LITERATUUR EN KUNST

Een Roman over Indlë.

Bandjir, door M. A. M. Renes-Boldingti. — G. F. Callenbacli, Nijkerk.

Gedurende lange jaren is onze Oost stiefmoederlijk behandeld in de literatuur. Na de grootsche poging van Multatuli in zijn Max Havelaar, om den gemiddelden Nederlander belang te doen stellen in het leven en lijden van den inlander, is het weer lang stil geweest. In de laatste jaren is daar verandering in gekomen, maar de boeken van Mevrouw Lulofs gaven meer nog een beeld van den Europeaan in Indië, van zijn harde werken en ook van zijn uitspattingen gedm-ende de jaren van grooten voorspoed, van de crisis die de mentaliteit zoo zeer veranderde, dan van liet leven van den inlander zelf. Wel had het mooie boekje van Augusta de Wit: Orpheus in de dessa, een beteren kijk gegeven op den inlander zelf, temidden van de hem omringende natuur, maar ook dit boek is al jaren oud.

Misschien was het christelijk volksdeel nog het meest belangstellend, daar het meeleefde miet de Zending en door Zendingsbladen en boeken in Contact bleef met Indië en vooral met den Indiër zelf. Uit den aard der zaak bleef deze kennismaking eenigszins eenzijdig, omdat het Indische leven daar voornamelijk beschreven werd, voorzoover het met de Zending in verband stond. Het waren meer de moeilijkheden voor de zendelingen die erin verliaald werden, om den heiden te doen breken met zijn ouden godsdienst en gewoonten, dan de moeilijkheden van den inlander om den christelijken godsdienst aan te nemen en te breken met het voorvaderlijk geloof en de adat.

„Bandjir" geeft nu een volledigen kijk op Indië en den Inlander van heden. Onder Nederlandsch bewind verandert er veel, niet alleen in het landschap, maai- vooral ook in het innerlijk van den Oosterling. Hij voelt zich eenerzijds getrokken door de banden van het verleden, gebonden aan de oude adat en het geestengeloof, anderzijds trekt hem de Westersche beschaving aan, die hem niet alleen materiëele voordeden brengt, maar hem ook los wil maken uit den greep van zijn tradities.

Wanneer de aanduisterende nacht den kring vernauwt om het groepje wakende Batakkers en ten slotte de nlaandoorlichte nacht slechts vage geluiden overbrengt uit de donkere bosschen, wordt bij de ouden de vrees voor de geesten opgeroepen en de herinnering aan groote voorouders die niet kunnen sterven. Doch het jongere geslacht gaat zich verzetten tegen de vreesaanjagende verhalen en een jonge chauffeur weet de ouden het zwijgen op te leggen. Een der jeugdige luisteraars wil zich nu ook losmaken uit zijn gebonden bestaan en bij de blanken zijn geluk zoeken.

Het is zijn levensverhaal dat het boek verder vvdt, en dat culmineert in zijn huwelijk met een meisje van een anderen stam. Door hechte liefde aan elkaar verbonden, vinden ze op hun weg den christenvader, die zijn dochter niet wil geven aan den armen volksgenoot, maar haar dreigt uit te" huwen aan een rijken, ouden Chinees. Om hun liefde te redden uit de macht die de adat vader verleent, moeten ze komen tot het hertetij spronghuwelijk, het huwelijk uit liefdesnood, waarl door de dochter, bezwaard met den vadervloekj moet vluchten uit haar dessa.

Moeilijk is het leven van de jonge vrouw, aanl staande moeder, om als christin zich te handT haven met haar jongen, zorgeloozen, heidensctieJ man. Ze beginnen den strijd tegen de weelderijl woekerende natuur, door hun sawahs aan te " gen aan den rand van het oerwoud, in de angsll aanjagende macht van het wilde berglandschaJ De liefde is sterker dan de vrees die de natuut| haar inboezemt, maar straks, als haar kind boren is, wordt die angst weer grooter. Zij vreesl den vadervloek, die haar zal treffen in haar kindi omdat zij de adat overtrad. Haar christengelooi geeft haar geen kracht, omdat ze geen hulp daarl van durft verwachten nu ze getrouwd is met eeii| heiden. Met angst in haar hart en vrees voor stilte om haar brengt ze haar dagen door. Totdail de bandjir, die met onstuimig geweld het werll van haar en haar man vernielt, waardoor blijkj dat de macht van de natuur grooter is dan èl kracht van den mensch, haar terug doet vluchtal naar Jezus, die alleen haar en haar man en haai! land kan redden en bevrijden van den haar be| nauwenden angst.

Prachtig heeft de schrijfster uitgebeeld denl luchthartigen inlander, die als een tweede OrI pheus in de dessa, heel zijn zieleleven uit in del muziek van zijn bamboefluitje; de botsing van dei Indische psyche tegen de westersche, die zich veri wil houden van twist en daardoor den jongeii terugstoot naar het lieidendom; de groot© liefde! tusschen deze eenvoudige inlanders, die echter! de vrees voor de adat niet kan versmoren^ maail die pas volledig kan opbloeien als de liefde tol| Jezus den angst voor de geesten verdrijft.

Nergens is het contact verbroken tusschen < inlander en zijn land. De heerlijke natuur, zool schitterend beschreven soms, is niet maar een| mooi decor, maar een wezenlijk bestanddeel vanl het verhaal. De liefde en tevens de angst er voor| zijn sterk betoond.

Het is allerminst een bekeeringsgescliiedenis, jal de christenen spelen er niet eens een mooie rol inj en toch is het één diepgevoeld christelijk boek. „Bandjir", het laatste deel van de Nobel-serie| dit 'jaai-, is een prachtig sluitstuk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen