeft niet te wachten tot de deformatie of vervorming compleet, is geworden, voor mien reformeerend kan optreden. 'Neen, bijl het begini van de gering& te deformjatie moet al de Reformatie ter hand gevat. D0.t is in het belang van een gezonde kerkelijke ontwiMoeling.

Het staat er du$ volstrekt niet ; zoo mee, dat op den tijd dfar formaitia een periode van deformatie moet volgen, voor en aleer men tot Refotmatie kan overgaan.

Reeds in het tijdperk der form'atie is Reformatie op haar plaats, omdat deformeelrende invloeden zich daidelijk doen gelden.

Gelijk men in de plotselinge omzetting van iemaaids hart niat de bekeering mag zien, maar mien de bekeering heeft te verstaan als een voortdurend procies. van afsterven en opstaan, van afsterven van ideto. ouid'en mienSch en opstaan van den nieuwen mfensoh, zooals onze Heidelberger dit zoo schoon belicht, EOO vormt ook de normale Reformatie een geleiidelijk proces.

Zoo badoeldlen ook onze vaderen hét, toen izdj' spraken van een ecclesia reform'ata quia reformanida, (d.w.iz. van etem kelrk die daairom juist gerefo-rmjaelrld is, •wijl ze altij(d door nog gereformeerd moet worden.

En dit refortoatie-beigrip .vindt man ook' in den naam van ons bla^ weergegeven.

Waar het „Del Reformatie" wordt geheaten, wordt daarmee alleirminst bewaeWd, dat onze Geteformleerde kerken van hadien op één lijn staan mtet de Roomsche keïk (dier Middeleeuwen.

Dat ziji zóóvier van de waarheid en den zuiveren kierkvorm zijin afgewiekeln, (dat alleen een Lutherdaaid uitkomst brengen kan.

Ook niet, (da't' op zulk een abnormale Reformatie, 2ij het dan in kleinieï afmöting, fliient te woaódem aangestuurd.

Want dan 'zouid(en wijl toomden in e'en toestand van ovierspanning te leven, waarin wij' de gebietken en misstandien, welke er in ons kerkelijk' leven ongetwijfeld gievoniden woBden, in karikaturistische overdrijving vóór ons trekken.

Wat Otis voor oogen staat en steeids Bcherp'elr voor oogjen moiat 'staan is de behoefte aan voortgezette, aan doorgaande, aan dagelijlksche Reformlatie.

Daardoor wordt oinidieT , den zegen van Sions Koning de noodzakelijkheid' .Van een abnormale Reformlatie in de (toefcomist voorkomen.

De Refoitalatia behooï*t als een wiat ons karkélijk leven te beheerschen.

Altijd, nalaar in het bijizonder nu.

Wat toch is het geval?

De g'eschieidenis wijis't mi, dat op elke abnormalei of wil mlem liever: op 'elke groote Reformatie betrekkelijk gpoedig inzilnkiiag volgide.

Aldus verliep het jn [dé 17de eeuw. De vlairi va; n het igieloof (daaldei. Men hield vast aan d© uitwendige vormleln, maar |de reformatorische kracibt bleek uitglepiut. De periode van verstijving, van bevriezing, of zooi imlen het meer gebruikelijk© woond verkiest, van versileeining, iwierd ingeluid, welk© straks gevolgd werd door die van algeheel verval. Pit verval werd dooi' twieieërlei oorzaak verhaast. Vooreerst ODjtstomd ler een conflict tusschen gelooilf en we tien. In wijisgeerige stelsels dier dagen begon de meïischelijk© red© zich te emancipeeren van de openbaring .Gods. En 'de kterken konden zich aan den invloed vaa 'dit rationalismie niet ontworstelen. Vervolgens brak ietr nog een conflict uit tusschen geloof en igfevoel. De valsche mystiek deed allerweigie haar intrede. De valsche bekommering vierde hoogtij'. D|e geloofszekerheid werd als iets zeldzaams en voor id]e mfeiesten onbereikbaar beschouwd. Dit kon niet .andicrs dan op schade uitloopen voor het pjersoonlijke geloof. Op het eiind der 18de tea in 'het begin der 19d© eeuw veïtoonden onze kerkjen [dan ook een alleszins mistroostig beeld.

Daardoor werd de blehoefte aan ©en nieuwe abnormiale Reformatie igeschapen. Grelukkig kwam deize in de löde eieiuw ook tot stanid. Cresteumd en voorbereid door het .Reveil biraben in '34 en '86 reformatorisch© acties zich baan. God schonk ons mannen met diepen blik in d© Schrift, buitengemeenen historischen zin, fijkx aanvoelen van de psyohisch© gesteldheid der geloovigen in hun tijd, open oog voor de verandemde omistanidigheiden, stoute deiikkracht en m'achtig© diotie. En wij' doen stellig niemand onrecht, wanneer wij hieir het driemanschap Knyper, Rutgers en Bavinck noemien als de meest invloedrijke leiders, die ©en stempel hebben gezet op onze kerken.

Zal de inzinking nu uitblijven?

Stellig ni©t, wanneer onze berken niet op haat hoede zijn.

Het ligt in den aard' der zaak, dat wanneief ©en actie veel lenergie beeft gevorderd, er dan naar rust worldt verlangd. Men is teVrelden miet de verkregen resultaten en m'eent, dat men daaraan voor langen tijd genoeg heeft. Heit typ© van den satisfait, den voldanei, treedt op den voorgrond.

En is er wel iemiand schaidelijker voor de keirk dan de f idèl© 'satisfait, de voldane geloovige?

Alle zeilen moeten daarom bij'gezöt om de inzinking, die op zichzelf noodw^endig schijint, indien mogelijk te verhoeden.

Of eigenlijk is lae ni0t mieer te verhoeden.

In zefceretn zin is ze er reeds

Nemen wij' geen symptomen waar, die eir 'pp| dluiden, dat de sitilstandi, 'ëp voorbode van den achteruitgang, reelds tot onis is gekomen?

Mogen wij' de tieefeenen, welke waarschuwen, dat de ontbindende factoren weleens overheerscihenjd konden worden, alle voor bddtog verklaren?

Het zon onverantwoordelijk ; zijn zich te ontveinzen, dat metterdaad zulk gevaar dreigt.

Daarom de handen .ineen geslagen!

In 'Christus' krachit giepoogd de inzinking te stuiten!

In vertrouwen op dien nooit rustenden heils'aïbeid van den Geest gebieden en gewerkt aan de verdere reformatie onzer kerken!

Er bruist, God© zij' dank, weer ïeforniatorisch lev©n.

Er brandt weer Reformatorische ijver.

Met 'sHeeren hulp jdi© dan aangewakkerd!

Dan zullen de zegeningen der reformatorische beweging ook buiten het kerkelijk terïein uitvloeien.

Want de kerk heeft ©en plaats ontvangen in het hartje van het leven.

Waakt zij' op, dan zal aJles om haar heen herleven.

De kerk is helt hoofdkwartielr van den gieefete; lijken strijd, idie over heel de linie van het leven door idien 'Christen wordt gevoerd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen