Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 37

31

Ten slotte kan hier nog gewezen worden op een brief, die wel zonder datum of adres is, maar toch blijkens het schrift van Calvijn zelven, en blijkens den inhoud gericht aan eene kruiskerk waarin leden woonden die ook Fransch kenden; zoodat de bemoediging en de leiding, welke in dien brief gegeven werd, wel bestemd moet geweest zijn voor eene kerk in de Nederlanden 86).

Nu ons overzicht ten einde is, mag ik nog wel eens herinneren aan het doel, dat ik mij had voorgesteld, n. 1. eene bijdrage te geven tot de kennis van Calvijns reformatorische werkzaamheid, bouwstoffen voor een hoofdstuk van zijne biographie. Uit den aard der zaak zijn dit tevens bouwstoffen voor een hoofdstuk van de Nederlandsche Kerkgeschiedenis. Als ik uit dat oogpunt ze had willen beschouwen, zou de vorm van behandeling zeker anders geweest zijn, maar de inhoud zou toch grootendeels op hetzelfde zijn neergekomen. De beschrijving van Calvijns eigen invloed op de Reformatie in de Nederlanden is terzelfder tijd ook eene bijdrage tot de geschiedenis van die Reformatie zelve. Laat mij, om dit oogpunt toch niet geheel buiten rekening te laten, ten besluite een paar opmerkingen, wel niet uitwerken, maar toch even aanroeren. Zij betreffen de gangbare voorstelling, volgens welke hier te lande de Reformatie eigenlijk alles behalve Calvinistisch was, maar een gansch ander karakter droeg, dat ook lang bleef nawerken; en dan voorts gesteld wordt, dat eerst na het midden van de 16''^ eeuw het Calvinisme hier uit Frankrijk is ingevoerd, en toen door den vurigen ijver van Fransche predikers, zonder eenigen tegenstand en bijna plotseling, overheerschend geworden is. Nu is zeker waar, dat de Reformatie hier reeds lang vóór Calvijn is begonnen, en dat zij, zoowel destijds als later, niet slechts belemmerd is door Erasmianen, en misleid door Anabaptisten en Libertijnen, maar ook veelszins bevorderd door Gereformeerden, die in sommige opzichten van Calvijn verschilden. Ook is onmiskenbaar, dat de andere Hervormers, en met name BuUinger, bij het opkomen en den voortgang der Reformatie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen