1943 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 33

29

T

gedemokratiseerd. Tegehjk is het den mensch gelukt, de gedachte aan den dood uit zi)n denken te verbannen De uitdrukking ,,Ik heb er evenmin aan gedacht, als aan het uur van mi)n dood", moge tot bewijs strekken hoe radicaal men dit wilde doen. Sperber maakt nog op iets bijzonders opmerkzaam. Zoodra de mensch een zekere cultuurhoogte bereikt heeft, die hem andere hulpmiddelen ter beschikking stelt, om den dood te overwinnen, treedt de psychische beteekenis van de voortplanting en het verwekken van een nakomelingschap terug, en komt dit op een tweede plaats. Het werk, de cultuurarbeid zelf, begint als levensdoel, altijd door, meer aan beteekenis te winnen, wordt van meer beteekenis dan het kind, de nakomelingschap als levensdoel. De tragoedie van den primitieven mensch is de geslachtelijke huwehjksonvruchtbaarheid, — de tragoedie van den cultuurmensch is de onproductiviteit Moest de vrouw vroeger den man in de eerste plaats kinderen geven —^nu moet zij hem m de eerste plaats mspireeren tot, althans assisteeren bij dezen anderen scheppenden arbeid. Ik zal het er straks nog over hebben, dat de psychoanalyse meent, dat de mensch innerlijk eigenlijk blijvend doodswenschen koestert. De psycho-analyse meent zelfs een doodsdrift te kunnen vaststellen. Dit is niet maar alleen een grandioos misverstand Er zit een zeer wezenlijke kern van waarheid in deze gedachte, al zal ik mi] m een tweede voordracht tegen deze gedachte van Freud keeren. Maar dan moet men ook dieper graven in het zoo gecompliceerde geheel der driften en anti-driften van den mensch. W I J allen hebben in onze jeugd, na vermeend grievend onrecht diep bedroefd, in onze schadeloosstellende verbeelding, en droomerig inslaapleven, diep bedroefd, zelf, met onze ouders, gestaan bij ons eigen graf. De dood, onze eigen dood werd door ons als wraak op hen, die ons onbillijk behandelden, gedroomd. Menige zelfmoord, en menig dreigen met zelfmoord, laat luceclarius deze Freudiaansche wenschprojecties, met onszelf, met onzen eigen ondergang als inzet, onmiddellijk door de ingewijden doorschouwen. Freud graaft nog dieper, maar daarover stiaks. Zoo voor het oog gaat het smachtend verlangen niet uit naar het beëindigen van het leven, maar naar een nieuw, ander beter leven En wij weten dat dit andere bestaan, zooals dit gedroomd en geloofd wordt, als een zeer wezenlijk kenmerk dit zal vertoo-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen