Geest en hoofdzaak.

pe felle strijd, die in het afgeloopen jaar in de Hervormde Kerk over de belijdenisvraag gestreden is, is met een overwinning der modernen geëindigd.

Het ging, zocJals men weet, over het al of niet behouden van het geest en hoofdzaak bij de vastgestelde belijdenisvragen. De vorige Synode schrapte deze woorden en schoof daarmede een grendel op de deur voor de toelating van moderne lidmaten. Heel de Kerk raakte daardoor in rep en roer. De modernen dreigden met een exodus in grooten getale. Stormachtige vergaderingen werden gehouden. Al wat voor de handhaving der belijdenis was schaarde zich rondom de opgeheven banier, en het scheen alsof eindelijk door een welgeslaagden aanval het front der modernen zou worden doorbroken.

Maar de jongste synode heeft deze hoop weer verijdeld. Ze besloot met 10 tegen 9 stemmen de geïncrimiheerde woorden toch te handhaven, niettegenstaande de meerderheid der classicale vergaderingen zich vóór de schrapping had verklaard.

Feitelijk blijft de toegang tot de Her vormtle Kerk voor de modernen dus openstaan. De grendel, dien men voor de deur geschoven had, is weer weggenomen. Het is dan ook volkomen te begrijpen, dat men in het kamp der modernen victorie roept. Niet alleen dat het dreigende gevaar voor hen werd afgewend, maar ze zitten weer vaster in 't zaal dan te voren. Zelfs wordt nu hunnerzijds reeds met vriendelijk gebaar gevraagd aan die orthodoxen, die van he geest en hoofdzaak een shibboleth hadden gemaakt, of zij thans niet willen heengaan. In een belijdenislooze Kerk hooren ze im mers, naar hun eigen getuigenis, niet thuis.

Het baat dan ook niets, wanneer men van confessioneele zijde deze nederlaag tracht te verbloemen door er op te wijzen, dat de Synode het belijdend karakter der Kerk onaangetast heeft gelaten, aangezien de bestaande belijdenisvragen van kracht zijn gebleven en geen moderne met eerlijke conseiëntie met »geest en hoofdzaak* dezer vragen tijn instemming kan betuigen. Wie zoo redeneert, moge juridisch gelijk hebben, maar hij rekent niet met den werkelijken toestand. Vooreerst is dit geest en hoofdzaak een EOO rekbare formule gebleken, dat een modern predikant van de belijdenisvragen maken kan Vfat hij wil en de willekeur dus vrij spel heeft. En ten tweede kan de beslissing der Synode niet losgemaakt worden van den strijd, die er aan vooraf is gegaan in de Hervormde Kerk. Die strijd nu ging wel degelijk over de vraag, of de modernen nog langer in de Kerk zouden geduld worden. Zoo is het door voer-en tegenstander verstaan. En ook degenen, die op de Synode vóór het behoud van het geest en hoofdzaak stemden, hebben uitdrukkelijk verklaard, dat ze dit deden, omdat ze de modernen niet uit de Kerk wilden dringen. In dat licht bezien, kan de beslissing der Synode niet twijfelachtig worden genoemd.

Het droevigste in deze historie is zeker, dat deze overwinning door de modernen niet had kunnen behaald worden, wanneer niet een deel der ethischen met hen ge meene zaak had gemaakt. Vooral deed het leed, dat zelfs een man als Prof. Dr. Van Nes vóór behoud van het geest en hoofdzaak stemde, en dat nog wel met een beroep op wat Prof. Gunning hem geleerd had. Zoo heeft een in haar meerderheid orthodoxe Synode aan het modernisme de zegepraal bezorgd.

Nu het zoo krachtig opgezette offensief mislukt is, kan kwalijk verwacht worden, dat de strijd op dit punt hernieuwd zal worden. Of de peeing van de Utrechtsche hoogleeraren om tot een modus vivendi te komen, beter slagen zal, is een vraag, waarop - de toekomst het antwoord moet geven. De Synode ontving hun voorstel met meer welwillendheid dan dit in de Kerk geschiedde, en droeg hun zelfs op zulk een modus vivendi te ontwerpen. Ongetwijfeld heeft zulk een modus vivendi dit voordeel, dat de modernen dan niet gedwongen zullen worden van al hun rechten op het kerkegoed afstand te doen. De schijnbare onbillijkheid, die er in bestaat, om een machtige groep, die jarenlang in de Kerk zich gevestigd had, naakt aan den dijk te zetten, zal daardoor voorkomen worden. In dat opzicht biedt dit plan dus meer kans van slagen. Maar de groote moeilijkheid schuilt hierin om een zoodanigen modus vivendi te vinden, die aan de verschillende hierin betrokken groepen bevrediging schenken zal. Moge het aan de wijsheid der Utrechtsche heeren gelukken zulk een oplossing van dit vraagstuk te vinden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen