Verdienste of genade? - pagina 48

de humaniteit loochende en daarvoor geen belangstelling zou hebben gehad, maar hierin, dat de reformatoren loochenden, dat in verband met en vanuit deze structuren ook maar énige verheldering zou kunnen vallen over de macht der genade, die de mens overmocht. Vandaar de botsüig — aan het begin van de Reformatie-tijd — over de vrije wil. Rome zag in de Reformatie een gebrek aan antropologische belangstelling, terwijl de achtergrond eerst bij Luther en later bij Calvijn " ' ) een geheel andere was dan antropologische gedesinteresseerdheid. Zij zagen ook wel die natuurlijkheid van de mens en zijn spontanéiteit, maar ze zagen tegelijkertijd deze ganse natuurlijkheid en spontanéiteit ia de verslaving en vervreemding van God als totaal-acte van de ganse menselijke persoon, van waaruit geen enkele weg voerde naar de waarachtige religie. Hier nu gaat Rome met Trente in de oppositie en gaat de complexiteit van het verdienste-'begrip Trente beheersen. Meermalen heeft men de reformatoren verweten, dat zij de verdiensten-leer van Rome z!0 uitlegden, dat zij „gewisse nominaUstische Entartungen in der Verdienstlehre als katholisohe Lehre ausgaben" ^®*'). Als men de Lutherse confessies bestudeert, zal men moeten toestemmen, dat niet steeds gehonoreerd wordt het accentueren van de „prima gratia" ia de middeleeuwse leer, de onverdienbare gratia prima •^°^). Maar de problematiek was hierin gelegen, dat de Reformatie deze gratia bedreigd zag in de synthese, in het op deze wijze aandacht vragen voor die vensters en die geopende ogen, voor capaciteit en occasio en dispositie. En toen Trente op de Reformatie antwoordde, heeft men op het reformatorisch reUgieus bezwaar niet geantwoord, maar dezelfde problematiek gehandhaafd. Reeds in artikel 1 van het decreet over de rechtvaardiging wordt geponeerd, dat de vrije wil wel verzwakt, maar niet

W) Vgl. mijn Conflict met Rome, Hfdst. IV. ^^) Stakemeier, a. w. pag. 204. 151) Vgl. de Smalkaldische art. die zeggen, dat de R. K. loochenen, dat voor het goede werk nodig zijn de Heüige Geest en de genade, (Muller, a. w. pag. 162). Men denke ook aan de opmerking van Melanchton over de onderscheiding tussen de congruo en de condigno: „ludunt tantum, ne videantur aperte pelagianizein."

46

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen