Voor Kinderen.

DE KLEINSTE STATEN DER AARDE.

Welke dat zijn is niet zoo algemeen bekend, dat niet iemand er zich mee zou kunnen vergissen. Althans er zijn heel wat menschen, die gelooven, dat b.v. ettelijke Duitsche hertogdommen, de Saksische en dergelijke, de kleinste staten ter wereld zijn. Toch zijn er nog veel kleinere. Van die heel kleine staatjes behoort er maar één tot Duitschland, en dat is dan nog wel de grootste.

De minst kleine is het hertogdom Lichtenstein, dat op de Zwitsersche grens ligt, ruim 150 vierkante mijlen en nog geen 10, 000 inwoners heeft, dus ongeveer zooveel als bij ons een of ander landstadje. In de hoofdstad Vaduz wonen 1000 menschen, dus minder dan op menig dorp bij ons. De vorst woont ook niet daar maar in Weenen.

Maar een derde zoo groot echter, is de republiek San Marino in boven-Italië; de hoofdstad en nog vier dorpen tellen saam iets minder inwoners dan Lichtenstein. 't Wordt bestuurd door een grooten Raad van 60 en een kleinen van 12 leden. Er is ook een leger van 24 man. Ontstaat er echter oorlog, dan komen er 950 bij. Het is de oudste republiek van Europa. Weer veel kleiner nog is het vorstendom Monaco in noord-Italië in de .Rivierra. Dit omvat maar een 20 vierkante mijlen, en heeft ruim 13, 000 inwoners; héél het gebied bestaat uit het op een rots gebouwd stadje. Monaco heeft een droeve vermaardheid gekregen door zijn speelbank of liever, speelhel, waar jaarlijks zoovelen ongelukkig worden. Die speelbank brengt alles op wat noodig is voor het landje en de vorst houdt nog veel over. Hij heeft een leger van 75 man en 44 politiedienaars, kan .^dellijke titels verleenen, munt slaan, een vloot uitzenden, ja ook oorlog verklaren aan wien hij wil. Of hij 't ooit doen zal? Zeker is hij, hoe klein zijn land ook is, een der rijkste vorsten-van Europa.

We stappen nu over naar een anderen kant

van ons werelddeel. Tusschen Frankrijk en Spanje ligt weer een repubUek Andorra, die bij Monaco vergeleken, wel een groote mogendheid kan heeten. Want Andorra is bijna 20 maal grooter, doch heeft ongelukig maar 12, 000 inwoners, krijgshaftige boeren. Een geheel vrije republiek is Andorra echter niet.

Nu komen we aan drie nog kleiner staten, waar de meeste menschen nog nooit van gehoord hebben. Toch ligt een er van dicht bij ons land.

Tusschen Aken, Eupen en Verviers vindt men een landje Moresnet geheeten. Het is 6 vierkante mijlen groot met 2700 inwoners. In 1815 konden de mogendheden het niet eens worden, wie het hebben zou, Nederland of Duitschland, en zoo bleef het een vrij gebied. Men leeft er rustig; ieder betaalt/ 3 belasting per jaar en niet meer, en in de 800 huizen en villa's wonen meer welgestelde menschen naar verriouding, dan ergens ter wereld.

Al weer kleiner is het koninkrijk waar we nu heengaan. Het heet St.-Kilda en is nog geen 2 vierkante mijlen groot. Het ligt westelijk van de Hebriden ten westen van Schotland, en bestaat maar uil een eiland. Mannen mogen er nooit regeeren. Daarom kiest de bevolking, die uit arme visschers bestaat, een jonkvrouwelijke koningin, die blijft regeeren tot zij gaat trouwen. Doet zij dat dan verliest zij de kroon.

De allerkleinste staat op aarde is weer een repubUek. Deze heet Grust en ligt, gelijk Andorra, in de Pyreneeën, Zij is maar i vierkante mijl groot en telt slechts 120 inwoners, die in't geheel geen belasting hebben te betalen. Er is zelfs geen ruimte voor een kerkhof op de steile helling, waar het landje op ligt. De dooden worden daarom in Frankrijk begraven. Daar gaan ook de kinderen school

Hoe zou het komen, dat terwijl zoovele groote en machtige rijken zijn vergaan, juist deze kleine zijn gespaard gebleven?

MILD EN ZUINIG.

Koning Frederik Wilhelm TH van Pruisen, was een der mildste vorsten, die ooit geregeerd hebben. Hij kon ontzaglijke sommen weggeven voor een goede zaak oif om ongelukkigen te helpen.

Daarentegen was de goede koning, gelijk ettelijke zijner voorzaten, verbazend nauwkeurig, y. ztiinig en schrief, als het kleine zaken betrof. Zijn meubelen en kleeren deden zoo lang mogelijk dienst, 't Kostte veel, hem te bewegen nieuwe aan te schaffen. En was dan b.v. heel het meubelstuk van mahoniehout, dan zei de koning: „Wat een dwaasheid. Berkenhout is immers even goed."

Meermalen liet hij nieuwe mouwen in zijn jas zetten; zijn schoenen werden vaak gelapt en een Duitscher zelf zegt; Zeker is geen vorst slechter geschoeid geweest dan deze koning.

Omstreeks 1827 nam de kleermaker Wilier, die vroeger lijfgrenadier geweest was bij den koning, hem de maat voor een unitorm. Toen zei de vorst: Kent gij den onderjas nog? „Die hebt ge in 1809 voor mij te Koningsbergen gemaakt."

Eens toen hij legeroefeningen ging bijwonen, zette hij een steek op en liet zijn hoed in het rijtuig brengen. Toen hij vroeg waar het hoofddeksel was, zei de knecht:

„Onder dê zitplaats, majesteit."

, „Zijt ge dwaas, " zei de koning, „is dat een goeden hoed bederven? "

„Sire, " zei de knecht, „'t is maar die oude, met het groote gat er in."

„Nu wat doet het er toe, of er een gat in mijn hoed is? " zei de koning, die misschien dacht: er moet in eiken hoed toch één gat wezen. Dus kan er nog wel een bij.

Hij had echter ook beter hoeden. Doch nu gebeurde het — 't was bij een groote parade — dat hij een nieuwe, mooie steek met fraaie pluimen op had. Eensklaps begon het geweldig te regenen en het hield aan ook. Toen nu de koning in het slot te Charlottenburg aankwam, was zijn eerste woord:

„Wat een weer: Nieuwe hoed en pluim, alles heelend'al bedorven."

„Maar, sire, " sprak de slotvoogd eerbiedig, „de pluim kan weer gewasschen en opge streken."

„Dat weet ik ook wel, " sprak de koning, „maar het kost minstens een daalder."

Zulk een uiterste zuinigheid vinden we in een koning geen deugd. En toch — zou hij zoo mild in 't groot hebben kunnen geven, zoo velen wel doen, als hij niet op de kleintjes had gepast ?

AAN VRAGERS.

Men leest tegenwoordig dikwijls van betonblokken en zoo meer. Is dat beton iets uit de natuur, zooals kalk of wordt het gemaakt?

Beton is geen stof die zoo in de natuur voorkomt, en dient ook niet als kalk om stee nen saam te binden, maar het is de grondstof voor muren, grondslagen, vloeren, gewelven enz., ook onder water en vooral wat zeer sterk moet wezen, 't Wordt b.v. vaak gebruikt bij het bou wen van bruggen. Natuurlijk moet het beton eersr hard worden om zijn dienst te kunnen doen. Het bestaat uit kalk, zand, kiezel, steengruis, cement enz. die dooreen gemengd worden, maar niet alle mengsels zijn eenerlei.

Op een vraag van denzelfden vriend, die het bovenstaande wilde weten, wat een axioma is, dient, dal met dit Grieksche woord gemeenlijk wordt bedoeld een waarheid, die zoo vaststaat, zoo duidelijk is, dat zij geen nader bewijs behoeft.-Zoo b.v. dat het geheel grooter is dan het deel; dat twee grootheden, die elk gelijk zijn aan eenzelfde die de derde heet, ook aan elkaar gelijk zijn, enz.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen