GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

In een dezer dagen uitgegeven

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

In een dezer dagen uitgegeven

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

In een dezer dagen uitgegeven leerrede wierd door een der ontzette predikanten o. a. dit gezegd :

Voor vijftig jaren zijn ook de getrouwe leden der Kerk wegens hun weerstandbieding aan de door den Staat op de Kerk gelegde macht uitgeworpen; doch toen geschiedde zulks niet door de Kerk zelve, maar door den Staat, die zijn troetelkind, het Hervormd Kerkgenootschap, daardoor zocht te beschermen en te behouden. Maar nu geschiedt die uitwerping van de trouwe zonen der Kerk, door het hoogste bestuur in die Kerk zelve, enz:

Deze woorden trokken de aandacht van den heer J. van Golverdinge Jr., die er deze kantteekening op inzond:

Het doet mij leed dat dit door u, vooral in uw tegenwoordige omstandigheden is gezegd, in een groote vergadering, en bovendien door den druk onder duizenden is verspreid ; want toch, de meesten die dit hoorden of lazen twijfelden er voorzeker niet aan of bovenstaand gezegde was geheel naar waarheid. Doch welke onware indrukken werden daardoor gewekt! Immers wat u hier verklaart, is ten eenemale onjuist. Indien slechts de moeite door u genomen wordt om de compleete uitgave der officieele stukken betreffende den uitgang uit het Ned. Hervormd kerkgenootschap van de leeraren Scholte, Brummelkamp, Van Velzen, Gezelle Meerburg en »Het leven en werkzaamheid van Hendrick de Cock" en vooral de handelingen van de Synodale der Hervormde kerk van 1835 niet eenige aandacht te lezen, wat toch billijk verwacht mag worden van ieder predikant, die in de tegenwoordige kerkelijke beweging in de voorhoede staat, zoo zal ongetwijfeld door u toegestemd moeten worden, dat gij in deze rede niet »in alles waar", zijt geweest. Natuurlijk neem ik aan, dat dit niet opzettelijk is geschied, doch dat dit een gevolg was van gebrek aan meer nauwkeurige kennis der geschiedenis van de uitwerping der Geref. Broederen vóór ruim 50 jaren, wat mij zelfs niet eens overmatig bevreemdt daar uw hooggeachte collega Dr. Van den Bergh van Voorthuizen mij onlangs meedeelde, dat hij zijn bekende oordeelvelling op de vergadering te Sneek ten vorigen jare, over het principieel verschil tusschen de Chr. Gereformeerde en eene doleerende_ kerk had uitgesproken vóór ZEw. de geschiedenis der uitwerping voor ruim 50 jaren, genoegzaam had bestudeerd en alzoo geheel onvoorbereid over dit onderwerp had gesproken. Maar waar moet het heen als men zonder de vereischte zaakkennis een geschiedenis vertolkt en beoordeelt, die men niet voldoende kent? Men wordt dan zeer gemakkelijk, al is het dan ook onwillekeurig, onjuist en daardoor onbillijk. Er is wel verschil tusschen de uitwerping en hare gevolgen van toen en thans, bijv.: dit, dat At toen uitgeworpenen werden beboet, vervolgd, in de gevangenis geworpen en hun volgelingen door de kolven en bajonetten der soldaten uit elkander gejaagd en verwond, en dat allps op aanzettirig van het Synodaal Kerkbestuur, dat in 1834, den Minister dringend verzocht, de Officieren van Justitie aan te schrijven, dat zij met allen ijver zouden werkzaam zijn, ter handhaving van de art. 291—294 van het toenmahg strafwetboek en die art. toe te passen op het houden der godsdienstige bijeenkomsten, die buiten de Herv. Kerkgebouwen werden gehouden. Terwijl de thans uitgeworpenen alle vrijheid en gelegenheid hebben in groote gebouwen te vergaderen, en zelfs recht, op de bescherming der politie aanspraak te maken. Overigens is de uitwerping en afscheiding van toen en thans volkomen gelijki Het Classicaal en Synodaal bestuur der Hervormde Kerk heeft thans hetzelfde gedaan als vóór ruim 50 jaren en de Kerkeraad van Amsterdam deed thans evenzoo als de verschillende Kerkeraden toen. Van uw waarheidsliefde en broederzin mag ik dan ook billijk verwachten, dat ter gelegener tijd en plaats deze mededeelingen overeenkomstig de waarheid door u zullen verbeterd worden.

Dit door mij aan u gericht vrijmoedig woord wordt mij geenszins ingegeven door een begeerte tot critiek, die vooral onder broeders, die in den grond hetzelfde bedoelen, al bewandelen ze nog n-et ten volle écnzelfden vi^g, iife deze dagen ongewenscht mag worden geacht; doch ik meende in het openbaar met een enkele 'vriendelijk bedoelde opmerking te moeten opkomen tegen een voorstelling van zaken, die dwaling verraadt en dwaling kweekt en de vurig begeerde eenheid aller ware gereformeerden in ons land tegenwerkt.

Er is in deze opmerking ongetwijfeld tweeërlei juist: i". dat vóór 50 jaren de Hiërarchie even fel heeft gewoed; en 2". dat de Overheid destijds veel feller nog dan nu op instigatie der Hiërarchie, de Gereformeerden aanviel.

Steeds is dan ook onbewimpeld door ons erkend, dat de oorspronkelijke strijders van 1834 niet anders konden doen dan ze deden. Zij gingen ons in het afwerpen van de Synodale Hiërarchie voor.

Maar hiertegenover geldt toch ook de opmerking, dat zij (mogen ze dan velen of weinigen zijn) die later, één voor één, uit hun kerken uittraden, zoo v/einig aan kerkelijke vervoFging blootstonden, dat de kerkbesturen destijds juist alle scheiding zochten te beletten.

En dit is wel het merkwaardigste onder-^cheid tusschen toen en nu.

Toen was het: „Laat er niet één schaap ontsnappen!"

Nu is het: „Hoe meer er uit, hoe liever. Als wij ze maar kwijt zijn!"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 30 januari 1887

De Heraut | 4 Pagina's

In een dezer dagen uitgegeven

Bekijk de hele uitgave van zondag 30 januari 1887

De Heraut | 4 Pagina's