K. Schilder, Christus bij den uitgang van Zijn lijden. N.V. Uitg.Mij J. H. Kok, Kampen, 1930.

Ingevolge het redactioneele voorschrift, dat eiken redacteur tot de aankondiging van zijn eigen geschriften verplicht, worde hier met een enkel woord het derde en laatste deel van mijn driedeelig werk over den lijdenden Christus ingeleid. Gelijk de andere deelen, zoo is ook dit laatste afzonderlijk in den handel gebracht; en al verwijzen de noten telkens naar passages in de voorafgaande deelen (gevolg van de poging, om uit één gezichtspunt het geheel te bezien) toch is de stof, waarnaar verwezen wordt, telkens wel zóó aangegeven in •den tekst van dit derde deel, dat het, evenals zijn voorgangers, als afzonderlijk geheel kan worden gelezen.

Over de vrij ze, waarop de stof behandeld is, behoef ik niets meer te zeggen, na hetgeen dienomtrent reeds is opgemerkt bij voorgaande aankondigingen. Een enkel woord moge volgen over den eigen aard van het derde deel.

Voor gereformeerd denken spreelct het vanzelf, dat wat Christus op Golgotha geleden heeft, Hem het verst afvoert van onze mogelijkheden van verstaan en 'doorgronden. Niet alleen, vrijl in het centrum staat het vierde kruiswoord, waarin de Heiland klaagt over de verlatenheid, waarin Hij zich van God verstooten voelt, doch ook wijl de overgang uit de rechtszaal naar den kruisheuvel Christus brengt in den rechts-staat van den gevloekte, die „buiten de poort" geworpen is. Een aanduiding, welke in de Schrift geheel eenige beteekenis heeft, en die dan ook door een gereformeerd Schriftonderzoeker niet anders verwaarloosd worden kan, dan op straffe van uit den bijbelschen, gereformeerden koers in zijn denken weggeslagen te worden. Hierom is dan •ook getracht, in dit laatste deel alles heen te dringen naar het vierde kruiswoord, en in alles rekening te houden met het Schriftgegeven inzake de „uitwerping buiten de poort".

Indien ik een confidentie hier mag doen, dan zou ik willen opmerken, zelf ondervonden te hebben, hoe schoon het is, met zulke gereformeerde voor-oordeelen te werken. Niet alleen brengen zij den belijder ertoe, het begrip van „ergernis en dwaasheid" — voor velen niet veel meer dan een lievelingsterm, die hun nooit zweet kost — over héél de linie van zijn denken toe te passen, en dus een boek te geven, waarmee een andersdenkende het doorloopend oneens moet zijn^) (hetgeen toch, vooral in dezen tijd, onze eerste schuldige plicht is), maar ook openen ze hem de mogelijkheid, tenslotte een eenheid te brengen in de onderscheiden „momenten" van Golgotha. En hier ligt dan de confidentie: onder het schrijven van dit boek heb ik zelf zoo heel veel geleerd. Ik heb Golgotha leeren zien, zooals ik nog nooit tevoren het gezien had. De verheven stijl van het Evangelie, d.w.z. van den Heiligen Geest, die ook naar den vorm volmaakt onderwijst, is natuurlijk voor niemand' in al zijn heerlijkheid te herkennen; maar het is een weelde, er iets van te ontdekken. Voor een gereformeerden aanvaarder der Heilige Schrift, als geïnspireerd Woord van God, mogen er geen toevalligheden zijn, geen inhoud-, geen zin-looze „bijzonderheden" in het evangelisch bericht. Daaruit vloeien dadelijk consequenties. Als wij het derde kruiswoord („vrouw, zie uw zoon", etc.) zóó bespreken, dat wij er „wijze lessen" uit putten, die Christus, laat ons zeggen, evengoed drie jaar te voren had kunnen geven, dan hebben wij het woord misverstaan. Dan is de „dierbaarste" preek over Maria bij het kruis Schriftverknoeiïng, anders niet. Als wij — een ander voorbeeld — het invallen van de drie-urige duisternis niet een harmonische (dit woord past van Gods zijde in deze schouwtooneelen van disharmonie en vloek) plaats zien innemen in het geheel van het drama, dan raken we niet aan de openbaringsgedachte, die God er toch in moet gelegd hebben, naar van tevoren vaststaat. Als — een derde voorbeeld —• de spot en de hoon, die Christus ondervinden moet na de kruisiging („buiten de poort") voor ons besef niets méér en niets è, nders beteekent, dan de spot en de hoon, die Hem vernederd hebben vóór dat moment, dan is ons ontgaan dè vreeselijke ernst van Golgotha (die in Christus' geest volmaakte weerspiegeling vond), volgens welken immers élk uur zijn eigen beteekenis heeft, en elk nieuw rechtsmoment ook aan de schijnbaar zich „herhalende" complicaties een toch geheel nieuwe beteekenis en rechtspositie verleent.

Met deze dingen nu heb ik getracht te rekenen. Voor mijzelf deed ik daarbij de wonderlijke ervaring op, dat, toen ik op een beslissend punt — de hoon bij het kruis — mezelf corrigeerde, en aan een eerst opkomende neiging, om, na al wat over spot en hoon in deel II gezegd was, dit nu maar over te slaan in deel III, weerstand bood, uit gehoorzaamheid aan boven aangeduiden denkplicht, juist toen mij persoonlijk de sleutel in handen gegeven werd, die mij eindelijk bracht, waar ik wezen wilde: Golgotha zien als een eenheid, en al zijn „momenten" te zien als van eigen beteekenis, eigen inhoud, eigen openbaringskracht, eigen verzoeningskracht.

Meer zal ik maar niet zeggen. Alleen nog dit: in verband met het hoofd-thema (lijden), is hetgeen na het sterven van den Heiland volgt, korter behandeld dan het overige.

') Maar dan zóó, dat de waarheid Gods zijn conscientie kan zoeken, om haar verhevenheid hem te bewijzen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen