„De kerken in indonesië” op de synode van eindhoven.

Het anti-revolutionaire dagblad „De Botterdammer" heeft in z'n nummer van 7 Febr. j.l. zijn kerknieuws-redacteur iets laten mededeelen over een onderhoud met ds Probowinoto, den Javaanschen predikant, dier op de Synode van Eindhoven „de Kerken in Indonesië" (weten de synode-leden ook - WELKE kerken dat zijn? ) vertegenwoordigt.

We zijn van oordeel, dat „De Rotterdammer", welk blad toch anti - revolutionair wil blijven, beter doet, zich niet te laten spannen voor het wagentje van den professor en de dominees Bavinck, Bakker, Van de Brink, Harder, Pos, Verkuyl, Wiersinga, ' om slechts enkelen te noemen. Wat dezen bezielt, wordt — zoo het nog niet lang duidelijk ware — klaar als de dag uit het fraaie stuk „Verklaring en oproep", dat tijdens de politioneele actie door het Zendingsconsulaat te Batavia werd verspreid en de onderteekening van eenigen hunner droeg. Daarin werd openlijk het linksradicale standpunt gehuldigd, zij het omsluierd met een waas van vroomheid.

Een anti-revolutionaire krant verliest op z'n minst de voorzichtigheid uit het oog, als hij de bemiddeling van een dezer heeren kiest, zoodra de Indische kwestie ter sprake komt, want de waarheid over Indië komt niet uit de bronnen, welke zij aanboren, tenzij hims ondanks.

Bovendien, „De Rotterdammer" behoort toch wel zooveel over de situatie op Java te weten, dat hij het overbodig mag achten iemand, die uit Djokja komt en daar bok nog gaarne wil terugkeeren, te ondervragen over de „rej^eblik". Want, voor den Javaan, die iets ten nadeele van de Djokja-kliek of ten voordeele van de Nederlanders zou zeggen, zou terugkeer naar het el dorado der „repoeblik"' gelijk staa.n met zelfmoord. Nogal naïef dus, dat „juist het feit, dat ds Probowinoto uit Djokja kwam", voor den Kerknieuws-redacteur reden was dr Bavinck's bemiddeling in te roepen voor een onderhoud.

Wat de Javaansche predikant zegt is overigens typeerend genoeg voor de in-droeve geestelijke verwarring, waarin de Javaansche christenen en met hen vele synodale zendingsarbeiders, mitsgaders de bewonderaars dezer laatsten, verkeeren.

Revolutionaire propaganda, kerkelijke eenheidsdrijverij, anti-nederlandsche gezindheid en zending^sstrategie zijn dooreengestrengeld tot een schier onontwarbaar kluwen.

We zullen ook geen poging doen dit alles te ontrafelen, iets wat trouwens op den weg van de Sjoiode van Eindhoven ligt.

Die Synode zal het rapport moeten behandelen, dat is samengesteld naar aanleiding van de conclusies der conferentie te Batavia in Mei 1947, waar de delegatie van „Dte Kerken in Indonesië" (voorz. B. Probowinoto) en die van „de buitenlandsche Kerken" (voorz. Th. B. W. G. Gramberg) samentroffen.

De Synode van Eindhoven zal zich hebben te beraden over. de vraag of zij zich zal conformeeren aan het revolutionair drijven van „de Kerken in Indonesië" en de groep Bavinck, Bakker c.s., dan wel of zij zich mpt beslistheid daarvan zal vrijmaken en een krachtig woord van vermaan en een opwekking tot wederkeer doen tdtgaan.

In zooverre zou het stuk in „De Rotterdammer" misschien nog nut kunnen doen, als van eenige synode-leden de oogen open gingen.

Van meet af heeft de „repoeblik" de pretentie gevoerd namens „het volk van Indonesië" te spreken. En nog immer is het ideaal: één volk, één land, één Djokja-dictatuur en dan alle „buitenlanders", met name de Nederlanders, er uit. Tenminste op den duur, want ze mogen nog eerst met geld en hersens die oostaziatische welvaartssfeer, waarin voor den blanke geen plaats is, helpen stichten.

De Javaansche Kerken hebben niet alleen haar roeping verzaakt, maar zijn geheel meegezogen door den revolutiestroom. Het een is het gevolg van het ander: eerst de roeping om getuige van Christus te zijn temidden van een vijandige wereld, ook als vervolging en verdrukking eenig uitzicht zijn, verzaakt, daarna revolutionair met de revolutionairen.

De Javaansche' Kerken voeren nu ook de pretentie „de kerken in Indonesië" te zijn. Van een aparte groep van Gereformeerde Kerken van M.-Java kan b.v. geen sprake meer zijn. Ze vormen alle één groep, vereenigd in den z.g. „Raad van kerken in Indonesië", waarin alle gezindten zijn opgenomen. Nu waren op de conferentie te Batavia alleen de kerken van Java (en blijkbaar niet eens alle) vertegenwoordigd, maar dat was geen bezwaar om het recht op te 'eischen erkend te worden als „delegatie van de kerken in Indonesië".

Dat ging dus nog heel wat verder dan Llnggadjati in de politiek! We hoorden indertijd op Java verluiden, dat het nogal wat moeite heeft gekost de heeren zoover te krijgen, dat ze met „buite nland e r s" wilden confereeren. En op die verwarrende (hoe kon het anders) conferentie schijnt nog heel wat „wantrouwen" overwonnen te zijn. Dit beduidt, dat de „buitenlandsche" afgevaardigden (w.o. prof. Bavinck, dr Bakker, ds Verkuyl) vroolijk • over aUe bezwaren heensprongen, gelijk zij dit aan him progressiviteit verplicht waren.

Dat de heeren Bavinck c.s. zich als „buitenlanders" willen laten kwalifioeeren en te Batavia officieel behoorden tot de delegatie van buitenlandsche Kerken, moeten zij weten. Maar de Synode van Eindhoven mag zich wel even realiseeren, wat deze terminologie bedoelt en de republikeinsche aspiraties proeven, waarbij H.M. de Koningin ook een „buitenlandsche" vorstin wordt. Praeadvies van den heer Jan Schouten is hier wenschelijk. Wellicht kan de Synode dan — voor het te laat is — tot het besluit komen aan ds Probowinoto een verstandige boodschap voor z'n republikeinsche broeders mee te geven. Namelijk, dat de heeren Bavinck en Bakker (die eenmaal, toen het politieke firmament nog blauw was, de gelegenheid verzuimden om in een Soemba-rapport alle koloniale mentaliteit af te zweren en trouwe — nog steeds pro-nederlandsche — inheemsche Christenen kerkelijk recht te gunnen en in Christus gelijkwaardig te achten) dwaze leiders zijn gebleken, en dat de Synode hun weg en dien huimer medestanders niet opgaat, doch vasthoudt aan het rood-wit EN blauw^ zoodat er geen synodaal zegel aan de republikeinsche weg-met-Nederland-propaganda gehecht wordt.

Als ds Probowinoto aan den Redacteur van „De Rotterdammer" vertelt, dat de christenen op Midden-Java zulke vooraanstaande plaatsen in het maatschappelijk leven innemen, kunnen we hem niet tegenspreken. Helaas! Ook de christenen in Rusland gaan zoo langzamerhand vooraanstaande posities bekleeden. Zoodra diegenen, die zich Kerk noemen, zich verzoend hebben met de revolutie en haar taal spreken en haar propaganda voeren, neemt de invloed van de , , Kerk" bij den dag toe. Dat gaat overal zoo! De christenen worden dan niet meer als „vijandige personen" beschouwd en dat zijn ze dan ook stellig niet meer. Ds Probowinoto constateert met voldoening, dat de christenen, die in den Japanschen tijd zoo gewantrouwd werden als spionnen van de Nederlanders, zich het lepublikeinsche vertrouwen hebben waardig geinaakt, omdat ze kerkelijk.en maatschappelijk toonden zulke goede patriotten te zijn. We moeten ook dit helaas gelooven. Maar de echte Kerk beschouwt zulke christenen wel als vijandige personen!

Waarom?

Dat staat in het requisitoir, dat mr Van Kleffens over de Djokjasche heeren in den Veiligheidsraad hield.

Dat staat in de commentaren, van de R.V.Dl te Batavia, kort voor, tijdens en kort na de politioneele actie.

Dat staat op de graven van de Nederlandsche soldaten.

Dat staat gegrift in de herinnering van de Nederlandsche, de Chineesche en de niet-republikeinsche Inheemsche gemeenschap in Indië, die hun slachtoffers bij duizenden tellen.

Volgens ds Probowinoto zijn er in Midden-Java wel vervolgingen geweest van Christenen door fanatieke Mohammedanen, maar hiervan droeg de bevolking schuld. , , De regeering greep dan onmiddellijk in".

Moeten we dat nu ook gelooven? Zoo ja, dan zou dat beteekenen, dat de Djokja-kliek wel de middelen bezit haar gezag te doen gelden, als het in haar kraam te pas komt en dat dus elke moordpartij niet eens indirect, maar onmiddellijk voor haar verantwoording komt.

Toch gelooven we, dat de zaken anders liggen. Ook wij spraken op Java meermalen menschen, die uit het hart van de „repoeblik" kwamen. Inheemschen en Europeanen. Onder de laatsten bijvoorbeeld R.K. geestelijken, die niet, gelijk de heeren Bakker, Bavinck, Verkuyl c.s., buiten schot bleven, maar onder vele gevaren hun dienstwerk in het binnenland zoo lang mogelijk volbrachten. Die gaven een heel ander getuigenis. Onmacht en onwril „regeert" ook in het hart van de „repoeblik". Zoovele groepjes, zoovele bandietenleiders, die zich van de z.g. Djokjasche „regeering" en van elkaar net zoo veel aantrekken als hun nuttig voorkomt. Die „regeering" te Djokja heeft juist zooveel „gezag", dat zij terreur kan ontketenen, maar beteugelen, dat kan ze niet.

Er zijn nog wel verstandige menschen op republikeinsch gebied, maar dezen — het is hun geraden —

houden zich stil en z\jn niet in aanzien en bekleeden geen hooge posities. In het diepst geheim vertelt dan wel eens een enkele: „De Nederlanders zullen Djokja moeten oprollen en dan hebben ze nog wel vijf jaar noodig om het bandietisme volledig uit te roeien".

„De Rotterdammer" had boven het stuk een kop over drie kolommen: „Inheemschg Christenen zijn zich hun roeping en verantwoordelijkheid bewust".

Laten we hopen, dat de Synode van Eindhoven zich ook van haar roeping en verantwoordelijkheid bewust is, in 't bizonder t.a.v. hen, die secten en muiterijen in wereldlijke regeeringen aanrichten.

G. GOOSSENS.

Naschrift. Dit laatste kan deze synode niet, zoolang zij de zonden van '44 voor haar rekening neemt en daarop verder bouwt. — Overigens: wat zijn „de" Indische kerken? Ik dacht, dat die al op onze synode van Groningen vertegenwoordigd waren: de vrijgemaakte kerken van Soemba. We vragen met steeds meer klem: wanneer wordt onzen missionairen dienaar en dus onzen kerken de arbeid op zijn (ons) terrein weer mogelijk geinaakt, en welke machten houden hier den kerkelijken wagen tegen?

„De Volkskrant", 7 Febr. '48, schrijft openlijk, dat aan ds Probowinoto de reis van Djokja naar Nederland is n^ogelijk gemaakt door de „Commissie V st, n Goede Dienste n". Als dat waar is, blijft ons geen andere conclusie mogelijk, dan dat politieke machten, die naar onze overtuiging met onze grondwet helpen spelen, in deze reis althans geen nadeel voor haar standpimt zien. Als de één wordt tegengehouden, gaat men de komst van den ander nauwer wegen. We lezen voorts in „De Volkskrant", dat de heer Soekamo de heeren ds Verkuyl en ds Gramberg ontvangen heeft. Pardon: ontboden. Natum-lijk „stond" deze geprotegeerde Mussert „1bpen voor de zending". Ook voor de „missie" (roomsche zending). Maar — er heerscht wantrouwen jegens Nederland , , en 't is dan ook voorloopig zek; 'er onmogelijk, nederlandsche zendelingen of missionarissen naar Republikeinsch gebied te zenden". Aldus ds Probowinoto volgens „De Volkskrant". We hebben dus het gezicht op een vertegenwoordiger der „republiek", die (óók al) met Soekamo heeft gesproken, en nu in Eindhoven dr Bavinck CS. komt helpen. De cirkelgang!

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen