Zonde en recht - pagina 40

34

ficatie. Al sluiten we het oog niet voor het profijt, dat zij biedt, zoo is nochtans de bedenking van Stahl gegrond te achten, dat door de codificatie „das Bewusztsein der Nothwendigkeit, welche bis dahin das bestehende Recht für sich hat, der Vorstellung beliebigen Wahlens und Wechselns weicht." 8.9) De wet is de ofïiciëele uitdrukking van het recht door menschen, dat haar echter niet behoeft voor zijn bestaan. De behoefte van den mensch aan zoodanige formuleering is alleen ten gevolge der zonde. •De Heere zelf is voorgegaan met het opnemen, het nederleggen van het recht in eene wet. Van het proefgebod was den mensch geen kennis ingeschapen. Maar in de wet der tien geboden treedt, wat de kern aangaat, slechts naar buiten wat te voren onmiddellijk, zuiver, en ook daarna nog ten deele, met inwendige kennis werd verstaan. En de Heere heeft voorts door Mozes eene meer uitgewerkte burgerlijke en strafwet gegeven, ofschoon aanvankelijk ook daar de rechtspraak meer onmiddellijk geschiedde, naar de kennis die van 's Heeren wil nog bestond of werd gevraagd; eerst door Mozes alleen; later op Jethro's raad daarin bijgestaan door „kloeke mannen. God vreezende, waarachtige mannen, de gierigheid hatende" (Gen. XVIII: 21), die „alle kleine zaak" richtten, terwijl „de harde zaak" tot Mozes werd gebracht. Klöppel poogt aan te toonen, hoe bij de Grieken het besef leefde, dat eene wet niet kortweg was een volksbesluit, maar „Ausdruck der dauernden Rechtsordnung, also über das Belieben der Einzelnen wie der Menge gestellt," en zij dan ook niet eenvoudig bij stemmenmeerderheid werd gevonden, „sondern nur durch einen richterahnlichen Ausspruch eines gerichtsahnHchen Volksausschusses der Nomotheten nach einer rechtsstreitahnlichen Verhandlung zwischen Vertheidigern des alten und des neuvorgeschlagenen Gesetzes . . . " 90) Bij de Grieken heerscht het materiëele, bij de Romeinen het formeele wetsbegrip. Het is opmerkenswaardig hoe ook de physiocraten, al is bij hen geen teruggaan tot de Heilige Schrift, toch zeer krachtig wordt uitgesproken, dat de wetten niet behoeven gemaakt, slechts gevonden te worden, wijl zij gemaakt zijn door God zelf. „L'autorité souveraine" — zegt Dupont de Nemours —

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen