Een Synodale uitspraak.

IV.

Is oinze christelijke actie dien steuh' der Klerk waard ?

Zonder eenige reserve durf ik diëziö vTaag bevestigend te beant-woordem, en het beeft mij' (dan ook ten zeerste verblijid, dat op de Generale Synode van Leeuwarden niemand tegen dien steun z'n stem heeft verheven. Wil dit zeggen, dat (daarmede ieidere uiting en elke daad der christelijke bomd'en goedgekeurd wordt? Beteekent deze kra^kelijke uitspraak, dat het ijk der echdjheid gezet wo^rdt op alle gedragslijhen, die in (de christelijk'-isocial actie gevolgd zijn? Allerminst, en voor ciritiek blijft er nog voldoende plaats over, 'doch, , al nemien wij' niet .alles wat van chrisitelijke zijde op maatschappelijk terrein gepredikt en gedaan wordt, voor onze rekening, tO'ch zijln wij gehouden met onze organisaties Mede te werken toit verheffing fen verbetering van het so'ciale levem.

Hiervoor zijm drie motieven aan te voeren. In ide eerisite plaats, omdat in 'het algemiöen in de vakvereenigingen en haar arbeid, mits die miet van een amiti-; christelijk begimsiel uitgaan, een der middelen legt om de sociale quaeS'tie nader tot haar O'plosising , te brengen. Nu is! het in deze artlketen niet het geschifcLe raomiemt om| 'hierop dieper in te gaan, (doch ik wil er toch iets vam zeggen., Onder de sociale quaestie, en wel die-sociale quaesdie van deze 'eeuwj want leidere !tij(d !kemt zijn maatschappelijke vragen, verstaan we bet moeilijke probleem, hoe een betere, d.i. een rechtvaardiger verdeeling der aardsche goederien, fem daarmede samenhangend, een betere verhouding tusschen kapitaal en arbeid is te bereiken.

Die verhouding is thans omgezomd.

Het maatschappelijk organisme is niet normaal. De verdeeling beantwoordt miet aan den leisoh ider zgn. uildeelende gerechtigheid, m.l. dat ieder krijgt naar mij waardig is en verdient, en in het sociale lichaani vrordt het eene orgaan overvoed, en lij(dt het andere aa; n onidervoedimg en vermagering, wat voor de gezondh? id vató het geheel zeer schadelijk en nadeelig is. Daardoor staan de verscbülenid© klassen te ver vam elkaar. Tusschen de armen en rijken is zelfs een klove hiJerkbaar. Het kapitaal is te lois van den arbeid, jen de disharmonie werkit in alle leden en' 'alle-!d'e|elem van het sociale organisme door.

Wat is de 'Oorzaalsi van die krankheid?

Natuurlijk ligt ook op den bodem dezer vragen ide ziondeschuld der wereld, doch bij' jdat alge-215 meene antwoord mogem wij' niet blijven staan. Er zijn onideirs'öheideme factoren, (die tot 'dezie ongezonde verhoudingen, en tot de verslechtering, zoowel ter eener als ter amderer zij'de, hebben medegewerlc't, en voor het tegenwoordig maatschappelijk probleem kan op' drieërlei oorzaak worden gewezien. In de eerste plaats heeft tot den ongezoniden toe'stand van heden meegewerkt de evolutie in dei produclüewijize, waardoor 'de machine den arbeider beeft vervangen, en de arbeidskracht geheel afhankelijk is geworden van het kapitaal. Ten tweede m'Oet de schuld gezocht bij' de liberale oeconomische politiek, die, uitgaande van de z.g.n. autoino'mie van dem individu, de leuze beeft opgeheven: laisser faire, laisser aller, en de tussobemi' komist van de overheid in het bedrijfsleven .tot een minimum wilde beperkem. En eindelijk heelt t'ot de physische k'rankheid van het 'sociale organisme ni'et het minst bijgedragen de religieuze en moireele inziniking, die 'een gevolg is van de emancipatie van de Heilige Schrift. De vrijfeinmigheid' is .met deze negatie van allem band aan God en Zijn Wet aaaigeva|ngen, lem het Socialisme heeft deze verwerping vam 'sHeerem ordinamtiën nolg consequ'enter doorgevoerd.

Wat moet tegen deze drie factoren gedaan?

In de eerste plaats dient tegenover het laatstgenoemde versohijmsel ons volk jjeruggeroepem tot het Woord GodSi en het gansche sociale levem streng gebonden aain Zijki Evangelie en inzettingen. Ten tweede kan het euvel der liberalistische tactiek' verholpen woirden door een gezonide, voor e'enzij|digheid walsende sO'Oiale wetgeving, en te'n derdtei is, als tegenwicht tegen 'de huidige prolducliewij'zi^ en (de verwijdering tusscbem kapitaal en arbeidj, de mlaatscbappelijke associaties leen niet onverdienstelijk middel ter oplossing der sociale quaestie'.

In dit laatste kader vallen de vakvereenigingen.

Zij zijn opgericht 'Om op te komen voor de gemteenschappelijkte belangen en zij bedoelen tot og zekere hoio-gte te berstellen wat miet 'de verdwij'nimg der oiude gilden verloren gimg, n.l. ide organisatie van Iden arbeid. Nu zbu het, 'zooals ik reeds vroeger opmerlcte, een ideaal zijm, wam'neer patroons en arbeiders , in 'eem organisatie vereenigd waren, doch dit ideaal laat zich nog miet verwezenlijken, en bij' den tegemwoordigen stamid' van zaken, is een andere asisociatie dan vam werldie'den en vakgfr nooten, vam middenstanders en patroons niet wel mO'gelijk. En deze ve'reenigimgen kunnen gezegend werken. Zeker, üf weet wel, dat ier gevaren aam verbonden zijln. .Onze o-rganisaties moeten er voor waken, dat door de verschillende vereenigingen dei te'genstellingem 'niet scherper 'ön de afstanden grooter worden, em liever geen bond, dan een organisatie-leven 'dat bedekifcelijk den klasselnstrij'd bevorderde.

Hier is dus' voorzichtigheid gebo'den.

Hier moet voor isoleering g(ewaakt.

Toenaidering tussch'em de verschillenide krimg'eh is zeer gewenscht, len oto, te voorko'mem dat d'e' IdasBenstrijld toch ge^ïmporteerd wordt, is eigen christelijke organisatie een dringende Msch.

Dit is het tweede motief voor; 'O'nzen steun. Wij' leven in eem wereld, waarin het Sooialismte zich met alle macht op het larbieidsleven geworpen heeft, em .omze tegenstanders zij'n niet meer de uitstervende Irberalen, maar de aamhangers der Marxiistische (gedachten, die zich openlijk stellen op het standpunt van bet bistorisch-ftnaterialisme en van deh' verderfelijken klassenstrijld'. En..., zij 'Organiseerem ide arbeiders. Zij' trachten' heel Ü0 arbeiders-actie te bebeerschen. Zij' preLemdeerein het waarachtige middel tot verbetering en reldlding 'der maaitschappij: te bezitten, maar bun middel iS nog veel erger dam de kwaal, 'en daarom is voor de belijlders van den Christus in hun bonden geen plaats. Hun ethisdh beginsel deugt niet. De marxistische beschouwing van het gees'telijk-zedelijk levem is 'met het Evangelie geheel in strijd. Hun weg ter oplossing vam de sociale quaestie is een gevaarlijke, 'en begint miet daar, waar alle bekeering moet aanvamgem, n.l. in.de wedergeboorte des. harten, en tegenover dit socialistisch streven hebben wij', idie ons onderwerpen aan Gods Woord, een ieigen actie te voeren.

Hier moet eigen standpuht ingemom'en. Eigen paden niioetem bewandeld.

Eigen banier moet omtrolid, en daarom' ook geen neutrale vereenigiinjg. In deze hoogst-belangrijk^ quaesties, die met de diepste ethisdi'e en religieuse vraagpunten sam'enhangen, kan men niet neutraal zijn, em... de meutraliteit is doorgaans te vergelijken met een mamke dame, diië naar link's overslaat. Bovendien vermag mem op z.g.n. neutraal standpunt niets tegenover een principieel-zoosterke aötie, als die van het Socialisme, dat, wanneer het consequent is, zich bjnrecht tegenover het Christenidom stelt.

Beginsel moet dus verdddigid tegenover b'egim'stel. Ein dat vooral in dezen ti|d.

De bewogenheid en beroering van hét hedte'n-i idaagsche leven, en zietdaar mijn derde motief, eischen dat wij ons uitsprekem en elkaar steunen, 3n als één sterke macht tegem iden vijand optrekken, 'em eigem christelijke actie is in deze verwarde 'tijlden, even dringend noodzakelijk als bet werk van Evangelisatie ei: barmhartigheid. Let wc'l, ik zeg: in deze tijden. Alle krachten moetem

nu gentïOibilisieaTd worden, en. vooral thans geMt, wat reeds op het eersLe Chrisbelijlk-Sooiaal CongmS ^ door Idea vroieg-pntslapein, sociaal zoo di-ep voelenden, emineinten Wiersiraga in zijii referaat over heit organiisch verband van den arbeid werd gesproken: „Dez© corporatiën komden voorts dienstbaar gemaakt worden ter bestrijding yaff revolutionadi-e woielingen. Vooral in de arbeiderswiereld zoeken d© socdaiiaten huji terrein, vinden zij te'en wel toebereiden alfcker, waarin het mtet kwistige hand gestrooide Ziaad welig opsdhiet. Onz© CbriiStenarbeiders hebben met dit versdhijïnsel terdege te rekenen. Er staat hiermee zoö ontzaglijk veiel •op het spel. De eenling en ide corporatie, (en dit breidt de heer W. dan later ook 'nit tot de patroons-. vereeniginjgem), laten zien, welk ©en kracht er schuilt in het: Tegen de Revolutie bet Evangelie.

Zijn er dan geen bezwaren?

Ik zal het niet ontkemnan. Misschien woTiden hier en daar wel eens uitingen vennoinen, die m©er op Marxistisch© geMiden, dan op christelijke' stemmen gelijken, en ook moet worden toegtesLemd, [dat ©en lenkeie niaal het materieel© wel ©ems over-i heerscht. Dodi als er ©en overnieiging .naar linies Was te mierken, kuniaiein wij, die buieln het arbeidsleven in emgeren zin staan., onze hawden wassohen in onschuld? Is aan de sociale actie voldoende leiding jgiegeven? Hebbien de beschikbaiie ©n gieschikt© krachten zich niet veel te voel onttrokkien? Hebben degeneli, die op dit punt voorlichling kunnein biedem, zich steeds in den .stroom geworpen, om verkeerde ©lemienten tegen te gaan, en de aclie in de juiste banen te leiden? Ik |durf op deze vragen geen bevestigenid antwoord te geven, ©n zie desv/ege, alS; er valt te klagen, ook (schuld bij' ben, die toch de sociale actie biecriliseeren, doch, al gaf iQod hun er gaven en gelegenheid voor, zelden een hamd uitstekien om haax te is beunen €n te stieren. Bovendien valt de toestanJd wel mee.

We klagen wel eens te veel, terwijl er van onze christelijke vakactie zulk een gezegende kracht uitgaat, en zijl den wilden golfslag van [de revolutionaire ^beweging kleer op keer breiekt ten terugwerpt. Het getuigenis van de firma Boldoot over den goeden invloed van de christelijke vaivereenigingen, dat dezer dagen gepubliceerd werd., legt hiervan een treffend bewij'-s aif, en wat er in 1918 geiscliied is, stemme ons nog tot dankbaarheid voor zooveel trouw en kloeke beginsel vastheid.

De christelijk-^sociale beweging verdient onzen steun ten volle.

Ook dien der Kerken. Haar hnlp in de ^eerste plaats.

En daarom is het advies van 1de Ueeuwarder Synode zoo uitnemiend^ mits het nu ook opgevolgd worde. Mits in den Dienst-des Woord» onze organisaties worden aa; nb6vol«i. Mits in [het huisbezoek op den man af deze ïzeer-iernstigs dingen aan de conscientien wocrdien gelegd. Mits in het c; atechetisch Oiniderwijjs de sociale vrag'en niet worden vergeten, want geven de Klerken geen gehoor, en laten zij' het synodaal vermaan rustig in Ide acta .schuilen, en verwaarloozen zij' haar sociale taak!, dan loopen zij' gevaar haar invloed op hen, die midden in het sociale leven staan, langzamerhanid te verliezen, en wee onze=r, wanneer "wij zwijgenid en werkeloiois dien mlacjitiglen sroom' aan onst late|n, voorbijgaan.

(Slot volgt).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen