Het bevolkingsvraagstuk.

(Slot.)

Wij hebben in het Vorige artikel doen zien, dat de beschouwingen van den heer Bierens de Haan over het bevolkingsvraagstuk ten nauwste samenhangen met de beginselen waarvan hij uitgaat.

Wie boven de worstelling'en strijd van het maatschappelijke leven niet kent een God in den hemel, die 'alles leid; t, komt er zóio ligt toe om te spreken van; een noodlot. Wie meent, dat hst individu alleen ten koste Van de massa kan leven, moet wel vija, ndig staan tegen de vermeerdering der bevolking.

'Doch zoo treft h, et ook' hoe eenzijdig^^a^i^^lak en materialistisch deze studie is. 'W^W;

De hier gemaakte tegenstelling is valsch.,

Het is juist in allerlei organisch en organisatorisch verband, waarin de mensch in de samenleving optreedt, dat hij rijker zijn gaven en krachten kan ontplooien.

Ook de economische worsteling der steeds grooter wordende bevolking om zich het noodige te verschaffen, roept bij de individuen eigenschappen wakker en doet talenten te voorschijn treden, die in andere omstandigheden achterwege zouden blijven.

Instede van te zeggen, dat de massa bestaat ten koste van het individu, moeten wij erkennen, dat vele gaven van hart en verstand, van wilsen geestkracht, van kennen en kunnen juist te voorschijn zijn gekomen', en .alleen te voorschijn konden komen tijdens een ontwikkelingsgang, die deze schrijver als een fatum beschonwt.

Meer nog, de grootste cultuurschatten der menschheid danken we niet aan de enkelingen, die op een bijna onbewoond eiland verkeerden, maar aan de kunstenaars, die levend te midden der „massa" aa.n haar hun motief en inspiratie ontleenden.

De hoogste openbaring van het individueele is altoO'S gevonden te raiüaen der groeiende massa, zooals ook de zich sterk ve'rmeerderende volken de dragers zijn onzer beste cultuurgoederen.

Omgekeerd ging een daling van het geboortecijfer nog steeds gepaard met allerlei verschijnselen van individueele en nationale degeneratie.

Wie een onderwerp als het onderhavige gaat behandelen mag niet uitsluitend de deductieve methode gebruiken en zijn heele betoog rijgen aan den dunnen draad, die oaitleend is aan de willekeurig vooropgezette thesis, maar heeft den plicht om de sociale verschijnselen die vermeerdering en vermindering der bevolking vergezellen, in zijn onderzoek te betrekken. Had de heer Bierens d© Haan dit niet vergeten, dan zon hij ten dezen niet van een fatum hebben gesproken.

Ook zuiver economisch gezien spreekt deze brochure met te groote stelligheid en daardoor zeer eenzijdig. Van de productiemogelijkheden der toekomst kunnen wij zeer./weinig zeggen.

Als wij er van spreken dan doen wij' dit opi grond' van de veronderstelling, dat alles gelijk blijft, dus wij nemen het heden tot maatstaf.

Toch is het een verkeerde maatsta.f, want het is onredelijk aan te nemen, dat wij thans ineens het einde van den vooruitgang" der laatste* jaren zouden bereikt hebben. Op grond der historie mogen wij in onze toekomstverwachtingen een plaats inruimen aan nieuwe ontdekkingen en uitvindiirgen, aan andere vervoermogelijkheden en productiemethoden.

Maar nu afgezien v'aii dit alles wat kan gevonden worden maar niet gevoardefi. is, wat weten we dan van de rijkdommen, die thans reeds binnen ons bereik liggen?

De Vereenigde Staten beslaan 5.7 pCt. van de oppervlakte land van onze aarde en hun bevolking is 6.2 pCt. van de totale bevotting der wereld.

De ruwe-ijzerproductie is er 60 piCt. van de totale productie. Verder wordt er geproduceerd 53 pCt van alle. koper, , 43 p'Ct van alle steenkool, 72 pCt van alle petroleum, "53 p'Ct VaJi'alle katoen, 46 pCt van alle hout.

Toch zijn de voorraden van den bodem nog nauwelijks aangetast. Men schat dat er toit dusver slechts 1/2 a 1 pCt. van de 3500 milliard ton steenkool gedolven is.

De ijzererts-reserve bedraagt 3 milliard ton, terwijl de waarschijnlijk nog verder aanwezige reserves op meer dan 70 milliard ton worden geschat, hetgeen genoeg zou zijn Voor een comsumptie gedurende 20 eeuwen, gerekend naar het tegenwoordige gebruik. Deze cijfers die we ontleenden aan

een rapport over de economische hulpmiddelen der Unie, wijzen op mogelijkheden, dife we nog niet kunnen doordenken. Dan is er Canada, , een werelddeel op zichzelf met ontzaglijke rijkdommen, waarvan we nog nauwelijks eenig begrip, hebben, Australië, waarvan we zeer weinig weten, Rusland, iSiberië, Zuid-Afrika, alle landen, die groot, rijk en zeer dun bevolkt zijn en wachten op betere ontginning.

Dit zijn dan nog maax enkele cijfers, die bij benadering kifimen gegeven worden; hoeveel is er niet waar we zelfs niet bij benadering over kunnen spreken.

Prof. Aereboe te Berlijn heeft onlangs gewezen op het feit, dat de levensmiddelenproductie , in Duitschland gedurende de 19e eeuw per hoofd der bevolking veel sneller is gestegen dan de bevolking zelve.

Al deze feiten mogen niet verwaarloosd worden ten bate van Malthus' oude en eenvoudige theorie.

Eigenaardig is, dat zij', die voorgeven menschen der werkelijkheid te zijn, die doen en denken niet laten beheerschen door een oud onbewezen geloof, zoo ligt geneigd zijn, aan eenvoudige en onbewezen theorieën volledig geloof te schenken.

Of er dan ook voor Nederland ten dezen geen enkele reden van zorg bestaat?

Wij hebben er ons rekenschap van te geven, dat de snel vermeerderende bevolking ons plaatst voor nieuwe en ernstige vraagstukken.

Ons nationaal en persoonlijk leven moet worden geschoeid op een soberder leest. Onze landbouw moet steeds meer zich toeleggen op intensiever productie.

Alle krachten moeten woerden ingespannen om de productiviteit der industrie opi, te voeren en door betere voorlichting, en zoo noodig, daadwerkelijke hulp, moet de emigratie bevoirderd wqrden.

Als wij zoo doen wat wij moeten en kunnen is er ook zuiver economisch gezien VOOT ons geen reden om de toename der bevolking als een noodlot te beschouwen.

Bovenal zien wij in de toename der bevolking de vervulling van 'Grods raad. In dezen weg zal volgen een steeds rijker ontplooiing van de menschheid en alle schatten en schoonheden, die in de schepping verborgen zijn, opdat alles diene het heerlijk doel, dat Hij ervoor stelde.

Dat is het verschil tusschen de christelijke beschouwing over de bevolkingstoename en die van Mr Bierens de Haan.

E. VISSER.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen