GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Rechtskracht en  rechtswerking

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Rechtskracht en rechtswerking

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

In het Kerkblad voor de classis 's-Gravenhage van 19 Mei 1951 staat in het agendum voor de part. synode van Zuid-Holland van 13 Juni a.s. o.a. het navolgende:

„Blijkens de 1ste lijst van voor de Gen. Synode ingekomen stukken stelt de Part. Synode van Groningen zich op het standpunt, dat de besluiten van de Gen. Syn. van Utrecht '43 (hier is bijv. te denken aan een besluit inzake kerkelijke bevestiging van „gemengde" huwelijken) voor ons geen rechtskracht bezitten, omdat zij niet op officieele wijze ter kennis zijn gebracht van de kerken en verzocht zij de Gen. Syn. zich in denzelfden zin uit te spreken, opdat onze kerken met betrekking tot bedoelde besluiten eenzelfde standpunt innemen. Maar de Raad der Kerk van Schiedam is van oordeel, dat de P. S. van Groningen t.o. stelt dat besluiten eener G. S. rechtskracht verkrijgen doordat zij op officieele wijze ter kennis der kerken worden gebracht; dat art. 30 en 31 der K.O. voldoende duidelijk zijn; dat mitsdien aan het verzoek der P. S. van Groningen niet moet worden voldaan".

Het gaat hier om een formeel lijkende quaestie, die echter van groote importantie is, daar haar oplossing een zeer algemeene strekking zou hebben, immers van toepassing zou zijn op allerlei meer of minder belangrijke synode-besluiten.

In beide standpunten zit m.i. iets goeds: In dat van Groningen, omdat binding slechts mogelijk moet zijn aan normen, die men uit officieele bronnen weet of kan weten. In dat van Schiedam, dat de artt. 30 en 31 K.O. voldoende duidelijk zijn en dus geen aanvulling behoeven. Beide verwarren m.i. echter het begrip rechtskracht met dat der rechtswerking. (Ik ga hierbij slechts op het bovenstaande citaat af zonder meer.) Een besluit kan rechtskracht hebben — de benoeming van een Minister is door de Koningin geteekend; de Wet is door Koningin en Ministers geteekend na op de voorgeschreven wijze tot stand te zijn gekomen — zonder dat er nog sprake is van rechtswerking, d.w.z. de rechtsgevolgen kunnen nog niet intreden — de Minister kan als zoodanig pas ambtsdaden verrichten als hij officieel van zijn benoeming in kennis is gesteld; de Wet kan pas werken na plaatsing in het Staatsblad, dat ieder bij de Rijksuitgeverij kan krijgen —. De Wetgeving op Sinaï werd gegeven ten aanhoore van het geheele volk, dat daaraan na de meest officieele afkondiging, die denkbaar is, door God de HEERE zelve werd gebonden.

Ik geloof, dat het hier ook zoo moet zijn: De besluiten hebben rechtskracht zoodra zij zijn genomen. Zij werken pas nadat zij in de acta zijn neergelegd (art. 34 K.O.) è n aan de kerken zijn toegezonden (Middelburg 1896 besloot, dat aan elke kerk een exemplaar van de acta der generale synode zal worden toegezonden).

Ook hier is m.i. van belang hoe de positie is ten aanzien van het burgerhjk recht. Vrij recent is een dergelijk geval (een arbeidsgeschil, waar vergunning van het Gewestelijk Arbeidsbureau voor noodig was) door den Hoogen Raad berecht, die bij arrest van 19 November 1948 N. J. 1949 no. 86 besliste:

„In het algemeen werkt een beschikking van een Overheidsorgaan niet reeds als binnenskamers de beslissing is gevallen, doch eerst na openbaarmaking daarvan, welke openbaarmaking in gevallen als het onderhavige bestaat in mededeeling van de genomen beschikking aan de belanghebbende; dat een afwijking van dit beginsel te minder aanvaardbaar ware, omdat daarvan het gevolg zoude kunnen zijn, dat partijen eerst achteraf zouden ervaren, dat hun arbeidsverhouding op een vroeger tijdstip zou zijn beëindigd; dat gelijke overweging evenzeer onaanvaardbaar maakt, dat het aan den Directeur zou vrijstaan aan zijn toestemming t e r u g ­ werkende kracht te verleenen tot een datum liggende vóór dien, waarop de beschikking ter kennis van part ij en komt......". Dus eerst gebondenheid van het moment af, dat betrokkene van de beslissing kennis heeft, althans heeft kunnen, bekomen.

Het is aannemelijk, dat ook ten aanzien van kerkelijke besluiten de rechter eenzelfde standpunt zou innemen, indien — wat God genadiglijk verhoede — er ooit weer een kerkelijk geschil voor hem aanhangig zou worden gemaakt, waarbij dit punt ter sprake zou komen.

M.i. is het hiervoren verdedigde en zooals hier aangetoond door het burgerlijk recht gesanctionneerde standpunt ook hierom aanvaardbaar voor onze kerken, dat het de hiërarchie in geheime, althans onvoldoende of onjuist gepubliceerde besluitvorming tegengaat. En ik meen, dat dit toch de geest van Schrift en K.O. is.

Practisch hoeft dit niet te beteekenen, dat altijd moet worden gewacht tot de acta volledig zijn rondgestuurd aan de kerken. In gevallen waar dit noodig is, kan de scriba der synode immers ook een uittreksel daaruit, weergevende den tekst van de-besluiten, aan de kerken zenden in afwachting van het druk-, bind-en verzendwerk der acta.

Deze visie — die ik hier welwillend aan de kerken in overweging geef — verlegt de moeilijkheden naar de vraag, welke vroegere besluiten, wel rechtskracht, doch geen rechtswerking bezittende, zouden behooren te worden ingetrokken, althans uit formeele overwegingen ter bevordering van de rechtszekerheid. De behandeling van dit punt laat ik echter voorloopig gaarne aan onze kerkrechtkenners, waartoe ik mij­ zelf niet reken, over.

Mr L. ROELEVELD.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 2 juni 1951

De Reformatie | 8 Pagina's

Rechtskracht en  rechtswerking

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 2 juni 1951

De Reformatie | 8 Pagina's