„Rondom het Geschiedenisonderwijs.

In „Het Kind", veertiendaagsch blad VOOT onders en opvoeders, gaf de heer G. van Veen, onderwijzer te Amsterdam, onder bovenstaanden titel een serie artikelen, waardoor heel wat pennen in beweging werden gebracht.

Met zeldzame onbevangenheid heeft deze socialist, zooals hij zich zelf aandient, 'de fouten van het geschiedenisonderwijs op de Openbare Lagere school aangewezen. Hij gaf in het laatste nummer van genoemd blad een .„overzicht en slot" van de serie. Ik kan de verzoeking niet weerstaan, enkele uitspraken van hem over te nemen, omdat zoo zonneklaar blijkt, dat de School met den Bijbel, ook in zake het onderwijs in de Vad. Gesch., krachtens haar beginsel, een betere praktijk heeft dan de neutrale school, die met dit vak in hooge mate verlegen was.

Hij meent, dat het subjectivisme aan dit onderwijs een massa kwaad heeft gedaan. Het gaat ons, zegt hij, als een oceaan vlieger in de mist. Wanneer deze New-Foundland nadert, waar koude en wanne zeestroomen (kapitalisme en socialisme) alles in nej.êl hullen en waar bovendien het compas zijn dienst weigert.

Hij bespreekt de volksgeest in verschillende landen. „Dan komt ons eigen land. Waar staan wij? Onze volksaard gelooft te weinig in zichzelf, heeft internationaal een zwak roepingsbesef en zou zulk een belangrijke ról kunnen spelen. Juist, omdal; wij „Zwischenland" zijn, in staat, om wat waardevol is, zoowel westelijk als oostelijk van ons, te begrijpen en te waardeeren en op eigen wijze te verwerken. Wij hebben van huis uit een sterke psychische structuur. Die danken we vooral aan het Calvinisme, dat ons met werkelijkheidsbesef en zelfcritiek heeft toegerust, waarvan zelfs onze roomschen in sterke mate hebben geprofiteerd, wat hun zoowel nationaal als internationaal als groep zulk een sterke positie geeft.

De Nederlandsche historie is uitermate belangrijk, als we maar haar transcendente waarde kunnen verstaan. Hier op dit stukje grond is de botsing volstreden tusschen de Spaansch—Romaansch geestelijke en wereldlijke dictatuur en de democratische volksgeest der West-Germanen. Een geweldig en glorieus conflict, waarin de verachte Hollandsche kaasboer zich onvergankelijke wereldhistorisch© roem vergaarde, aangevoerd door den grondlegger der Westersche democratie, den eersten Oranje. Eere zij zijn gedachtenis, ook, omdat een strijd op leven en dood, hem niet hard en wreed maakte, maar ruim en verdraagzaam liet."

Hiermee is natuurlijk onze zienswijze over de strijd der vaderen en de volle beteekenis van „Vader Willem" niet weergegeven, maar we noteeren dankbaar de waardeering van dit deel van onze historie van een zijde, ""waarvan 'dat niet verwacht werd. De schrijver gaat dan oofe voort: „Schande over dit land, dat het zoo weinig van zijn eigen historie begrijpt — schande over hen, die heilige historische herinneringen beduimelen met de vette vingers van hun machtsopportunisme, schande over hen, die de bladzijden in het boek der historie zoude"n willen dichtplakken, omdat de inhoud er van hun negatieve gezindheid niet vermag te streelen!"

Ook zijn eigen partijgenooten krijgen er van langs.

„Zij, die het socialisme prediken en de eenheid aller menschen, kennen geen democratie, ze Icennen slechts hun partijgevoelen. De koningin mag de sluis te iJmuiden niet openen, of zij blijven weg, de koningin mag het feest van Nijmegen's 2000jarig bestaan niet bijwonen, of zij doen niet mee."

„Wie met aandacht en eerbied in het boek van de eigen volkshistorie leest, kan ervaren, welke straf de goddelijke gerechtigheid stelt op speciale volksgebreken en welke belooning zij heeft weggelegd voor volksdeugden. Indien hij zich openstelt voor de lessen, welke dit boek der historie bevat, zal hij weten, in hoeverre zijn verantwoiordelijkheid hem voorschrijft tot heil van zijn landgenooten nationale zonden te weerstaan.

Maar dan kan nationale historie niet zijn de geschiedenis van de boiven de volksgeest verheven enkelingen, die op de hoogten van de geest in, eenzaamheid hebben geleefd, dan zullen de collectieve ervaringen, die het bewustzijn van de tijdgenooten in beroering hebben gebracht, moeten spreken. Geen wegmoffelen van ooTlogsconïlicten, geen enghartige verduistering van figuren als de groote Oranjes, Van Oldenbameveldt, Jan de Witt en..,

De Ruyter. In 't volle licht zullen ze staan en waar we veel tooneelen moeten schetsen, die met onze oogen gezien, de humaniteit geweld aandoen, zullen we voor de humaniteit in waarheid getuigen, zonder hooghartig te minachten op wier schouders wij staan."

Merkwaardig zijn uit zijn pen oofe de woorden: „dat ons Nederlandsch koningschap, dat velen nog dwars schijnt te zitten, 'de nationale ordening zeer bevorderen kan, èn, omdat het volkomen democratisch werkt, èn, omdat in dit verscheurde land een eenheidssymboiol van zoo imieke wereldhistorische waarde, dat onaantastbaar boven de partijen staat, ook in zijn onvergankelijke geestelijke beteekenis, psychologisch zeer gewenscht is. Dat passief te saboteeren of actief neer te werpen, zon een eindelooze herrie geven."

Mij dunkt, ik heb reeds genoeg, zoo niet meer dan genoeg, aangehaald, om duidelijk te maken, dat bij de mannen aan de overzijde zich een merkwaardige kentering voltrekt in zake het geschiedenisonderwijs. Die kentering vertoont zich ook al in de boekjes, die voor het Openbaar onderwijs uitkomen. Men blijft zich niet bepalen tot „cultuur"-geschiedenis, maar men durft het oofe aan, van de oorlogen het noodige te vertellen. „Dat alles is immers gebeurd."

En rustig kunnen vrtj doorgaan met de heerlijke bladzijden uit onze Vaderlandsche geschiedenis aan onze kinderen te verhalen. De groote beteekenis van de worsteling om de vrijheid van geloof en leven, de hooge verdiensten van de nobele Oranjes, ze blijven een belangrijk deel van ons onderwijs' in dat vak.

We krijgen niet alle dagen gelijk van onze tegenstanders. Daarom won ik zoo'n moment hier toch wel even vastleggen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen