KUNSTZINNIGHEID.

III.

Valt er hier en daar niets waar te nemen van wat op een konflikt gelijkt tussctten het tweed'e en derde geslacht, een. konflikt, dat ontbrandt ook over de kunst?

Men zal, geloof ik', dit gaarne bevestigen.

Laat ons dit koilflikt niet te tra, gisch, maar ook niet' te luchthartig opnemen.

Niet te tragisch, .alsof hieruit alleen gekbnkludeerd mag worden tot een verlaten van het spoor der vaderen.

Men zie in, dat men hier met de doorwer'king van-een proces te doen heeft.

Als eenmaal het deesem van de kunstzinnigheid gaat werken, dan houdt het niet op, tenzij er geestelijke katastrofen ititbreken, voor en aleer het heele deeg doorzuurd is.

De ktmstzinnigheid binnen huis en kerk opslui­

ten, mag niet en kan niet. Het is op zichzelf een gezond teek'en, dat zij van daaruit haar loop begint.

Maar zij heeft een expajisie-drang in zich', die niet te stuiten is.

Zij wil zich uitbreiden naar aJle richtingen.

Zij mag niet tot het kerkelijke, zelfs niet tot het religieuse beperkt.

De k'unst, dit heeft Dr Kuyper diep trachten in te drukken, heeft van 'God een eigen sfeer ontvangen.

Het is van hoog belang, dat h'et tweede geslacht dit tijdig versta.

Anders komt er verwijdering tusschen het tweede en derde geslacht.

Men schudde het hoofd niet, wanneer de aspiraties van een jongere generatie zich verder uitstrdkken dan die van de oudere.

Dat moet.

Doch nu heeft de oudere generatie daarbij leiding te geven.

Niet door aan haar eigen denkbeelden krampachtig vast te houden.

achtig vast te houden. Maar door de lijn, die zij reeds volgde, door te trekken.

Meai klage niet over die artistieke ritselingen van het jonge leven.

Men verheuge er zich over. Men toone er zich enthoesiast over. Meiti werke er zichzelf ook in. Het hart der vaderen bek'eere zich in deze tot de fcinderen.

En dat niet 'uit utiliteits (nuttigh'eids) oogpunt. Maar omdat God het wil.

Hij, die onder Israël den k'unstdrang wekte, Hij geeft ook nu den kunstzin.

Hij ontwikkelt dien.

Nu 'hangt het voor een groot, deel van de sympathie, van het meeleven der oudere generatie af of het waarlijk ontwikkeling zal zijn, dan wel ontaarding en verbastering.

Want men neme het konflikt ook niet al te luchihaxtig op.

Men spreke in dit verband niet van wilde haren der jongere generatie, die straks wel zullen uitvallen.

Men gewage niet van een pleziertje, dat thans een ietwat ander ka.rakter draagt dan. die, welke men zelf zich vroeger heeft veroorloofd en waarva, n ieder zoo langzamerhand genoeg krijgt.

Men beschouwe het ook niet als een symptoom van dweepziekte, den jongen jaren eigen, waarvoor geen beter heelmeester bestaat dan de tijd.

Dat grieft den waarlijk kunstzinnige.

Hij voelt zich door den oudere onbegrepen.

Hij sluit zijn hart.

Maar gaat misschien uit reaktie zóó in kunst op, dat hij den God van zijn vaderen vergeet, dat hij zijn doop ontrouw wordt, dat hij voor de kerk verloren gaat.

Waarlijk, deze gevoelens zijn geen dingen om er jD.ee te spelen.

De kunst is niet een amusement, maar een Goddelijke gave, die heilig gebruikt kan worden, maar meer nog snood wordt misbruikt.

De kunslzin is niet een jeugdbevlieging, maar een levensfaïctor, welke om vermenigvuldiging roept.

Religie en ktmst mogen nooit vereenzelvigd.

Do eeredienst van de kunst verslaat tegenwoordig zijn tienduizenden.

Religie mag niet tot khnst gemaaikt, noch kunst tot religie verheven.

Maar wel moet idle band tusschen beide bewaard blijven.

Men behoort ook in zijn kunstzinnigheid geloovige te zijn.

De kunstzin mag niet uit principia ontluiken, die de principia van onze Gereformeerde religie kruisen, in stukken snijden.

Wij hebben principieel te zijn ook in onze kuastzinnig'heid.

Wias Kuyper met zijn kunstbeschouwing zijn tijd vooruit, thans slaat, geloof ik, het oogenblik, dat het tweede en derde geslacht samen gebogen moeten zitten over zijn „Calvinisme en Kunst".'

In deze lezing betoogt Dr K. drieërlei: lo. dat het Cialvinisme geen eigen kunststijl kon en mocht scheppen; 2o. dat het beginsel van het Calvinisme betee'kenis heeft voor het wezen der kunst; 3o. dat het Calvinisme den bloei der 'kunst èn principieel èn concreet bevorderd heeft.

Vooral de laatste twee deelen van deze rede verdienen thans de volle aandacht, waar men misschien over het eerste deel nadere opheldering zou verlangen of zelfs achter een piaar jïassages een vraagteefen zou willen zetten.

Voor de jongste generatie behoort het vastgezet, dat kunst en principe wel degelijk iets met elkander te maken, hebben.

Zij moeten het kunnen verdedigen, dat het Calvinisme niet vijandig staat tegenover de ktmst, maar haar juist in bescherming neemt.

En als zij daarvan doordrongen zijn, dan kan de oudere generatie de toekomst met gerustheid tegemoet zien.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen