DOOR AMERIKA.

VII.

New-York II.

Bij de eerste kennismaking over dag heeft New-Yörk eigenlijk weinig vreemds.

Dank zij de Amerikaansche reclame is ook de Europeaan met de merkwaardigste geloouwen reeds eenigszins vertrouwd geworden. Menigen skyskraper herkent hij dadelijk. Ook den naam ervan herinnert hij zich. Daarenboven heeft hij, al was het alleen maar uit zijn dagblad, er zooveel van gelezen, dat hij soms het gevoel krijgt van er al eer te zijn geweest.

Wel zijn er thuis verkeerde voorstellingen gekweekt.

Ik zwijg nu van die menschen, die meenen, dat New-York door zijn hooge gebouwen wel erg somber moet zijn. De zon, zoo gelooven ze, heeft er weinig toegang. Wie alleen maar op de foto's de breedte der straten heeft geschat en weleens gehoord heeft van de vele squares (pleinen met groen), zal zoo'n vergissing niet maken. Vooral rekent hij uiet met de goede zon, die soms aan een kier genoeg heeft om haar vroolijkheid naar binnen te spuiten.

Maar een eentonig aspect zal het dan toch wel geven, al die huizen met zooveel verdiepingen? Misschien, als ge 's avonds de gelegenheid hebt de gevels der 'huizen eens nader te bekijken. Overdag hebt ge die niet.

Ook in de Kalverstraat te Amsterdam maakt ge tegen drie of vier uur in den middag geen gevelstudie. Trouwens, ge doet beter, al liop er .geen sterveling, er maar noodt veel naar boven te kijken. Want ge zoudt u voortdurend ergeren. Hebben bij de meeste huizen boven-en benedengedeelte niet doorloopend ruzie? Een ouderwetsche gevel boven een moderne pui, kan het leelijker ? Gooi het lioofd maar niet in den nek. Kijk maar voor u uit. Dan hebt gij er zoo geen erg in.

Zoo iets vindt gij in New-York vanzelf niet. Daar is alles opgetrokken in één stijl of althans — want de stijlloosheid is ook daar ingeburgerd — naar het blokkendoosdenkbeeld van één ingenieur.

Wat in een wereldstad interesseert zijn de menschen en de etalages.

Maar toch de menschen bovenal!

Ge kunt museums doorhollen of doorkruipen, ge kunt dagen genieten of soezen in brokken oernatuur, de groO'tste bezienswaaxdigheid blijft immer de mensch.

De verklaring daarvan vindt gij in uw bijbel eir belijdt gij in uw dogma: want God heeft den mensch naar Zijn beeld gemaakt.

Nu, in New-York kunt gij-naar hartelust zwemmen in een menschenmeer. Zwemmen is hier volstrekt geen onechte beeldspraak. Let maar eens op de bewegingen van die woelenden in de mensclienvolte. Onwillekeurig steken ze soms de handen naar voren uit, om de ma.zen van de massa wat te verbreeden en er zich dan doorheen te werken.

Als men bedenkt, dat Greater New-York (Groot-New-York) volgens de telling van 1920 een bevolking heeft van 5.620.048 inwoners en dat er in het havendistrict in de onmiddellijke nabijheid bovendien nog 5.900.000 wonen, dan krijgt men zoo'n beetje een indruk van het enorme verkeer in die stad. Men heeft berekend, dat meer'dian een miljoen personen haar per dag binnenkomen of verlaten.

Het zou niet te verwonderen zijn, wanneer New-York daardoor een mierennest geleek, waar de menschen en de voertuigen door elkander dwarrelen.

Toch is niets minder waar.

Op mijn heenreis was ik te Parijs uitgestapt en had daar een korten tijd vertoefd. Daar slingerde de chauffeur, die mij met mijn bagage vervoerde, van den eenen kant van de straat naar den anderen. Meil moest zijn handigheid en zekerheid in het sturen bewonderen en vooral de sierlijke kurketrekkers, die hij trok. Toch verbaast , men er zich over, dat er niet meer ongelukken gebeuren.

En wie dan een week daarna door New-York dwaalt, verbaast zich Over de orde, die er heerscht. In het midden der hoofdstraten is een denkbeeldige streep getrokken — denkbeeldig, temninste voorzoover ik kon waarnemen, in andere steden vindt men in het midden dikke witte strepen geverfd] met figuren, yvelke aanduiden, bij welke straat men keeren kan — en geen auto , of ander voertuig mag die grens overschrijden. Dat gebeurt ook niet. Automafische signalen of verkeersagenten doen op geregelde tijden de auto^'s voor de straathoeken stoppen, om die van de dwarsstraten te laten passeeren. Dan is er meteen voor de voetgangers gelegenheid om over te steken. Deze loopen dan ook altijd vierkant. Alleen op' 'de hoeken 'kruisen zij de stra.at, enkele waaghalzen daai uitgezonderd. Dat doet men heel Amerika door, zelfs in plaatsen, waar het verkeer gering is. Want deze idee is er bij het Amerikaansche publiek ingehamerd: het schip van de straat is voor de auto's. Ik zeg van de auto's. 'Want die vormen 99 pCt. van de verkeersmiddelen. Een hoogst enkele maaï ziet men een vrachtwagen door een paard getrokken. En te fietsen acht men onverantwoordelijk.

Dat het loopen zoo bijzonder omslachtig wordt, kan ieder begrijpen. xWaar als men haast heeft, loopt men ook niet. Zelfs biedt de auto g.eeir afdoende uitkomst. Want het is ongelooflijk, hoe dikwijls men op een rit van een half uur moet stilhouden. Als men den trein per autO' wil halen, moet men steeds een flink stuk tijd voor oponthoud reserveeren. Het vlugst yervoeren de elevated (lirchtspoor) en de subway (ondergroirdsche spoor), 't Eenige ongerief daarbij is, dat men dikwijls nog al een eind moet loopen, om een station te bereiken. Het uit-en instappen in de sneltreinen van de subway moet natuurlijk haastig geschieden. Van geweldig dringen en stoeten met de ellebogen, waarvan men b.v. in de Londensche tubes nog al eens getuige is, is hier echter geen sprake. Een zeker gevoel voor orde begeeft ook hier den Amerikaan niet.

Het drukste pmrt van New-York, ja, men mag wel zeggen van de wereld, is de kruising van de Vijfde Avenue en de 42ste straat. Maar hier staan dan ook tamelijk dicht op elkaar vijf verkeerstorens, vanwaaniit automatisch het verkeer wordt geregeld.

Bij andere wereldsteden vergeleken kan New-York bogen op zijn gering aantal verkeersongevallen. Zag ik indertijd in Londen drie aanrijdingen op één dag, waarvan één met doodelijken afloop, in New-York heb ik in al die dagen, dat ik er verbleef, niets dergelijks zien gebeuren. En de statistieken zijn hiermee in overeenstemming.

Zoo voelt men zich dan in New-York betrekkelijk veilig en rustig.

Men moet op z'n qui vive zijn. Dat spreekt.

Maar is men dat niet, dan bepaalt zich het onaangename gevolg in hoofdzaak hiertoe, dat men niet opschiet en over een wandeling twee-of driemaal zoo lang doet als een ander.

En wat ook gezelligheid aanbrengt: op de hoofd-83 wegen zijn de trottoirs zóó breed, dat de - voetgangers zich niet in één richting behoeven te bewegen. Wel houdt men links en rechts, maar dan op hetzelfde troittoir. Men kan elkander heel gemakkelijk passeeren.

Uit het een en ander blijkt, dat het verkeerswezen er tip top is.

De vierkante regelmaat maakt voor den Amerikaan als het ware een bestanddeel van de moe, dermelk uit.

Correctie: Men leze in No.. V: menscihenvormen, in plaats van: menschenwormen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen