De verflauwing der grenzen - pagina 23

21

I wissching van de Godsidee één. Al is het dus nog zoo waar, dat de moderne Philosophic „mit dem Zweifel anfing und jetzt •jimitder Verzweifelung geëndet ist" 75), heel deze pantheïstische I stroom heeft een giftig slib op den oever achtergelaten, en het is juist in Darwin's Evolutie-theorie dat dit slib zijn kracht openbaart. Naar waarheid mag dan ook gezegd, dat, bij alle overig {verschil in denkwijze, deze Evolutie-theorie het „formulier van leenigheid" is, dat op dit oogenblik alle priesters der moderne 'iwetenschap in hun geseculariseerden tempel vereenigt. N o g zijn er wel enkele suffers die tegenpruttelen, maar dat zijn oude mannekens, „welche sich unfahig fühlen, gelijk von Hartmann zegt, noch einmal um zu lernen", doch die reeds lang „auf dem Ausfterbe-etat stehn, und daher den Siegeslauf der neuen I Wahrheit nicht hemmen können" 76). Ze is het jnodesjsteem * geworden, deze Evolutie-theorie, en niet alleen de Darwins en Haeckels, de Spencers en Nageli's, maar evengoed onze theologen onze psychologen, onze moralisten dwepen er meê. Zelfs een aanhanger van Lotse, gelijk mijn geleerde ambtgenoot Dr. D e la Saussaye, aan de stadsuniversiteït, immers is, schreef nog niet zoo lang geleden: „Nirgends ist eine bestimmte Grenze zwischen dem natürlichen und dem geistigen Gebiete deutUch nach zu weisen, oder eine Erscheinung unvermischt einer dieser Spheren zuzusprechen" 77). Maar wat practisch bovenal zorge baart, ook onder onze Juristen, die door God bestelde grenswachters van den "Oqog, wint deze bedenkelijke theorie al meer veld, iets wat ik in het voorbeeld van den genialen, nu onlangs overleden Ihering, als m memoriam, u moge aantoonen. In eerbied voor Iherings talent wensch ik voor niemand onder te • doen, maar dat ook Ihering evolutionist is, in den meest stelligen zin van het woord, mag niet verbloemd worden 78), Zelf geen natuurkundige, zegt hij zich over het Darwinisme niet te willen uitlaten, maar wel stellig verklaart hij dat de resultaten waartoe hij zijns inziens bij zijne rechtsstudiën gekomen in „sie auf meinen Gebiete im voUsten Masse bestatigen" 79). De „idee van het recht is hem een eeuwig worden^ want Alles was entsteht, ist werth dass es zu Grunde geht" 80). En dit eeuwige proces gaat met noodzakelijkheid door evolutie; een evolutie die in de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen