GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

DE BERGREDE.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

DE BERGREDE.

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

I.

'Ésm: Weinig stukken in de Heilige Schrift hèhben zoozeer de aandacht getrokken als de rede van Jezus, die in Matth. 5—7 staat opgeteekend en die, omdat ze van een berg werd gehouden, doorgaans de Bergrede wordt genoemd. Onder de merkwaar-.digheden, die den reiziger in Palestina worden gewezen, behoort de berg der zaligsprekingen aan de zee van' Tiberias. Een legende waarschijnlijk, een moeilijk te controleeren . bericht althans, dat Jezus' woord aan dien bepaalden berg verbindt, toch een bewijs, dat deze woorden van Jezus gesteld' zijn boveU' vele andere, die van Zijn heilige lippen , kwamen, zoodat ze vroegen om een plaats'~ om te worden gelocaliseerd.

Schilders hebben zich uitgeput om den Zalignniker af te beelden, zooals Hij zat bij de zee van Galilea', de. scharen rondom zich, mannen, vrouwen en kinderen, jndrinkend de zegenrijke woorden, die Jezus hen deed hooreri. En nog niet ZOO' lang gelede-n voelde Eugene Burnand zich gedrongen een machtige compositie te ontwerpen, ' „Le sermon sur la. mo-ntagne-", bestemd om de.vensters van een van Frankrijks kathedralen te versieren, een compositie, die alzoo boeide', dat .ze in' verkleinde afbeelding in tal van woningen is te vinden.

Wie bij het Woord des Heeren leeft, acht deze dingen niet vreemd. Immers ieder kind van God voelt zich telkens weer aangetrokken, tot die wonderbare woorden van een Heiland, die niet alleen de scharen van Galilea deden getuigen: „Hij leert als machthebbende en niet als de Schriftgeleerden!" maar die alle geslachten van hen, die gelooven, hebben vertroost en verkwikt.

Geen wonder, dat niet alleen de kmist zich opgemaakt heeft in dit tafereel o-p het doek te brengen of' in dichtmaat te bezingen, maar dat ook de wetenschap der godgeleerdheid zich tallooze malen heeft bezig gehouden met het vraagstuk, de vele vraagstukken, waarvoor de Bergrede ons plaatst.

Inderdaad hier mag van vraagstukken, die rijzen, worden gesproken. Niet vraagstukken, die wij maken. Zooals bij de Schriftstudie al te dikwijls geschiedt. Wanneer men gewoo-ii lezend opgeen moeilijkheden stuit, maar het kritisch ver-stand, dat er o-p belust is de Schrift-van haiair waardij' te beroove-n of althans om stukke-n uit haar als minderwaardig ter zijde te schuiven, moeilijkheden opkomen doet, die toch inderdaad niet bestaan. De vragen, die uit de Bergrede tot ons komen, zijn zulke, die de Schrift zelf op-onzen weg brengt. Wie het verslag van Jezus' wo-orden bij Mattheus vergelijkt met de weergave bij I_, ukas', vraagt vanzelf, vanwaar het verschil. Wie trachten wil in praktijk te brengen, 'in het eigen leven, in de kerk, in het maatschappelijk, en staatkundig leven, wat in de Bergrede door Jezus werd geboden, vraagt, zal het o-oit mogelijk zijn, , a; an de stem van mijn Heiland te geho-orzamen. Er zijn vragen, die misschie-n nog dieper gaan: waar is hier het woord der verlossing? Staat Jezus, de barmhartige Zaligmaker, hier niet met eischen vo-or ons, die in het leven der m-e-nschen niet te volbrengen zijn ? Wordt door Hem niet het onmogelijke gevraagd? Men kan ook van andere zijden de kwestie aanvatten. V\''aar is de gang in het beto-og, is het een betoog? Bouwt Jezus hier systematisch op-©eji nieuwe maatschappij, of een nieuwe kerk, die naar

Zijn naam zal worden genoemd en die naar deze regelen zich zal hebben te gedragen?

Laat vooral niemand meenen, dat we hier vragen aanroeren van puur theoretisch belang, vragen, die men wel stellen kan en. die oofc wel recht hebben op een beantwoording, maar die toch feitelijk buiten het groote menschenleven omgaan.

De geschiedenis leert ons het tegendeel.

Van oude tijden tot nu toe zijn er menschen, richtingen geweest, 4ie meenden, dat in de kerk des Heeren ^let de Bergrede, bepaald met de geboden van Christus, die zij bevat, geen ernst werd gemaakt.

Men oordeelde, dat het' anders moest.

Zoo zijn er geweest rigoristische stroomingan, doopersche stroomingen, lijdelijkheidsstroomingen, • die, hoezeer ook onderling verschillend, het alle in dezelfde richting hebben gezocht, ze wilden de geboden van Christus in praktijk brengen • in het dagelijksch leven.

Het rigorisme, "dat in de overtreding van elk gebod een doodzonde ziet, niet meer te vergeven en dat alleen, in een kleinen kring teruggetrokken, zich afzonderend van de wereld, zijn denkbeelden tracht te verwezenlijken. Doopersche riahtingeUj die zelf meenen de hand aan den ploeg te moeten slaan om een koninkrijk Gods op aarde te stichten, een koninkrijk, waarin dan de bevelen van 'Christus onvertroebeld kunnen gelden, maar "dat dan ook verder met de wereld zich niet inlaat. Lijdelijkheidsinrichtingen, die op grond van de Bergrede alle geweld verwerpen, iemand, die oip' de rechterwang slaat, inderdaad de andere toekeeren. den eed niet willen, het leven uittrekken en met de overheid onophoudelijk in conflict leven.

Met name hebben we hier noig te wijzen op hetgeen er met de Bergrede tijdens den grooten oorlog is geschied. Vooral in Duitschland, waar men g'ewoon is de kwesties grondig te onderzoeken, is men gaan vragen, is deze' toestand, waarin de gewap enden op elkander aanvliegen en elkander pogen te verdelgen, is deze toestand, waarin volk tegenover volk staat, met de Bergrede in overeenstemming ?

Het antwoord is over het algemeen teleurstellend geweest. Immers al te vaak luidde het, haar de Bergrede is niet te luisteren, ze kan niet toegepast worden in het praktische leven en het beste is haar te laten, voor wat ze is.

Teleurstellend noemden wa dit antwoord, en het is dat om meer dan één reden. In de eerste plaats en bovenal, omdat hier ontbrak "het besef, het geloof, dat we ook in de Bergrede te doen hebben met het Woord 'Gods. Het Woord des Heeren, dat niet op zijde gezet mag worden, maar ook niet ter zijde gelaten kan worden, osE men berokkent aan het leven groote schade. Niet de begeerte, .om recht te laten varen aan de Schrift, maar de geheel andere om op te komen voor het goede recht van Duitschland, de gedachte, dat in elk geval de oorlog doorgezet en als het kan gewonnen moest worden, gaven hier den doorslag. *

Maar teleurstellend was het antwoord nog uit ander oogpunt. Wie een vraagstuk op wil 'lossen, moet nooit beginnen met zich aan den ernst van het probleem te onttrekken, het vraagstuk zelf te verdonkeren door gegevens van geheel anderen aard, die met het vraagstuk als zoodanig niets te maken hebben, te laten beslissen, wat in elk geval gebeuren moet. We zijn dan ook over het algemeen door wat er in Dnitschland in verband met den oorlog over de Bergrede is geschreven, niet verder gekomen. En het probleem dient zich aan oais aan op dezelfde wijze als te voren.

We noemden enkele vragen, die naar .aanleiding van de Bergrede opgekomen zijn in de praktijk en die nog altijd de menschen bezighouden.

Ze vragen ook van ons Gereformeerden, hoe ziet gij de Bergrede, wat ziet ge in "haar.

ziet gij de Bergrede, wat ziet ge in "haar. Evenwel die vraag is niet te beantwoorden dan in verband met verschillende andere. En die andere zijn in de eerste plaats vragen van Htterairen aard.

Is de Bergrede een compositie van Mattheus of is ze zóó door Jezus gehouden? Is er gang in het geheel, of zijn hier eenvoudig verschillende op ziclizelf .niet met elkander in verband staande woorden samengevoegd? Hoe is de verhouding van de voorschriften van de Bergrede tot verschillende geheel of ongeveer gelijke, die door de Farizeeën zijn gegeven? Wellse plaats heeft de Bergrede in het geheel van Jezus' onderwijs? Eerst door de beantwoording van d"ze vragen kunnen we 'tot het wezen van Matth. 5—7 doordringen en is er eenige kans om de levenswet van het koninkrijk der hemelen te verstaan.

Nu is „De Reformatie" niet de plaats om al de genoemde punten in den breede te behandelen. Maar we willen toch trachten door iets over het bijkomstige, het voorafgaande te schrijven, een inzicht te geven in het wezen van het geheel.

We hopen dat te kunnen doen in enkele vol­

F. W. GROSHEIDE.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 oktober 1926

De Reformatie | 8 Pagina's

DE BERGREDE.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 oktober 1926

De Reformatie | 8 Pagina's