Leestafel.

DR, V. HEPP, DE ANTICHEIST. J. H, Kok—1919 —Kampen.

Het was in 1914 dat de auteur van dit boek zich aan onze VRIJE UNIVERSITEIT den Theologischen doctorstitel verwierf met een dissertatie over HET TESTIMONIUM testimonium generale. SPIRITUS SANCTI, als

De dissertatie bewoog zich op wijsgeerig gebied en wel op dat deel der wijsbegeerte hetwelk, sedert KANT, met de daarin te beantwoorden vragen: »hoe ontstaat de kennis? » CD «waaraan dank ik mijn zekerheid? » nog vóór den dorpel van den tempel zelf ligt.

Met dit proefschrift gaf de jeugdige geleerde blijk van meer dan gewone bekwaamheid voor de behandeling van wijsgeerige problemen en daarmee tevens belofte voor wetenschappelijke beoefening van de Theologie als wetenschap.

De lauwer is hem niet, wat anderen vaak overkomt, tot slaapbol geworden,

'n Drukke praxis heeft hem niet verhinderd zich aan de studie te blijven wijden.

Zijn verhandeling van HET TESTIMONIUM SPIRITUS SANCTI, als testimonium speciale, die ïich op het gebied der Theologie beweegt, ligt reeds sedert lang in manuscript en > pressfahig« gereed. Slechts de tijdsomstandigheden, sedert het uitbreken van den wereldoorlog in de tweede helft van 1914, voor het in druk-vastleggen van zuiver wetenschappelijke werken min gunstig gewordt n, hebben totdusver de publicatie verhinderd.

Wie echter, gelijk DR, HEPP, de vrij zeldzame kunst verslaat, als wetenschappelijk theoloog, de resultaten van zijn onderzoek ook in populairen vorm te gieten, heeft, bij de coïncidentie van ons op theologiseeren belust volk en het mercantiele belang van de heeren uitgevers, zelfs in dezen tijd, op 'n in de wereld presenteeren van zijn papieren kind nog wel kans.

Zulk een boek nu is HEPP'S DE ANTICHRIST.

Door de goede zorgen van den onlangs jubileerenden heer KOK, is de typographische bewerking en ook »de band», (deze Uitgever had de beleefdheid ons een «gebonden» exemplaar toe te zenden»), mooi in harmonie met het onderwerp.

Maar nu de inhoud.

Die is gelijk ik hem zooeven karakteriseerde.

Het boek 13 ontstaan uit een lezing over den Antichrist, gedurende de laatste winters op verschillende plaatsten gehouden.

De schrijver zelf dient het aan als „niet in de eerste plaats voor wetenschappelijk geïnteresseerden, maar voor een publiek van uiteenloopende ontwikkeling, " Hij stelde er zich echter bij voor „de wetenschappeijke vraagstukkeu, welke zich uiteraard op (iijn) weg voordoen, niet angstvallig te mijden, maar op populaire wijze uiteen te zetten." Ea dit doel dat hij zich stelde, is dunkt mij bereikt.

Wie met eeaige kennis van de zoo philosophische, theologische en zelfs belletristische literatuur, welke met het onderwerp in verband staat, de niet minder dan 260 Aanteekeningea niet al te vluchtig doorziet, zal eerbied hebben voor het wetenschappelijk apparaat, dat de auteur bijeenbracht, alvorens zijn lezing te schiijven, zijn boek op te stellen.

En als ge nu het boek leest, dan speurt ge al terstond, dat dit apparaat niet maar „bijeengebracht", doch ook verwerkt is. Dr. Hepp's methode van werken, ook op ander gebied, loch is, om het bekende adagium van BACON ie gebruiken, niet die van de spin, noch die van de mier, maar die van de bij. Zij is niet maar uit-eigen-bewustzijn deduceeren, noch aanslepen van stof, maar de alleszins gewcnschte verbinding van inductie en deductie; van nauwkeurige en veelzijdige waarneming en geschoold denken over de dus verkregen stof. Een denken, beheerscht door de Gereformeerde beginselen.

En al is het nu ook, dat HEPP de onderstelling waagt, dat „de eenvoudige lezer wel eens een bladzijde onbegrepen zal moeten overslaan", — een ondersielling, die ook mij, na lezing van zijn boek, met al te gewaagd voorkomt — toch behoeft hij allerminst beducht te wezen, dat ook zulk een lezer niet in grove omtrekken het beeld van den Antichrist voor 2ich zou zien.

En daar is het dan toch maar om te doen. Om te doen in dezen geweldigen tijd.

Want, wel geeft de Schrijver toe, dat er zich factoren doen gelden, die de periode van den Antichrist, van den »tegen-Christus, " van den tegenstander van den Christus, »nog veraf doen schijnen». Maar terecht zegt hij, dat men toch niet moet vergeten »hoe de wereld in de laatste vijf jaren sterker verandering heeft ondergaan dan bij normale ontwikkeling in een halve eeuw» en dat alzoo > de Antichrist ook wel binden afzienbaren tijd zijn trotschen voet op het wereldtooneel zou kunnen zetten».

Ik kan den Schiijver dan ook geen ongelijk geven wanneer hij onzen tijd onder het aspect van de «Voleinding» beziet.

En dus bezien, treedt voor ons Schrifgeloovigen dan zeker het sombere beeld van den Antichrist te voorschijn.

Het beeld van den Antichrist en wel als toekomstpersoon.

DR. HEPP wijst er toch op hoe men, in den loop der eeuwen, zich den Aniichrist op vijfderlei wij je heeft gedacht en wel als toekomstpersoon, aXs groepspersoon (het pausdom), als richting, als tersoon in het verleden en als mythologische figuur (p. ISO),

Hij toont dan aan, waarom de laatste twee voorstellingen voor ons Gereformeerden niet toelaatbaar zijn. Met de tweede, de gangbare in den tijd der Reformatie, kan hij zich, en ik ben 't hier goed met hem eens, evenmin vereenigen. Hij noemt het gelukkig, en ik zeg het hem na, dat de voorstelling, als zou het pausdom de Antichrist wezen, »in de Drie Formulieren van Eenigheid der Gereformeerde Kerken in Nederland geen plaats heeft bekomen, zoodat de verplichting om te dezer zake een gravamen in te dienen, ons bespaard blijft» (p. 139),

En hoewel men ook, wijl er een Antichristendom is, aan een richting kan denken, waartegen wij Gereformeerden »de hulp van het Roomsch-Catholicisme niet versmaden» (p. 152), toch zullen al deze richtingen, deze Antichristen», zooals de Apostel JOHANNES zegt, — eens op den Antichrist bij uitnemendheid als toekomstpersoon uitloopen.

Om den anti-christelijken tijdgeest, in verband met de waanzinnige NiETZSCHe-vereering ook van sommige onzer tijd-en landgenooten te doen kennen, was het een pakkende greep van den auteur, dat hij, in zijn INLEIDING, het „demonische" boek van. den moraaloctkenner en zielszieken NIETZSCHE, diens ANTICHRIST, ter sprake bracht en er een exposé van gaf.

Ter oriënteering voor onze lezers zij hier de korte inhoud van Dr, HEPP'S ANTICHRIST, vermeld.

De eerste twee hoofdstukken gaan over de gegevens der Schrift omtrent den Antichrist en de voorstellingen die men zich, op grond van die gegevens, terecht of ook ten onrechte gemaakt heeft.

Op dit inductief en critisch deel, volgt dan een synthetisch deel in 13 hoofdstukken, waarin de Schriftuurlijke gegevens tot een geheel zijn verwerkt en wel: h, 3, De Antichrist als toekomstig persoon; h. 4. Zijn voorloopers; h. 5. Zijn type; h. 6. Zijn wederhouder; h, 7. Zijn lijd, In de h, 8—15 vindt men achtereenvolgens het leven en het lijk van den Antichrist geteekend, wordt de godsdienst van den Antichrist en zijn antithese met het Christelijk leven geschetst, worden zijn wonderen, zijn invloed op het sociale leven en zijn einde besproken.

Het boek geeft een BESLUIT, waarin op onweerlegbare gronden worden aangetoond, hoe de geest van den Antichrist, waartegen Johannes waarschuwt, binnen de Kerk, binnen de Christenheid zelf rondwaart.

Het boek van Dr. HEPP voorziet met zijn beelding van den Antichrist als toekomstpersoon voor ons in een behoefte.

Het zonderlinge geval had zich voorgedaan, dat eerder dan van rechtzinnige zijde, door Vrijzinnigen en Vrijdenkers op den Antichrist, in onzen tijd, de aandacht was gevestigd.

En al is ook in Dr, KUVPERS artikelen over de VOLEINDING op verschillende plaatsen van den Antichrist gehandeld, een uitvoerige syste­ matische uiteenzetting, speciaal op dit punt, zat bij die studie als motief niet voor.

De auteur wil met zijn boek niet alleen zulk een uiteenzetting geven, maar ook hen tot nadenken nopen, die de profetie van den Antichrist nog niet in haar bitteren ernst tot zich lieten doorwerken.

G,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen