1943 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 32

28 doeling ligt ten grondslag aan den naanl, in een boom of op derl muur, geschreven, en aan het publiceeren van ,,Nathan de Wijze door Schiller, — Herostratus stak er den tempel van Diana voor in brand —: ontrukt te worden aan de vergetelheid! En eerst recht gelukkig is menigeen, als hij ook nog na zijn dood macht kan uitoefenen, door testament, servituut, enz. Macht en leven! Reeds de taal bewijst de enge verbondenheid van deze beide begrippen. Macht — denk aan ons Hollandsche woord ,,gemachten", voor testes, de teelballen — reikt van het geslachtelijk prestatievermogen tot aan het beulswerktuig (potentia, macht, sexueel vermogen; potence, in het Fransch, ^ galg). Door beide werd macht uitgeoefend ten leven, — ook ten doode. Daar het aan ieder mensch ontzegd is, heer over leven en dood van eigen lijf te zijn, stelt hij zich, wanneer hij kan, schadeloos, door, nu liefst over zooveel mogelijk andere levens, heer van leven en dood te zijn, ten kwade of ten goede; dit ligt vlak bij elkaar (denk aan Torquemada en Robespierre!). Daarnaast heeft de mensch compensatie gezocht voor zijn tekort op dezelfde wijze als het dwingende kind dit kan doen, dat het eerst heftig begeerde speelgoed, eenmaal bekomen, ver van zich gooit: ,,het leven zoo begeerenswaard 1?" — „heelemaal niet begeerenswaard!" En de mensch stelt het leven voor als heelemaal niet zoo waardevol en begeerenswaardig. De doodsvrees wordt van zijn beteekenis beroofd, weggewerkt ,,entwertet", gelijk het heet, — van zijn beteekenis beroofd! Ook door den roes, op allerlei wijzen gezocht, ook door den zelfmoord! Maar ook daarin, in den zelfmoord, komt het streven tot uiting: over het eigen leven heerschappij uitoefenen. Er is nu eenmaal geen enkel mensch, die niet door den dood bedreigd wordt, en die niet op deze bedreiging reageert. En hierover behoeft geen twijfel te bestaan, dat, als gevolg hiervan, de wereldsom aan doodsvrees, door den vooruitgang der cultuur, verminderd werd en noodzakelijkerwijze dus ook de wereldsom aan minderwaardigheidsgevoel. De mensch is het eenige levende wezen, dat, den strijd tegen den dood actief kan voeren. En met succes! Niet alleen is de tijdsduur van het leven quantitatief verlengd, maar ook alles, wat het leven qualitatief verrijkt, verdiept, dit intensiever maakt, is winst geweest voor den mensch. De cultuurmensch bezit op allerlei manieren de mogelijkheid om, ook zonder physieke'nakomelingschap, sporen van zijn ,,zijn", en werken op aarde na te laten, en daardoor de tijdelijke grenzen van het leven te overwinnen. De toename van de cultuur heeft als het ware de onsterfelijkheid

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen