Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 182

174 naar Wezel, voor zooveel die bewaard zijn. Deze zijn: vier brieven aan de Waalsche vluchtelingen-gemeente te Wezel, van einde 1553 of begin 1554 (in Calv. Opp. afgedrukt, niet in de chronologisch geordende rij der brieven, maar in het sSupplementum", Vol. 20, p. 419), van 13 Maart '54, van 18 Sept. '56 (geschreven uit Frankfort, waar Calvijn toen was), en van 1 Jan. ' 6 3 ; en twee brieven aan haren predikant Frangois Perrucel, dit de la Rivière, van 27 Aug. '54, en van 21 Dec. '56. Van de genoemde brieven schijnt echter die van 18 Sept. '56 aan de aandacht van Wolters ontgaan te zijn; terwijl hij ook niet gelet heeft op de brieven, die Valérand PouUain reeds op 16 Nov. en 3 Deo. '45 aan Calvijn geschreven heeft, o. a. om hem mede te deelen hoe de Nederlandsche vluchtelingen te Wezel door de Lutherschen werden bemoeielijkt, en om ten hunnen behoeve zijn advies te vragen. En door het buiten rekening laten van deze brieven geeft Wolters dan de minder juiste voorstelling (a. w., blz. 166 en 171 vg.), dat Calvijn, de verhoudingen in Wezel niet genoeg kennende, althans in het eerst een advies heeft gegeven, dat ten aanzien van de Lutherschen wel wat al te toegefelijk was. Hij is daarin gevolgd door Hermann Dalton, in zijn Johannes a Lasco, 1881; die er bijvoegt (blz. 457), dat Calvijn daarna in dat opzicht blijkbaar veranderd is, door inlichtingen, die hij in September 1566 te Frankfort gekregen had, o. a. van A Lasco en van broeders uit Wezel. Zelfs beroept hij zich daarvoor op den door hem wel gebruikten brief van 18 Sept. '56, wegens het advies dat daarin bepaaldelijk voor Perrucel gegeven wordt. Maar die brief toont toch eigenlijk juist het tegendeel; want hij zegt uitdrukkelijk, dat de quaestie voor Perrucel veelszins anders stond dan voor zijne gemeente; en voor deze handhaaft hij zijn vroeger advies (van 1554, en misschien ook reeds van 1545 of 1546), dat voor haar ongewijzigd bleef gelden: »Quantum" ad vos, quid ea de re scripserim antehac scitis. Quod vero ad illum [nl. Perrucel] attinet, minor ei est concessa libertas", enz. T o t kenschetsing van het standpunt, waarop Calvijn met betrekking tot de Lutherschen stond, en van de gedragslijn, die hij dienovereenkomstig aan zijne geestverwanten aanraadde, volgen hier een paar uittreksels uit zijne brieven aan de Nederlandsche Gereformeerden te Wezel. In den brief uit het einde van 1553 of het begin van 1554 staat aan het slot: »J'ay bien entendu que vous avez quelque difficulté, laquelle iusques icy vous a empeché, c'est a cause des ceremonies, lesquelles on vous a voulu mettre sus, pour vous faire accommoder è la fagon commune de la ville ou vous estes. Quant a cela je confesse que Ie moins de ceremonie seroit Ie meilleur. Car nous voions par experience quel danger il y a qu'elle n'engendre superstition. Mais encore quant la chose n'est pas en nostre liberte', si ne fault il pas que cela nous retarde d'aspirer tousiours au principal. Ce n'est pas chose de si grande consequence que nous devions a ceste occasion nous priver voluntairement de la saincte cene du Seigneur. Desirons

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen