De beteekenis van de omwenteling van 1795 - pagina 25

23 geheele staatswezen haar algemeen-Christelijke opvattingen de heerschende werden. Algemeen-Christelijke opvattingen. Zou men dus mogen zeggen, dat de omwenteling te onzent, al was ze dan anti-Gereforf j meerd, toch wel een Christelijk karakter droeg? Mag men een gematigd voorstander als Swildens gelooven, dan was het een „Christen-Revolutie". ^) Hij meende zelfs recht te hebben tot de uitspraak: ,,Roem is het voor ons land, dat, toen de Revolutie schier nergens, waar zij doorbrak, der godsdienst hulde deed, zij 't echter deed bij ons." Nu is het waar, dat het bij ons niet tot zulke excessen, ook niet met betrekking tot den godsdienst, gekomen is als in Frankrijk, De omwenteling droeg hier een kalm en bedaard karakter. Men heeft haar als een „fluweelen", een ^ydeftige" Revolutie gekarakteriseerd. Niet te onrechte. Maar er is geen reden om aan te nemen, dat ons de bloedige tooneelen der Fransche Revolutie bespaard zouden zijn gebleven, indien onze omwenteling vóór Thermidor uitgebroken was. Integendeel zijn er allerlei teekenen, heftige uitspraken van voormannen der Revolutie, ernstige woelingen m,n. hier in Amsterdam, het stellen van den eisch, als men in de stad Groningen deed hooren, een revolutionnaire rechtbank op te richten om de Oranjeregenten te vonnissen ' ) , dat de zaken hier niet zulk een kalm verloop zouden hebben gehad, wanneer niet de Franschen de gematigdheid hadden doen zegevieren. Sprak Swildens van een „Christenrevolutie", anderen van een ,,Protestantsch-democratische" revolutie, een ,.heiligen strijd tegen de samenspannende magt van legitimiteit en katholicisme" '], ja een man als de Utrechtsche hoogleeraar Heringa meende, dat men de kostelijke gelegenheid, dat de Carmagnolen in ons land waren, moest aangrijpen om hen met het evangelie en het zuivere Christendom bekend te maken, hen te overtuigen, dat er nergens dan bij ons zoo'n redelijke, vertroostende, edele godsdienst te vinden was; hij wenschte, dat onder hen gedeelten van den bijbel verspreid zouden worden, benevens een opstel over de Christelijke geloofs- en zedeleer,") Of er van zending-drijven onder de Carmagnolen nog iets ge'-] ^) 3) ")

Bioelens, J, H, Swildens, p, 195. Hist. Avonden, 3de Bundel, p, 146, Groen, Handboek, p, 698. Groen, Handboek, p, 698; Huet, Litt. Fantasieën, VI, p. 64—5.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen