De verflauwing der grenzen - pagina 57

55 het gemis aan een eigen wetenschappelijke opleiding, die verband met ons beginsel hield. De studiën die we zelven in Leiden of elders volbracht hadden, gaven ons daarvoor letterlijk niets. En dat alles moest nu ingehaald in jaren, die voor het receptieve zich reeds minder leenen, en dat te midden van soms overstelpende ambtsbezigheid. Ook de gaping die in de historie tusschen de laatste wetenschappelijke levensteekenen van het Calvinisme en onzen tijd lag, bleek veel breeder, dan we gedacht hadden; en toch ook met de historie die daar tusschen lag en met den voortgang in de ontwikkeling van het menschelijk bewustzijn, behoorde gerekend te worden. En hieruit nu juist ontstond zoo'ongelooflijke moeilijkheid, omdat w e d e n historischen draad niet mochten laten glippen, en toch bij de Calvinistische geleerden uit vroeger dagen zoo telkens vruchteloos het antwoord zochten, op de vragen die onze eeuw ons voorlegt. Daarbij kwam, dat we onderling in elke faculteit, en evenzoo de faculteiten als zoodanig, op elkander moesten aanwerken, en dienden te letten op het verband. Zou toch waarlijk uit den wortel van eenzelfde beginsel heel onze wetenschappelijke voorstelling opkomen, dan mochten de vragen, die aan alle studiën gemeen zijn, niet door den één zus, door den ander zóó beantwoord worden; maar was overeenstemming in inzicht eisch. Juist dit echter deed ons almeer de noodzakelijkheid inzien, om uit ons eigen vak, al meer af te dalen naar die algemeene, encyclopaedische vraagstukken, die voor alle vakken dezelfde zijn en aller studiën beheerschen. Zoo gevoelt ge, hoe wat eerst slechts het optrekken van een nieuwen gevel scheen, al spoedig bleek uit te loopen op het leggen van een nieuw fundament, ja op een heien onder dat fundament van nieuwe palen. Dit nu hield ons op; zoodat we lang nog niet zoover zijn, als we naar onze verwachtingen van vóór twaalf jaren, hadden moeten wezen; en dit is het, wat ons én om het gebrekkige van ons toenmalig inzicht, én om den tragen gang dien daardoor het werk nam, beschaamt. En toch, vraagt gij mij nu van achteren, of ik het dan anders zou gewild hebben, en of een lichtere opvatting van onze taak mij verkieslijk zou zijn geweest, dan antwoord ik in zoo

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen