HET JAAR 1924.

V. (Slot.)

Jaarlijksche reis om de wereld. II.

In Duitschla.nd zal 1924 nog lang in de herinnering blijven. Men kan gerust zeggen, dat in dit jaar het herstel pas recht begon. Zeker, de geheimzinnige rentemark, die wonderen verricht heeft, dateert van een paar weken vroeger. Maar de heilzame oeconomische invloed werd eerst gevoeld in het jaar, dat voorbij ging. Ook de vervanging van dat wonderding door de goiidmark werd goed doorstaan. Die muntstandaa, rd heeft zoo^ mogelijk nog meer vertrouwen dan de vorige. Zoo viel er dan in den oeconomischen toestand enorme verbetering waar te nemen. Bet ziet er gelukkig niet naar uit, dat men hier met een schijnwelvaaxt te dóen zou hebben. Alles voorspelt, dat de stijgende lijn eenige jaren, zoo niet een lange reeks van jaren zal worden doorgetrokken. Het.is voor üuitschland ook te hopen. Want het zit dik onder de schuld.

Lag de Duitsche Michel, politiek gesproken, aan het begin van 1924 nog in rekverband, dat laa, tste werd in den loop van het jaar aanmerkelijk losser gemaakt. Aan de Roer kreeg hij verruiming. En de Roer is een van Duitschland's slagaders. Hij mocht zelfs per brancard naar Londen reizen om mee deel te nemen aan de beraadslaging van de Dawes-wetten. Ook bezat hij geestkracht genoeg om het Dawes-plan in den Rijksdag er door te krijgen, hoewel het een oogenblik scheen, dat zijn gestel zulk een inspanning nog niet toeliet. Een tegenvaller was voor hem de aankondiging, dat op 10 Januari 1925 de Keulsche zone niet zou worden ontruimd. Dat bracht hem weer danig van streek.

Trouwens, politiek beter is hij nog bij lange na niet. Hij had krisis na krisis te doorstaan. Al dei schommelingen, welke de binnenlandsche politiek in Duitschland volgde, hier te registreeren, zou eenj gevoel van zeeziekte geven. Zeeziek is misschien wel het rechte woord voor Duitschland's toestand. Het Kabinet-Marx hield het nog het langst op de been. Moest het even weg, zoo kwam het toch weer gauw terug. Aan het einde van het jaar heeft het het echter leelijker te pakken. Het gevolg ervan kan eerst in een volgende jaarschouw worden vermeld. Wat echter niet zonder belang is: Piutschen werden er niet gebakken.

De politieke krankheid van Duitschland is evenwel de ergste niet. Vreeselijker is het moreele bederf, waardoor dit laad na Rusland wel het ernstigst is aangetast. We denken hier aan de lust-en i-oofmoorden van Haarman, aan den gewetenloozen Von Angerstein .en aan den Kannibaal, wiens naam hoe eer hoe beter van de aarde verga en die niet alleen zelf aan menschenvleesch zich verzadigde, maar dat ook op de markt te koop bood. Wij denken hier ook aan het groot getal zelfmoorden, dat jn de Kerstweek te Berlijn een schrikbarende hoogte bereikte. Het is de doorwerking van de oodogspraktijk, dat het op een mensdienteven meer of minder niet aankomt. Wie brengt de gedegenereerde volkslagen van Duitschland weer tot het bewustzijn, ttat God den mensch naar Zijn beeld heeft gemaakt ? De ware Christ-geloovigen hebben er een zwaxe taak.

Een zijdelingsche bhk in de richting van Skandiï^vië leert ons, dat D enemarken met zijn sociar listische politiek gewaagd spel speelde. De defensie v: an het land en de heiligheid van het huwelijk loopen er gevaar. Ook in Zweden werd de politiek door de legerkwestie beheerscht. Uit dén verkiezingsstrijd kwamen de socialisten als overwinnaiars te voorschijn. Voor de derde maal trad er een ministerie Branting op. Zal Zweden den weg van Denemarken opgaan'? In Noorwegen stuurden de nieuwei verkiezingen in tegengestelden koers.

De Z. R. Hl, thans omgedoopt in „Los Angeles" maakte den overtocht over den Atlantischen Oceaan gemakkelijk. Het luchtschip kwam behouden in Amerika aan. Schrijver dezes vertoefde juist in de V e r e e n i g d e S t a t e n, toen dit feit plaats vond, dat met grooten luister werd gevierd. De papieren van Duitschland stegen daardoor wel waf. Merkwaardig is het met hoeveel spianning de verkiezingen werden tegemoet gezien, die over het presidentschap beslissen. Uitbreiding van zaken werd door velen stopgezet, totda.t zekerheid omtrent de verkiezing van Coolidge zou zijn verkregen.

Coolidge behaalde een schitterende overwinning op den demokraat Da, vis en den radikaal La Folette. Op deze verkiezingen hoop ik later nog terug te komen, alsook op Amerika's buitenlandsche pohtiek.

Het overige deel van Amerika met zijn oproerige staten en staatjes, hield zich opvallend koest. Men kan er de betrekkelijke stilte natuurlijk niet vertrouwen. Als het revolutievuur niet oplaait, smeult het toch, inzonderheid in /-J^fexico.

In San Francisco merkt rhèh aan de vele Japaneezen, die door de bladen met den scheldnaam van „Japs" worden betiteld, dat men daia, r aan het eene einde van een bruggehoofd staat, waarvan het andere in Tokio te vinden is. Japan werkte in 1924 met koortsigen ijver, om de schade, door de aardbeving in 1923 aangericht, te herstellen.

De dankbaarheid voor den financiëelen steun, welken de Vereenigde Staten boden, werd door a, ndere faktoren getemperd, zoo niet geheel geneutraliseerd. De immigratiewetten van de Vereenigde Staten, tegen een Japansche invasie uitgevaardigd, hebben Japan diep gekrenkt. Het deed dat ook uitkomen. Maar spoedig daarop herwon het zijn Oosterschen glimlach, die echter gevaarlijker is dan opvliegende boosheid. Japan weet het: ik ben te zwak om het betaald te zetten. Maar het verkneutert zich in toekomstberekening, waarop de zoetheid van de wraak zoo ongeveer bovenaan staat.

De kansen zouden voor Japan veel minder gunstig zijn geweest, indien het er in China, niet zoo echt Chineesch was toegegaan. Men is het er echter niet over eens of het Hemelsche Rijk door burgeroorlogen wordt verteerd dan wel of the survival of the fittest (het overblijven van de bekwaamsten) hier juist ordenend zal werken. We werden vertrouwd gemaakt met namen als Tsjang, Woe en Feng, die elkander nu eens bestreden, dan weer elkaar, d.w.z. twee van de drie, noodig hadden om sa, am te zweren tegen den derde. Daardoor" werd de politiek van China even onleesbaar a, ls voor de-niet-Chinologen het Chineesche letterschrift. In elk geval weten we, dat het er spookt, dat de bewoners hun slimheid niet verliezen, dat met de Sovjetregeering een verdrag werd gesloten en dat er in China dingen gaande zijn, die Europia, nog weleens konden verrassen.

Het „Azië voor de Aziaten" ligt zeker nog in een ver verschiet of verschiet in het onzekere, wanneer men onder Azië heel het werelddeel van dien naam verstaat. China en A r a b i ë, wat hebben ze met elkander gemeen? " De burgeroorlog. Evenals in China is die in Arabië traditie geworden. En de traditie is voor den Oosterling een sterker macht dan voor den zoon der „lauwe Westerstranden".

Zelfs het heilige Mekka ging dit jaar in .andere handen over. Het werd door de WaJiabieten bezet.

Het voornaamste nieuws uit het zwarte werelddeel is wel, dat in de Zuid-Afrikaansicihe Republiek generaal Smuts de bons kreeg en er een Kabinet-Herzog werd geformeerd. Beteekene dit voor de voormalige Boerenrepublieken de aanvang van een periode, waiarin hun nationaal besef volle bevrediging vindt!

In Australië gaat het nog te fabrieksaphtig en te kunstmatig toe, dan dat daarvan eenige stuwkracht op het wereldleven zou uitgaan. Bovendien ligt het zoo geïsoleerd.

Onze reis heeft lang genoeg geduurd om nu „huistoe" te gaan.

De Nieuwjaarsdag hulde zich voor ons land in dikken politieken mist. Het derde Kahinet-Ruys was over de Vlootwet gestruikeld. Ea er deed zich geen partij-kombinatie van links - op', die de zaak wou overnemen. De heele toestand had voor den rechten vaderlander iets wrangs. Hij had het gevoel alsof een ministerie te geef was. De onmacht van links werd in al haar erbarmelijkheid openbaiar, maar wierp althans dit voordeel af, dat de kiezers gewaarschuwd werden om in 1925 toch niet op linkschen te stemmen, - want dat, gesteld dat links won, het toch nooit zou kunnen regeeren. Over het geheel hebben de kiezers een korte memorie.

Maar het zal goed zijn hun memorie tegen de Junidagen van 1925 op Idit punt voldoende te verlengen. Het oude stelletje ministers nam, uit medelijden met het geval, de teugels maar weer in, handen. Daarmee ging gepaard een zekere taktiekverandering. Eerst zou worden aangestuurd op gezondmaking der Financiën.

Die belofte is gehouden en ingelost. Inderdaad bleek minister Colijn niet alleen de sterke, maar ook de vooruitziende man. Hij moest offers vragen. Hard kwamen zijn maatregelen op sommige personen aan. Misschien ook weleens te hard. Maa.r dat xfiel niet zoo dadelijk te verhelpen. Ongetwijfeld zullen er wel bepalingen worden genomen, waardoor het onvermijdelijk onbillijke woirdt opgeheven.

Dat aan den anderen kant velen ten onrechte schreeuwden, ligt ook voor de hand. Het is niet onmogelijk, dat minister Colijn zich in dit jaar, wat het getal betreft, meer vijanden dan vrienden heeft gemaakt. Echter smaakt hij de voldoening nuttig en noodzakelijk nationaal werk te hebben geleverd. Wie het algemeene belang stelt boven het eigenbelang, zal hem dankbaar zijn.

Minister Heemskerk steunde minister Colijn in de bezuiniging. Kantongerechten werden opgeheven. Ook andere wijzigingen in deze lijn aangebraclit. Hij is het geweest, die vooral het christelijk karakter van het Kabinet deed uitkomen, door de weigering van de goedkeuring der nieuwe statuten van de Atheïsten-vereeniging „De Diageraad".

Minister De Visser sloeg ook het snoeimes der bezuiniging in de boomen van het Onder wij s-park. Het ging hem aan zijn hart. Dat sprak hij uit. En we gelooven het grif. Graag heeft hij een gevulden zak, om daaruit jaarlijksche regeeringstoelagen aan menschen als KÏoos, Heijermans, tutti quanti uit te deelen. Maar hij begon het ook te ondervinden, dat een allemansvriend spoedig ©en niemandsvriend wordt.

Bezuiniging over de heele linie was het parool.

Daardoor moest vanzelf van dure wetten worden afgezien en zal allicht 1924 op wetgevend gebied tot de magere jaren worden gerekend. Maar 'voor de stoute praestatie van het herstel van het financiëele evenwicht, waardoor de gulden boven alle uitheemsche muntwaarden is komen te staan, mag men niet anders dan bewondering koesteren.

Minister Van Kamebeek bewaarde, hoe ook geprikkeld, zijn voorzichtigheid. Minister Van Swaay zag de postcheque-en girodienst weer opgekalefaterd in zee gaan. Het plan moet bestaan om minister Ruys den eeretitel van „Den Zwijger" toa te kennen. Minister Aalberse was bijna afgetreden, maar keerde nog bijtijds naar de groen© tafel weer.

Als belangrijke feiten heeft 1924 aan het geschiedenisboek van Nederland toegevoegd: het eerste resulta.at van de drooglegging der Zuiderzee, n.l. het promoveeren van het eiland Wieringen tot ©en stuk van het vasteland en de vliegtocht naar Nederlandsch-Indië.

De dameskleeding was iets zediger dan die van het vorige jaar, hoewel ze ook nu aan het gevaar van overzedigheid niet blootstond.

En wat de geestelijke en kerkelijke stroomingen

aangaat, laat mij daarvoor mogen verwijzen naai de artikelen, welke ik hoop te plaatsen in de rubriek „Kerkelijk Leven".

Alleen dit: van gezondmaking van het , .geestelijk leven" van ons volk kon in 1924 niet worden gesproken.

De gulden staat veilig. Maar de ziel....

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen