Christelijke wereldbeschouwing - pagina 12
Rede bij de overdracht van het Rectoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
12
en
materialisme
tusschen
oscilleert
spiritualisme,
tusschen
atomisme en dynamisme, tusschen nomisme en antinomisme.
Maar het Christendom bewaart het evenwicht en openbaart ons eene wijsheid, welke den mensch met God, maar daarm ook met zichzelven, met de wereld en met het leven verzoent.
Dat treedt
de eerste plaats aan het licht
in
bleem van denken en
Van oude
zijn.
bij
het pro-
tijden af heeft de
mensch
erover nagedacht, hoe de geest in ons van dingen buiten ons
bewustzijn
hebben en ze
in
hun gedachte kennen kon; wat
dus de oorsprong, het wezen en de grens der menschelijke
Het
dat wij allen vanzelf en
kennis
was.
zonder
dwang het bestaan van eene wereld buiten ons aan-
feit
staat
vast,
nemen, dat wij ze door waarneming en denken eigendom
telijk
zoeken
te
maken, en dat
Maar op welke gronden
rust het geloof aan de realiteit
van een van ons bewustzijn onafhankelijk borg
is
er,
dat ons
hande-
van haar verkrij-
lende, eene zuivere en betrouwbare kennis
gen.
tot ons gees-
wij, alzoo
be^\^.lstzijn,
zijn,
en wat waar-
door waarneming en denken
zich verrijkende, aan de wereld van het zijn beantwoordt?
Zoodra de mensch zich met den,
is
hij
gegaan, en heeft
hij
het kennen aan het zijn of het zijn aan.
kennen opgeofferd.
hot
zinlijke
probleem heeft beziggehou-
dit
bijna altijd den eenen of den anderen kant uit-
Het empirisme vertrouwt alleen de
waarneming en meent, dat het verwerken van de
elementaire gewaarwordingen tot voorstellingen en begrippen, tot
oordeelen
de
werkelijkheid
aan de slechts
hand
en
besluiten
verwijdert
doet,
dat
de
en
schoon
nomina en zoo al geen
ceptus mentis" zijn. deel,
die,
ons
slechts
subjectief
„flatus vocis"
Omgekeerd
zinlijke
hoe langer hoe verder van
ons
is
denkbeelden
onmisbaar, toch
dan toch alleen „con-
het rationalisme van oor-
waarneming ons geen ware kennis-
-
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's