Christelijke wereldbeschouwing - pagina 59
Rede bij de overdracht van het Rectoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
59 de eigenlijke drijfveeren, en de laatste geven de voorwaarde»
waaronder gene alleen verwezenlijkt kunnen worden.
aan,
Het Darwinisme, voor zoover het waarheid
bevat, doet hoog-
de voorwaarden, de gelegenheidsoorzaken ons kennen,
stens
waaronder en waardoor de ontwikkeling plaats het
blijft
waartoe
geschiedt
zij
Dat antwoord wordt ons
Darwin aan de hand gedaan, en ook maar
teles,
Schepper
daarheen wordt
Zoo beschouwd,
werping principia
niet door Plato en Aristo-
Zijn eere het doel aller dingen
en
God de
de
zijn
Daaraan
is.
is
alles geleid.
causae
finales
ook geen
listige
vreemde indringers, die de werkende oorzaken
of
van buiten
niet door
alleen door de Christelijke belijdenis, dat
alles dienstbaar,
vijanden
waarom en
ons het antwoord schuldig op de vraag, i).
maar
grijpt,
af overvallen
Maar
dwingen. in
en
ze,
zij
tegen wil en dank, tot onder-
de vormende en leidende
zijn
dingen zelve, de door de Goddelijke kracht
de
gedragen energieën,
welke de
schepselen
op den weg der
ontwikkeling vooruibrengen en aan hunne beweging richtmg schenken. Daarbij
is
er zeer zeker onderscheid in
den graad
en de mate, waarin de „Zweckgedauke" in de versclüUende schepselen immanent
is.
Er
is
naar de distinctie van K. E.
von Baer „Zielstrebigkeit" en „Zweckmassigkeit"
;
er is trans-
cendente en immanente teleologie. Voor de machine doel,
waartoe
ze
dient,
altijd iets innerlijk
naarmate de schepselen organisch bestaan, nemen finalis als idee in zich
mede
verwezenlijking bezien,
is
de
heel
op ^).
en arbeiden
En van
wereld
een
aan
Gedanken and Thatsachen
Liebinann, Anal. der Wirkl. 354.
Trcndelenburg, Log. Unters. Il 29. 30.
3)
Trendelenburg
79 v.
de causa
haar
het hoogste standpunt uit
1)
a. p.
zelve
zij
het
Maar
organisch geheel, door één
2)
t.
zij
blijft
vreemds.
II 163 v.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's