Het goede boek.

(Ter g elegenh eid van den „B o eken dag".)

Op initiatief van den Nederlandschen Uitgeversbond is het heden, 15 November, „boekendag".

Deze boekendag is een buitenlandsche vinding. Hij is bedoeld als een dag van aandachtsconcentratie op de waardij van het boek. Door middel van de radio, de uitstallingen in de boekwinkels, de scholen, de kranten wordt de publieke belangstelling in 't bijzonder gericht op het boek en zijn beteekenis. De Nederlandsche Uitgeversbond, die dezer dagen zijn 50-jarig jubileum viert, wil deze feestelijke gelegenheid aangrijpen om ook in ons land zulk een „boekendag"-te houden, ten einde propaganda te voeren voor het lezen van boeken.

De eerste indruk bij het hooren van dit plan is misschien die eener lichte verwondering. Is dat nu noodig? Moet er waarlijk nog propaganda worden gemaakt voor het lezen van boeken in ónzen tijd? Beziet men de etalages der boekwinkels, dan valt het op, hoe de boekhandelaars moeten zinnen op allerlei middelen, om het nieuwste te doen opvallen boven wat van gister of eergister is; leest men de verslagen van leeszalen en bibliotheken, dan loopen de cijfers der maandelijksche staten van uitleening in de duizenden; onze overbuur in tram of trein is verdiept in een boek, de taxichauffeur op zijn standplaats heeft een opengeslagen boek op zijn stuurrad liggen, de portier in zijn portiersloge, de liftjongen op zijli bank, de cassière achter haar kasregister lezen een boek. Moet er dan nóg meer gelezen worden? Is dan nóg de grootsch opgezette propaganda van een boekendag noodig?

Begrijpelijke vraag!

En tóch — wie even zich rekenschap geeft van wat de eigenlijke quaestie is, begrijpt aanstonds de noodzakelijkheid van zulk een propaganda. Want ze wil de aandacht vestigen op het goede boek. Er verschijnen inderdaad tientallen nieuwe boeken, er worden zeker vele boeken gelezen —-maar: wat zijn dat voor boeken? Met name tegenwoordig, nu het boek bij voorkeur binnenleidt in de wereld van geestelijke en lichamelijke intimiteiten, nu letterlijk iedere levensverhouding. prooi is voor de gierige klauwen eener beluste sensatie, is het noodig, dringend noodig zelfs, 'de scheidingslijn scherp te trekken en moet het goede boek tegenover het vele dat geestelijk en moreel een bederf is op den voorgrond worden gesteld. Een krachtige propaganda voor het goede boek is even noodzakelijk, als de krachtige actie tegen het slechte boek. Wil men van dit laatste den verderfelijken invloed tegengaan, dan moet zeker langs den weg van critische analyse het gevaarlijke worden aangetoond, maar daarnaast dient ook gewezen te worden, op wat dan de bestaande behoeften aan lectuur op de juiste wijze bevredigen kan, dat is, de aandacht moet gevestigd worden op het goede boek.

Dat nu is van dezen boekendag het doel en daarom verdient het streven alleszins waardeeringi en steun.

Maar dan is het uiteraard de vraag: wat dan het goede boek is.

Ik kan in een kort artikel als dit moet zijn niet anders dan zakelijk aanwijzen; alle beredeneering en motiveering moet in dit verband achterwege blijven, want dat vordert meer ruimte dan één artikel biedt. Maar voor het oogenblik gaat het ook alleen om een aanwijzen. En dan moet de definitie deze zijn: het goede boek is het boek, dat den lezer verrijkt. Dat verrijken kan zijn vermeerdering van intellectueele kemiis, van religieus, moreel, sociaal, economisch inzicht, verklaring van levensverschijnseleii in psychologischen of practischen zin — maar het moet altijd wezen verhooging van geestelijk peil, versterking van het besef van ideëele waardan. Velerlei boeken kunnen aldus verrijken: het studiewerk, de populair-wetenschappelijke verhandeling, de positieve roman, het instructieve verhaal van reizen en expedities, het boek van historisch gebeuren of sagenmededeeling, het platen-album, de dichtbundel, de novellenverzameling, die alle zijn, in 't algemeen gesproken, goede boeken. Ën dan staat daarnaast het ontspanningsverhaal in zijn verschillende vormen, mits voldoende aan de eischen, welke aan de lectuur tot ontspanning gesteld moeten worden (reeds meermalen heb ik daarover in ons blad geschreven). Natuurlijk doet daarbij de overtuiging uit welke men leeft haar bijzondere criteria aanleggen bij de bepaling van wat het goede boek is. Maar het gaat nu over het in-'t-algemeengoede boek en daartoe kan met recht al wat ik noemde worden gerekend.

Voor dat goede boek dan is propaganda noodzakelijk. Door middel van de radiO', de boekwinkels, de scholen, de kranten moet het tot de menschen worden gebracht. Want het dringt zich niet op, zooals het sensatie-product dat doet en het kan niet als vanzelfsprekend rekenen op de belangstelling van het groot© pubhek. Als alle zaad van edeler gehalte heeft het noodig, dat de bodem wordt bewerkt, dat wil zeggen in zijn inhoud en beteekenis moeten de menschen het leeren kennen door inlichting en voorlichting. Tot dat bewerken kan de boekendag, die speciaal voor het goede boek de algemeene aandacht vraagt, van groot nut zijn.

En dan is er nog een tweede belang: de boekendag kan óók versterken het besef, dat het bezit van het goede boek een verrijking is. De bekende spreuk zegt, dat het goede boek is een goede vriend. De goede vriend nu is degene, van wien men altijd weer de blijken van vriendschap geniet. En zoo kan het goede boek telkens 'den lezer doen genieten, en bij vernieuwing verrijken, 't Is ieders ervaring, dat men het boek, dat voor ons denk-of zieleleven iets beteekend heeft, nog eens wil lezen en dat men bepaalde, bijzonder treffende fragmenten bij herhaling opslaat. Maar dan moet men zoo'n boek ook steeds binnen zijn bereik hebben, dan moet het in onze kast staan, óns bezit zijn, met streepjes en voor onszelf verstaanbare teekens tot onmiddellijk gebruik altijd gereed.

51 Ook in dit opzicht nu kan een goede propaganda nog heel wat uitwerken. Want het tegenwoordig lezen is maar al te veel een doorvliegen van het boek, dat op den gestelden termijn weer in de bibliotheek teruggebracht moet zijn. En dat boek zelf, een allemansvriend en. door ieders, dikwijls niet zorgvuldige handen gegaan, is en blijft een vreemde, in de belangstelling vrijwel onmiddellijk verdrongen door het volgende „nummer", dat uit de catalogus betrokken wordt. De boekendag' kan tot verbetering in dezen meewerken. Hij kan den menschen het besef bijbrengen, dat een verzameling boeken, desnoods klein, maar bestaande uit boeken, die men met genot gelezen heeft en telkens weer in de band neemt, een beteekenisvol bezit is, en dat het geld, hetwelk men in zoo'n boekerij' gestoken heeft, een voortduren^de en hoog© geestelijke rente afwerpt.

Uit deze met een enkel woord aangegeven overwegingen moge de propagandistische waarde van den boekendag duidelijk zijn en daarmede tegelijk gemotiveerd, dat hij onzen steun en onze belang­ stelling verdient.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen